| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,223 |
| تعداد مقالات | 18,084 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,864,903 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 29,001,635 |
مقایسة ساختار حکایتهای حدیقةالحقیقه و شریعةالطّریقه با سرچشمههای آن حکایات | ||
| متن پژوهی ادبی | ||
| مقاله 4، دوره 20، شماره 69، آذر 1395، صفحه 99-127 اصل مقاله (593.85 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ltr.2016.6843 | ||
| نویسندگان | ||
| غلامرضا سالمیان* 1؛ وحید سبزیانپور2؛ بهارمست شاهینی3 | ||
| 1دانشیار دانشگاه رازی | ||
| 2استاد دانشگاه رازی | ||
| 3کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی | ||
| چکیده | ||
| مثنوی حدیقةالحقیقة سنایی، حکایات متعدّدی دارد که شاید اغلب آنها در آثار پیشینیان ادب فارسی و عربی نقل شده باشد. در این نوشتار به تحلیل و مطابقت تعدادی از حکایات حدیقه با سرچشمههای آن حکایات، در چهارچوب ساختار قصّه و حکایت پرداختهایم. اینکه سنایی تا چه حد در اقتباس حکایات، ساختار پیشین آنها را حفظ کرده، چه نوآوریهایی داشته است و نیز بررسی مشترکات و اختلافات آنها، از بحثهای این نوشتار است. نتایج پژوهش نشان داد که سنایی در پرداخت شخصیّتها، آنها را به شخصیّتهای تیپیک بدون نام تغییر داده است و از آنها با الفاظ مردی، شخصی و ... نام میبرد. سنایی در ساختار داستانها با حفظ درونمایة اصلی، تغییراتی در عناصر داستان به وجود آورده است. گفتگو از عناصر ثابت داستانهای حدیقه است و گاه شاعر با همین عنصر داستانی، شخصیّت داستان را به مخاطب میشناساند. از ابتکارهای سنایی در این باب آن است که برخی از حکایاتی که وی آنها را مأخذ حکایت خود قرار داده، تنها یک خبر و در اغلب موارد، گفتگویی ساده در حدّ پرسش و پاسخی بدون پرداختن به حادثه و حادثهپردازی است. امّا او با واردکردن عناصر داستانی و ایجاد حادثهپردازی، آن حکایات را در ساختاری داستانگونه وارد میکند. در بیشتر حکایات، زاویة دید، دانای کلّ و راوی، خود سنایی است. سنایی جز در مواردی اندک، در زاویة دید حکایاتی که از آثار پیشین گرفته، تغییری ایجاد نکرده است و اغلب برای ایجاز در حکایات، به زمان و مکان توجّه چندانی نداشته است و بهندرت در بعضی موارد مستقیماً به آنها اشاراتی کرده است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| حکایت؛ داستانپردازی؛ سنایی؛ حدیقةالحقیقه و شریعةالطّریقه | ||
| مراجع | ||
|
ابوحیّان توحیدی، علیّبن محمّد. (بیتا). المقابسات. تحقیق حسن سندوبی. قاهره: المطبعة الرّحمانیّة. اخوّت، احمد. (1371). دستور زبان داستان. اصفهان: فردا. پاینده، حسین. (1368). «اهمّیّت زاویة دید در داستان کوتاه». کیهان فرهنگی. ش 64. صص56ـ58. تولان، مایکل. جی. (1383). درآمدی نقّادانه ـ زبانشناختی بر روایت. ترجمة ابوالفضل حرّی. تهران: بنیاد سینمایی فارابی. جاحظ، عمربن بحر. (1386). تاج، آیین کشورداری در ایران و اسلام. تهران: آشیانة کتاب. حدّادی، الهام. (1388). «رویکردی روایتشناختی به داستان دو دنیا اثر گلی ترقّی». فصلنامة نقد ادبی. س 1. ش 5. صص 41ـ72. حیدرزاده سردورود، حسین. (1389). بررسی تصرّفات مولانا در حکایات صوفیّه. پایاننامة دکتری به راهنمایی ناصر نیکوبخت. تهران: دانشگاه تربیت مدرّس. ذوالفقاری، محسن و حسین نوین. (1392). «نقد و تحلیل ساختار حکایات در حدیقة سنایی». سناییپژوهی (مجموعهمقالات همایش بینالمللی حکیم سنایی). به کوشش مریم حسینی. چ 1. تهران: