| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,223 |
| تعداد مقالات | 18,061 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,782,543 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,991,734 |
سنخ روانی «آپولونی» و «دیونوسوسی» در اسطوره و عرفان ایرانی | ||
| متن پژوهی ادبی | ||
| مقاله 1، دوره 21، شماره 72، تیر 1396، صفحه 7-34 اصل مقاله (506.45 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ltr.2017.7623 | ||
| نویسنده | ||
| داوود اسپرهم | ||
| دانشیار دانشگاه علاّمه طباطبائی(ره)، | ||
| چکیده | ||
| نیچه برای تمدن تأثیرگذار یونان باستان دو اصل محوری تمدنساز را معرفی میکند: اصل «آپولونی» و اصل «دیونوسوسی». اصل اول با بهرهگیری از منطق خِرَد، ساختاربخش و قوامدهندة تمام امور و انتظامات دنیای یونیانیان بودهاست و به شکلگیری فردیت یگانه و انحصاری انسان یونانی مدد رساندهاست. اصل دوم با تکیه بر شور، جنون و سرمستی تلاش کردهاست خود را از چهارچوبهای نظامیافته و فردیتهای محصور اصل نخست بیرون کشد و با وجد و هیجانات بیپایان، موجب فردیتی بزرگتر و فراگیرتر گردد. رشد و تعالی فرد یونانی در کشاکش و دیالکتیک مداوم این دو عنصر متضاد، با حرکتی جهشی به پیش رفتهاست. موسیقی و مجسمهسازی به عنوان ظرف این دو اصل عمل، و خِرَد و جنون یونانی را نمایندگی کردهاست. این در حالی است که بنا بر شواهد و ادلة اسطورهای، تاریخی و فرهنگی باید گفت که خاستگاه دو اصل متضاد یادشده، نه در یونان باستان، بلکه در ایران باستان بودهاست. این نوشته سعی دارد ابتدا با تشریح ویژگیها و اوصاف دو اصل آپولونی و دیونوسوسی، به خاستگاه ایرانی آنها توجه کند و پس از بررسی پیشینههای حضور آنها در تمدن کهن ایرانی، به نحوة تداوم آنها در جریانهای فرهنگی، بهویژه در جریان عظیم عرفان و تصوف ایرانیـ اسلامی توجه دهد. هنجارهای دوگانه در عرفان و تصوف که سوقدهندة سلوک صوفی است، ماهیت دیونوسوسی و آپولونی آشکاری را با ریشة ایرانی نشان میدهد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| آپولونی؛ دیونوسوسی؛ عرفان ایرانیـ اسلامی؛ فردیت یگانه؛ فردیت کُل؛ عقل؛ جنون | ||
| مراجع | ||
|
استراترن، پل. (1390). آشنایی با فوکو. ترجمة پویا ایمانی. تهران: نشر مرکز. الیاده، میرچا. (1362). چشماندازهای اسطوره. ترجمة جلال ستاری. تهران: توس. برن، لوسیلا. (1390). اسطورههای یونانی. ترجمة عباس مخبر. چ 5. تهران: نشر مرکز. بولن، جین شینودا. (1391). انواع مردان. ترجمة فرشید قهرمانی. تهران: بنیاد فرهنگ زندگی. بهار، مهرداد. (1375). الف. پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: آگاه. ـــــــــــــــ . (1375). ب. ادیان آسیایی. چ 2. تهران: نشر چشمه. ـــــــــــــــ . (1376). از اسطوره تا تاریخ. چ 1. تهران: نشر چشمه. بیرلین، ج. ف. (1386). اسطورههای موازی. ترجمة عباس مخبر. چ 3. تهران: نشر مرکز. جنولی، گرادو. (1382). «آیین میترا». هفت آسمان. ترجمة علیرضا شجاعی. ش 19. صص 95ـ 102. جهان اسطورهشناسی (آیین و اسطوره). (1389). ترجمه و تألیف جلال ستاری. چ 1. تهران: نشر مرکز. حافظ، شمسالدین محمد. (1362). دیوان حافظ. به تصحیح و توضیح پرویز ناتل خانلری. ج 1. چ 2. تهران: خوارزمی. داد، سیما. (1383). فرهنگ اصطلاحات ادبی. چ 2. تهران: مروارید. دهخدا، علیاکبر. (1377). لغتنامة دهخدا. 