| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,185 |
| تعداد مقالات | 17,683 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,293,821 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,418,780 |
بررسی معرفت‌شناسی اسپینوزا و لوازم تربیتی آن با رویکرد انتقادی بر مبنای آموزه‌های اسلامی | ||
| حکمت و فلسفه | ||
| مقاله 3، دوره 13، شماره 52، دی 1396، صفحه 57-76 اصل مقاله (738.9 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/wph.2018.8402 | ||
| نویسندگان | ||
| محسن فرمهینی فراهانی* 1؛ نجمه احمدآبادی آرانی2؛ علی عبداله یار3؛ حمید احمدی هدایت4 | ||
| 1دانشیار دانشگاه شاهد ومعاون فرهنگی دانشگاه | ||
| 2دانشگاه پیام نور تهران | ||
| 3دانشگاه شاهد | ||
| 4دانشجوی دکتری دانشگاه شاهد | ||
| چکیده | ||
| هدف پژوهش حاضر، بررسی معرفت‌شناسی اسپینوزا و لوازم تربیتی آن با رویکرد انتقادی بر مبنای آموزه‌های اسلامی است. برای نائل شدن به اهداف این پژوهش از روش‌های تحلیل مفهومی، توصیفی- تحلیلی و انتقادی استفاده شده است. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است نظریۀ شناخت، جایگاه ویژه‌ای در نظام فلسفی اسپینوزا دارد. اسپینوزا معرفت بشری را به چهار دسته تقسیم می‌کند: 1-علم افواهی ناشی از مسموعات؛ 2-ادراکات ناشی از تجربه مبهم؛ 3-معرفت استنتاجی؛ 4-معرفت شهودی. با نظر به مبانی معرفت‌شناختی اسپینوزا، مهم‌ترین لوازم تربیتی آن مشتمل بر تلقین در تربیت، تجلی ماهیت عقلانی در تعلیم و تربیت، دستیابی به یگانگی و نائل شدن به مراحل بالا در تعلیم و تربیت، تلاش و پشتکار متربیان ، تأکید بر نقش فطرت در تربیت، توجه به نهادهای مذهبی در تربیت اخلاقی و پرهیز از تعارض در فرایند یادگیری است. علی‌رغم نکات مثبتی که در مبانی معرفت‌شناختی و نظریه تربیتی اسپینوزا وجود دارد ازجمله فعال بودن متربیان و تأکید بر عقلانیت، چالش‌هایی نیز دیده می‌شود که میتوان بر مبنای آموزه‌های تربیتی اسلام مورد نقد قرارداد ازجمله: معرفت‌شناسی اومانیستی نظریۀ اسپینوزا، نسبیت‌گرایی شناختی در نظریۀ اسپینوزا، تأکید اسپینوزا بر روش تلقین در تربیت، نادیده گرفتن تفاوت‌های فردی در تربیت و عدم توجه به تفکر انتقادی در تربیت را میتوان اشاره کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسپینوزا؛ تعلیم و تربیت؛ معرفت‌شناسی؛ نقد؛ آموزه‌های اسلامی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. نهج‌البلاغه. غررالحکم و درر الکلم. اسپینوزا، باروخ. (1376). اخلاق، ترجمۀ محسن جهانگیری، تهران: مرکز جهاد دانشگاهی. استراترن، پل. (1379). آشنایی با اسپینوزا، ترجمۀ شهرام حمزه ای، تهران: نشر مرکز. اعتمادی نیا، مجتبی؛ علیزاده، بیوک. (1388). «درآمدی بر مبانی معرفت‌شناسی اسپینوزا»، مجلۀ معرفت فلسفی، سال هفتم، شماره دوم،صص 91- 130 ایمان زاده، علی. (1395). «تبیین و نقد اخلاق در دیدگاه اسپینوزا و دلالت‌های آن برای اصول و روش‌های تربیت اخلاقی»، ارزش‌شناسی در آموزش، سال 1، شماره 1. باقری، خسرو. (1375). