| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,224 |
| تعداد مقالات | 18,118 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,901,852 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 29,004,928 |
تحلیل و نقد فرآیندهای مدیریت نقدینگی خزانه دولت در ایران | ||
| پژوهشهای اقتصادی ایران | ||
| مقاله 6، دوره 23، شماره 74، فروردین 1397، صفحه 219-256 اصل مقاله (673.82 K) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ijer.2018.8829 | ||
| نویسندگان | ||
| سیدعلی روحانی* 1، 2؛ داریوش ابوحمزه1، 3 | ||
| 1دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه تهران | ||
| 2معاون دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهشهای مجلس | ||
| 3معاون دفتر مطالعات اقتصاد بخش عمومی مرکز پژوهشهای مجلس | ||
| چکیده | ||
| مدیریت صحیح شیوه جمعآوری منابع و توزیع مصارف دولت یا به بیان فنی، مدیریت نقدینگی دولت، بخش مهمی از فرآیندهای خزانهداری و یکی از مهمترین پیشنیازهای انضباط مالی دولت است. مقررات مربوط به فرآیندهای خزانهداری در ایران دارای پیچیدگی زیادی است که این موضوع، درکنار غیرشفاف بودن فرآیندهای مزبور، نقد و بررسی این فرآیندها را دشوار مینماید. پژوهش حاضر ابتدا به بررسی فرآیندها و روالهای خزانهداری در ایران، برمبنای قوانین، آییننامهها و بخشنامههای مربوط میپردازد. فرآیندهای مربوط به وجوه واریزی به خزانه و همچنین مصارف آنها، به تفکیک نوع وجوه (درآمدهای عمومی، درآمدهای اختصاصی، وجوه شرکتهای دولتی، درآمد نفت و وجوه سپرده) بررسی میشود. نمودارهای مستخرج از این بررسی، زمینه ارزیابی کارآمدی و نقد فرآیندهای خزانهداری را فراهم کرده است. براساس پژوهش حاضر، مهمترین نقدهای وارد به فرآیندهای خزانهداری (مدیریت نقدینگی) در ایران عبارتاند از: عدم امکان نظارت مؤثر بر گردش حسابهای دولت، کند شدن گردش منابع درآمدی و هزینهای بخش دولتی، تشدید رفتار رانتجویی در بانکها و دستگاههای دولتی، رسوب وجوه عمومی در شبکه بانکی و ناکارآمدی شیوه پرداخت اعتبارات (مبتنیبر تخصیص). تجربه سایر کشورها و توصیه نهادهای بینالمللی در موضوع اصلاح مدیریت نقدینگی دولت نشان میدهد، گام نخست برای اصلاح فرآیندهای کنونی خزانهداری، تأسیس حساب واحد خزانه[1] (TSA) و متمرکز کردن تمام حسابهای درآمدی و هزینهای دولت نزد بانک مرکزی است که موجب افزایش شفافیت، امکان نظارت مؤثر و افزایش کارآیی گردش منابع دولت خواهد شد. [1]- Treasury Single Account | ||
| کلیدواژهها | ||
| خزانه؛ مدیریت نقدینگی؛ بودجه؛ شرکتهای دولتی؛ قانون محاسبات عمومی | ||
| مراجع | ||
|
الف- قوانین و مقررات قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مصوب 1368. قانون محاسبات عمومی کشور، مصوب 1366. قانون پولی و بانکی، مصوب 1351. قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، مصوب 1389. قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، مصوب 1383. قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، مصوب 1380. قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، مصوب 1384. قانون برنامه و بودجه کشور، مصوب 1351. قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین، مصوب 1369. دستورالعمل نگاهداری انواع حساب برای وزارتخانهها، مؤسسهها و شرکتهای دولتی و نهادها و مؤسسههای عمومی غیردولتی»، مصوب شورای پول و اعتبار (25/7/1391). آییننامه بانکداری دولتی، مصوب 22/2/1392. آییننامه تمرکز وجوه درآمد و سپرده موضوع ماده 43 قانون محاسبات عمومی کشور (مصوب 26/8/1366). آییننامه موضوع ماده 74 قانون محاسبات عمومی کشور، مصوب 16/7/1379. آییننامه مالی و معاملاتی مربوط به اعتبارات جاری مؤسسهها و نهادهای عمومی غیردولتی (مصوب 30/10/1380). تصویبنامه در خصوص وظایف کارگروه تخصیص اعتبار موضوع ماده 30 قانون برنامه و بودجه کشور، مصوب 21/6/1381. ب- مقالات حاتمیزاده، زیور، افشین جنانی و سعدی صادقی (1379)، «آشنایی با خزانهداری کل کشور»، پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، شماره 13 ، بهار، صص 105 -80 . روحانی، سیدعلی (1395)، «آسیبشناسی نظام بانکی، ابعاد نگاهداری حسابهای دولتی»، مرکز پژوهشهای مجلس، دفتر مطالعات اقتصادی، شماره مسلسل: 14928. صدرینیا، محمد (1385)، «سابقه و کارکردهای خزانهداری در نظام بودجهای ایران»، مرکز پژوهشهای مجلس، دفتر مطالعات برنامه و بودجه، شماره مسلسل: 8071. عیسیزاده، سعید و اکبر احمدزاده (1388)، «بررسی اثر عوامل نهادی بر رشد اقتصادی با تأکید بر نهادهای حاکمیتی»، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، دوره 13، شماره 40، پاییز، صص 28-1. لامعی، بهزاد (1391)، «بررسی گردش وجوه بودجه عمومی دولت از طریق نظام بانکی در ایران (نحوه ارتباط حسابهای مالی با حسابهای پولی)»، مرکز پژوهشهای مجلس، دفتر مطالعات برنامه و بودجه، شماره مسلسل: 12594. هادیان، ابراهیم و حجت پارسا (1387)، «برآورد تأثیر با وقفه تغییرات حجم نقدینگی بر سطح تورم در اقتصاد ایران»، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، دوره 12، شماره 36، پاییز، صص 16-1. یادگاری، سیامک و مهدی علی مددی (1390)، «بررسی نکاتی پیرامون اصلاح نظام خزانهداری دولت»، ماهنامه بررسی مسایل و سیاستهای اقتصادی، سال یازدهم، شمارههای 1 و 2، فروردین و اردیبهشت، صص 154-145. Lienert, I. (2009), “Modernizing Cash Management”, International Monetary Fund, Fiscal Affairs Department, October.
Pattanayak, S. and Fainboim, I. (2011), “Treasury Single Account: An Essential Tool for Government Cash Management”, International Monetary Fund, Fiscal Affairs Department, August.
Pessoa, M. and Williams, M. (2012), “Government Cash Management: Relationship between the Treasury and the Central Bank”, International Monetary Fund, Fiscal Affairs Department, November.
Storkey, I. (2003), “Government Cash and Treasury Management Reform”, Asian Development Bank, Governance Brief. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,000 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,047 |
||