16 ج. تهران: دانشگاه تهران ـ روزنه. دینپرست، منوچهر. (1392). «ما ایرانیان نیچه را چگونه فهمیدیم».روزنامة اعتماد. گفتگو با محمدعلی اسکندریجو. شمارة 2761. ص 11. 04/06/1392: http://magiran.com/npview.asp?ID=2801317
زمردی، حمیرا. (1387). نمادها و رمزهای گیاهی در شعر فارسی. چ 1. تهران: زوار. سپهری، سهراب. (1383). هشت کتاب. چ 38. تهران: طهوری. سلطانی گردفرامرزی، علی. (1386). رمزهایی از اساطیر ایران. چ 1. نشر مبتکران. شریف محلاتی، مؤید. (بیتا). هفت در قلمرو فرهنگ جهان. چاپ نقش جهان. شورتهایم، المار. (1378). گسترش یک آیین ایرانی در اروپا. ترجمة نادرقلی درخشانی. تهران: نشر ثالث. عطار نیشابوری، محمدبن ابراهیم. (1392). دیوان عطار نیشابوری. به سعی و تصحیح مهدی مداینی و مهران افشاری، با همکاری و نظارت علیرضا امامی. چ 1. تهران: نشر چرخ. فوتی، ورونیک ماریون. (1376). هیدگر و شاعران. ترجمة عبدالعلی دستغیب. چ 1. نشر پرسش. کراپ، الکساندر و دیگران. (1386). جهان اسطورهشناسی. ج 1. ترجمة جلال ستاری. چ 3. تهران: نشر مرکز. کومن، فرانتس. (1380). آیین پُر رمز و راز میترایی. ترجمة هاشم رضی. تهران: بهجت. کویاجی، جهانگیر کوورجی. (1388). بنیادهای اسطوره و حماسة ایران. ترجمة جلیل دوستخواه. چ 3. تهران: نشر آگه. گرین، راجر لنسلین. (1370). اساطیر یونان. ترجمة عباس آقاجانی. تهران: سروش. مدرسی، فاطمه. (1390). فرهنگ توصیفی نقد و نظریههای ادبی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ملکیان، مصطفی. (1395). سخنرانی با عنوان «زندگی» در مؤسسة معرفت و پژوهش؛ 09/02/1395: http://bidgoli1371.blogfa.com/post/779 مولوی، جلالالدین محمد. (1925م.). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد الین نیکلسون. لیدن: مطبعة بریل. ـــــــــــــــــــــــــــــــ . (1386). دیوان کبیر، کلّیّات شمس تبریزی. (نسخة قونیه). توضیحات، فهرست و کشفالأبیات از توفیق هـ . سبحانی. 2 ج. چ 1. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. ورمازرن، مارتین. (1392). آیین میترا. ترجمة بزرگ نادرزاده. چ 2. تهران: نشر چشمه. هجویری، علیّبن عثمان. (1381). کشف المحجوب. تصحیح و. ژوکوفسکی. چ 8. تهران: طهوری. همیلتون، ادیت. (1387). سیری در اساطیر یونان و رم. ترجمة عبدالحسین شریفیان. چ 3. تهران: اساطیر. هینلز، جان. (1368). شناخت اساطیر ایران. ترجمة ژاله آموزگار و احمد تفضلی. تهران: نشر چشمه. یانگ ، جولیان. (1388). «تفسیری بر تولّد تراژدی نیچه». مجلة فارابی. ترجمة مازیار اسلامی. ش 31. صص 200ـ209. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,761 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,187 |
||