| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,185 |
| تعداد مقالات | 17,683 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,292,777 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,418,258 |
ریخت‌شناسی خاوران‌نامة ابن‌حسام خوسفی بیرجندی با تکیّه بر نظریة پراپ | ||
| متن پژوهی ادبی | ||
| مقاله 6، دوره 21، شماره 72، تیر 1396، صفحه 143-182 اصل مقاله (589.66 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ltr.2017.7632 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد مجوزی* 1؛ افسانه نوری2 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زابل، زابل، ایران | ||
| 2کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زابل، زابل، ایران | ||
| چکیده | ||
| در ریخت‌شناسی (Morphology)، تأثیر محتوا بر ساختار و شکل ظاهری آثار و نیز تأثیر ساختمان اثر بر محتوا و مضمون بررسی می‌شود. ساختار هر اثر ارتباط تنگاتنگی با مضمون آن دارد، به طوری که هر مفهوم خاص در قالبی خاص گنجانده می‌شود. خاوران‌نامه، از حماسه‌های دینی کهن شیعه است که موضوع اصلی آن، داستان‌هایی است از سفرها و حملات حضرت علی(ع) به سرزمین خاوران، با همراهی مالک اشتر و ابوالمحجن و جنگ با قباد، پادشاه خاورزمین و امرای دیگری، مانند تهماسپ‌شاه، جنگ با دیو و اژدها و امثال این وقایع حکایت می‌کند. با توجّه به مطابقت ساختار داستان‌های خاوران‌نامه با تعریف خاصّ پراپ از قصة پریان، نگارندگان در این جستار کوشیده‌اند تا به شیوة توصیفی‌ـ تحلیلی الگویی را که ابن‌حسام در سرایش داستان‌هایش به کار برده‌است، مشخّص سازند. همچنین، شباهت‌ها و تفاوت‌های این الگو را با الگوی قصّه‌های پریان مقایسه و تحلیل نمایند. در مطالعة حاضر، ضمن تطبیق ریخت‌شناسی پراپ با ساختار این قصه، به بررسی خویشکاری‌های دینی‌ـ مذهبی آن توجّه شده‌است که مسلماً در طبقه‌بندی پراپ وجود نداشته‌است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مثنوی حماسی‌ـ مذهبی خاوران‌نامه با وجود مذهبی بودن، بسیاری از کارکردهای خاصِّ قصّه‌های پریان را دارد و علاوه بر این، از کارکردهای دیگر که مختص حماسه‌های مذهبی است، از جمله دعوت به دین، پذیرش دعوت، نپذیرفتن دعوت و... برخوردار است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ریخت‌شناسی؛ پراپ؛ خاوران‌نامه؛ کارکرد؛ شخصیّت؛ ابن‌حسام خوسفی | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، بابک. (1380). ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز. اسلامی ندوشن، محمدعلی. (1355). جام جهان‌بین در زمینة نقد ادبی و ادبیات تطبیقی. چ 4. تهران: توس. باقرزاده خالصی، وحید. (1380). «قصه، قصه‌پردازی، قصه‌های ایرانی». رشد آموزش زبان و ادب فارسی. ش 58. صص40ـ 43. پراپ، ولادیمیر. (1368). ریخت‌شناسی قصّه‌های پریان. ترجمة م. کاشی‌گر. تهران: زوّار. ــــــــــــــــــــ . (1371). ریشه‌های تاریخی قصّه‌های پریان. ترجمة فریدون بدره‌ای. چ 1. تهران: توس. ــــــــــــــــــــ . (1386). ریخت‌شناسی قصّه‌های پریان. ترجمة فریدون بدره‌ای. چ 2. تهران: توس. خوسفی، محمّدبن‌حسام. (1386). الف. خاوران‌نامه. نیمة اوّل. تصحیح حیدر علی خوش‌کنار. اردبیل: مهد تمدّن. ــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1386). ب. خاوران‌نامه. نیمة دوم. تصحیح حمیدالله مرادی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد. روحانی، مسعود و سبیکه اسفندیار. (1389). «ریخت‌شناسی قصّة قلعة ذات‌الصور در مثنوی طبق نظریة ولادیمیر پراپ». فصلنامة دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. س 53. صص 68ـ83. صفا، ذبیح‌الله. (1390). حماسه‌سرایی در ایران. چ 5. تهران: فردوس. مرادی، حمیدالله. (1382). تازیان‌نامة پارسی (خلاصة خاوران‌نامة ابن‌حسام خوسفی). چ 1. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. میرصادقی، جمال. (1376). ادبیات داستانی قصه، رمانس، داستان کوتاه، رمان. چ 3. تهران: علمی. واعظی، مرادعلی. (1378). بررسی آثار و احوال ابن‌حسام خوسفی. طرح پژوهشی دانشگاه گیلان: دانشکدة ادبیات و علوم انسانی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,513 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 897 |
||