دانشگاه الزّهراء و خانة کتاب. صص 285ـ301. رفاهیبخش، زینب و سارا کشوری. (1388). «بررسی عناصر داستانی در حکایات مینیمالیستی حدیقه». مجموعهمقالات همایش بینالمللی حکیم سنایی. به کوشش مریم حسینی. تهران: دانشگاه الزّهراء. صص 302ـ 312. زمخشری، جارالله محمود. (1410ق.). ربیعالأبرار و نصوصالأخیار. تحقیق عبدالأمیر مهنّا. بیروت: مؤسّسة علمی للمطبوعات. سالمیان، غلامرضا. (1386). کتابشناسی توصیفی سنایی غزنوی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. سنایی غزنوی، مجدودبن آدم. (1359). حدیقةالحقیقه و طریقةالشّریعه. به اهتمام محمّدتقی مدرّس رضوی. تهران: دانشگاه تهران. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1354). دیوان. به اهتمام محمّدتقی مدرّس رضوی. تهران: کتابخانة سنایی. سیگر، لیندا. (1380). خلق شخصیّتهای ماندگار. ترجمة عبّاس اکبری. تهران: انتشارات سروش. شاهینی، بهارمست. (1393). رابطة بینامتنی حکایتهای مثنویهای سنایی با متون پیش از آن. پایاننامة کارشناسی ارشد به راهنمایی غلامرضا سالمیان. کرمانشاه: دانشگاه رازی. شفیعی کدکنی، محمّدرضا. (1372). تازیانههای سلوک. تهران: انتشارات آگاه. صنعتینیا، فاطمه. (1369). مآخذ قصص و تمثیلات مثنویهای عطار. تهران: انتشارات زوّار. طغیانی، اسحاق و مریم حیدری. (1391). «جنبههای تعلیمی مثنوی حدیقة سنایی». پژوهشنامة ادبیّات تعلیمی (پژوهشنامة زبان و ادبیّات فارسی). س 4. ش 15. صص 1ـ24. عامری، محمّدبن یوسف. (1336). سعادة والإسعاد. به اهتمام مجتبی مینوی، تهران: دانشگاه تهران. عنصرالمعالی، کیکاووس. (1378). قابوسنامه. به اهتمام غلامحسین یوسفی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. غزّالی، محمّدبن محمّد. (1386). احیاء علوم الدّین. به کوشش حسین خدیوجم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. ـــــــــــــــــــــــــــــ . (1383). کیمیای سعادت. به کوشش حسین خدیوجم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. ـــــــــــــــــــــــــــــ . (1429). التبر المسبوک فی نصیحة الملوک. تحقیق هیثم خلیفة طعیمی. بیروت: المکتبة العصریّة. ـــــــــــــــــــــــــــــ . (1317). نصیحة الملوک. مقدّمه، تصحیح و حاشیة جلال همایی. تهران: چاپخانة مجلس. فرّخنیا، مهیندخت. (1389). «ساختار داستانی حکایتها در حدیقة سنایی». کاوشنامه. ش 21. صص 39ـ60. کریمی، امیربانو. (1374). خلاصة حدیقة حکیم سنایی غزنوی. تهران: زوّار. محسنی گردکوهی، فاطمه. (1384). مآخذ قصص و تمثیلات حدیقةالحدیقة سنایی غزنوی. پایاننامة کارشناسی ارشد به راهنمایی علیمحمّد مؤذّنی. کرج: دانشگاه آزاد اسلامی. مدرّس رضوی، محمّدتقی. (1344). تعلیقات حدیقة سنایی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. مکوئیلان، مارتین. (1388). گزیدة مقالات روایت. ترجمه فتّاح محمّدی. تهران: مینوی خرد. میبدی، احمدبن محمّد. (1371). کشف الأسرار و عدّة الأبرار. تهران: انتشارات امیرکبیر. میرصادقی، جمال. (1390). ادبیّات داستانی. چ 6. تهران: انتشارات سخن. ــــــــــــــــــــ . (1388). عناصر داستان. چ 6. تهران: انتشارات سخن. نصیری جامی، حسن. (1387). «مأخذی نویافته بر تمثیلی کهن». فصلنامة تخصّصی ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد. ش 17. صص 109ـ125. نظامالملک طوسی، حسنبن علی. (1378). سیاستنامه. به اهتمام هیوبرت دارک. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,508 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,283 |
||