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، جلد اول، تهران: انتشارات مدرسه. پارکینسون، جورج هنری. (1381). عقل و تجربه ازنظر اسپینوزا، ترجمۀ محمدعلی عبداللهی، قم: بوستان کتاب. تاتاری، محسن؛ شریف‌زاده، حکیمه السادات. (1394). «نسبی‌گرایی معرفت‌شناختی و دلالت‌های آن بر تعلیم و تربیت». پژوهش در برنامه‌ریزی درسی. دورۀ 12. ش 18. صص 12-.1 توازیانی، زهره. (1386) «مقایسۀ دیدگاه ابن سینا و اسپینوزا در نسبت عقل، اراده و اختیار به خدا»، مجلۀ اندیشه دینی، دوره 7، شماره 24، صص 47-68 خسروپناه، عبدالحسین. (1383). «استاد مطهری و نقد نسبی‌گرایی»، مجله پگاه حوزه، شمارۀ 128، صص 16-14 درانی، کمال. (1376). تاریخ آموزش‌وپرورش ایران قبل و بعد از اسـلام، تـهران: انـتشارات سمت. زهره، سرمد. بازرگان، عباس و حجازی، الهه. (1376). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران:آگاه. صانع پور، مریم. (1378). «مبانی معرفتی اومانیسم»، مجله قبسات، دوره 4، شماره 12، صص 100-115 طباطبایی، محمد حسین. (1416 ه. ق.). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسه نشر الاسلامی. عبداللهی، محمد علی؛ مطهری، مهدی. (1391). «چیستی شناخت از دیدگاه اسپینوزا»، مجلۀ پژوهش‌های فلسفی کلامی، دوره 14، شماره 53، صص 51-72 قمی، محمد باقر. (1392). «جایگاه خداوند در نظریه شناخت اسپینوزا»، مجلۀ پژوهش‌های فلسفی–کلامی، دوره 15، شماره 57، صص 43-64 کاپلستون، فردریک چارلز. (1385). تاریخ فلسفه، ترجمۀ غلامرضا اعوانی، تهران: انتشارات علمی – فرهنگی و سروش. کومبز، جرالد آر؛ دنیلز، لو روی بی. (1388). روش شناسی مطالعات برنامه درسی، ترجمۀ مهرمحمدی و همکاران، تهران : انتشارات سمت. مولانا. (1386). مثنوی معنوی( دفتر سوم). بر اساس نسخه رینولدالین نیکلسون، تهران: کاروان. مجلسی، محمدباقر. (1384). بحارالانوار، قم، انتشارات دارالکتب الاسلامیه. نقیب زاده، میرعبدالحسین. (1388). درآمدی به فلسفه، تهران: انتشارات طهوری. یار محمدیان،محمد حسین(1386) اصول برنامه ریزی درسی، تهران: انتشارات یادواره کتاب
De Dijn H.(1996). Spinoza: The Way to Wisdom ,Purdue University Press Series in the History of Philosophy, West Lafayette, Indiana, United States.
LeBuffe M. (2010). From Bondage to Freedom: Spinoza on Human Excellence, New York: Oxford University Press.
Lloyd, G. (1999). Spinoza and the Education of the Imagination, in: A.O. Rorty (Ed.) Philosopher on Education, London: Routledge.
Puolimatka, T. (2001). “Spinoza’s Theory of Teaching and Indoctrination”, Educational Philosophy and Theory, 33.3/4, pp. 397–410.
Rabenort W.L. (1911). “Spinoza as a educator, Teacher college”, Columbia University Contribution to Education, 12(87) p. 233.
Spinoza B. (1883). tractatus theologico-politicus, Trans by R.H.M. Elves Bohn editions,George Bell,London: George Bell and Sons.
Spinoza B. (1995a). On the Improvement of the Understanding the Ethics, Correspondence Paperback, Unabridged Elwes Translation, United states of America :Dover Publications.
Spinoza B. (1995b). Complete works, Translated by Shirely S., Indian polis Cambridge: Hackett Publishing Company.
Spinoza B. (1995c). tractatus de intellectus emendatione, Translated by the late Harold H. Joachim, Oxford : The Clarendon Press.
Spinoza B. (2002). Complete works, Translated by Samuel Shirely, Hackett Publishing Company, Indianapolis, United States of America.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,086 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,926 |
||