| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,213 |
| تعداد مقالات | 18,002 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,457,152 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,951,748 |
کارکرد طرحوارههای تصویری در مفاهیم تربیت اخلاقی قرآن | ||
| سراج منیر | ||
| مقاله 3، دوره 8، شماره 29، دی 1396، صفحه 57-85 اصل مقاله (608.13 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- ترویجی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ajsm.2018.17889.1235 | ||
| نویسندگان | ||
| سیده فاطمه سلیمی* 1؛ زهرا علی نتاج2 | ||
| 1دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم-دانشکده علوم قرآنی آمل | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم-دانشکده علوم قرآنی آمل | ||
| چکیده | ||
| از جمله سازوکارهای شناختی در حوزة معناشناسی شناختی، «طرحوارة تصویری» است که ساختی مفهومی و زیربنایی استعاری دارد. این شکل از مفهومسازی از معانی نوین کدگشایی مینماید و بر مراد اصلی متن میافزاید. در فرهنگ قرآنی، مفهومسازی مفاهیم ارزشی و ضد ارزشی تربیت اخلاقی، در قالب طرحوارههای حجمی، حرکتی و قدرتی نمود یافتهاست. جستار حاضر با تکیه بر روش توصیفیـ تحلیلی، شیوة مفهومسازی آیات حوزة تربیت اخلاقی را با سازوکار طرحوارة تصویری واکاوی میکند تا الگویی جامع از انسان کامل و شاخصههای آن ارائه دهد. از مهمترین رهیافتهای این جستار، تجلّی اصالت تعبیر در قرآن و تبلور تعابیر پنهان زبانی آیات تربیت اخلاقی است. گفتنی است دو رذیلۀ «بخل» و «بهتان» در قالب طرحوارة حجمیـ قدرتی به ترتیب به شکل «زنجیر» و «بار سنگین» آمدهاست که صحنههایی ناخوشایند را به تصویر میکشد. طرحوارة حرکتیـ جهتی پایین نیز در صفت حسنة «فروبردن خشم» به شکل «آتشی خاموش» بیان شدهاست تا انسان را به غلبه بر آن فراخواند؛ زیرا مفهومسازی خشم در جهت بالا، عواقب ناگوار جسمی ـ روحی به دنبال خواهد داشت. | ||
| کلیدواژهها | ||
| معناشناسی شناختی؛ طرحوارة تصویری؛ تربیت اخلاقی؛ قرآن کریم | ||
| مراجع | ||
|
نهجالبلاغه. ابنفارس، ابوالحسین احمد. (1979م.). معجم مقاییس اللغة. تحقیق عبدالسلام محمد هارون. بیروت: دارالفکر. ابنمنظور، محمدبن مکرم. (2010م.). لسان العرب. بیروت: دار الصادر. احمدراغب، عبدالسلام. (1387). کارکرد تصویر هنری در قرآن کریم. ترجمة سیدحسین سیدی. چ1. تهران: انتشارات سخن. اردبیلی، لیلا و بلقیس روشن. (1391). مقدمهای بر معناشناختی زبان. تهران: نشر علم. تیلر، جان رابرت. (1383). بسط مقوله مجاز و استعاره. ترجمة مریم صابری نوریفام. چ1. تهران: بینا. پورابراهیم، شیرین، ارسلان گلفام و دیگران. (1388). «بررسی زبانشناختی استعارة جهتی بالا/ پایین در زبان قرآن رویکردی شناختی». انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی. ش12. صص55ـ81. حاجیبابائیان امیری، محسن. (1388). روشهای تربیتی اخلاقی کاربردی در اسلام. تهران: سروش. حراصی، عبدالله. (2002م.). دراسات فی الاستعارة المفهومیة. ط3. عمان: مؤسسة عمان للصحافة والأنباء والنشر والإعلان. حرّ عاملی، محمدبن حسن (بیتا). آداب معاشرت از دیدگاه معصومان علیهالسلام (ترجمة وسائل الشیعه). ترجمة محمدعلی فارابی. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی. حسینزاده، اکرم. (1386). «آسیبشناسی تربیت اخلاقی». کتاب نقد. ش42. صص 128ـ113. دیلمی، حسنبن محمد. (1412ق.). إرشاد القلوب الی الصواب. ج1. قم: نشر الشریف الرضی. دیلمی، احمد. (1391). اخلاق اسلامی. چ78. تهران: نشر معارف. الرازی، فخرالدّین. (1981م.). مفاتیح الغیب. بیروت: دارالفکر النراقی، مهدیبن أبیذر. (1379). جامعالسعادات. ج 1. قم: نشر اسماعیلیان. راسخمهند، محمد. (1389). درآمدی بر زبانشناسی شناختی (نظریهها و مفاهیم). چ1. تهران: انتشارات سمت. راغب اصفهانی، ابوالقاسم. (بیتا). مفردات فی غریب القرآن. ط1. بیروت: دار الأحیاء. صفوی، کورش. (1384). «بحثی دربارة طرحهای تصویری از دیدگاه معنیشناسیشناختی». نامة فرهنگستان. ش20. صص 65ـ 85. ـــــــــــــــــــــــــ . (1390). درآمدی بر معناشناسی. چ4. تهران: انتشارات سورة مهر. ضیاء آذری، شهریار. (1390). عیار استعاره، جلوهای از اعجاز بیانی قرآن کریم. تهران: سروش. طباطبائی، سید محمدحسین. (1374). تفسیر المیزان. ترجمة سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزة علمیه. طبرسی، فضلبن حسن. (1360). مجمعالبیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات فراهانی. فراهیدی، خلیلبن احمد. (بیتا). العین. قم: انتشارات هجرت. فیض کاشانی، محسن. (1410ق.). الحقائق فی محاسن الأخلاق. تحقیق الحاج محسن عقیل. قم: مؤسسة دار الکتاب الإسلامی. القاسمی الدمشقی، محمد جمالالدّین. (بیتا). موعظة المؤمنین من إحیاء علوم الدّین. مصر: المکتبة التجاریة الکبری. قائمینیا، علیرضا. (1390). معناشناسی شناختی قرآن. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی. کارلسون، نیل آر. (1380). مبانی روانشناسی فیزیولوژیک. ترجمة مهرداد پژوهان. تهران: غزل. کانت، امانوئل. (1369). تعلیم و تربیت. ترجمة غلامحسین شکوهی. تهران: دانشگاه تهران. گلستانه، علاءالدّین محمد. (1429ق.). منهج الیقین. تصحیح مجتبی صحفی و علی صدرایی خویی. قم: دار الحدیث. لیکاف، جورج و مارک جانسون. (1980م.). الإستعارات الّتی نحیا بها. ترجمة عبدالمجید. ط2. الاسکندریة: دار توبقال. مجیدی خوانساری، غلامحسین. (1393). نهجالفصاحة. قم: مؤسسة فرهنگی و اطلاعرسانی تبیان. محمدی ریشهری، محمد. (1422ق.). میزان الحکمة. ط1. مصر: دار الحدیث للطباعة والنشر والتوزیع. مصطفوی، حسن. (1380). تفسیر روشن. تهران: مرکز نشر کتاب. ـــــــــــــــــــــ . (بیتا). مصباح الشریعة منسوب به جعفربن محمد(ع). تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفة ایران. مکارم شیرازی، ناصر. (1377). اخلاق در قرآن. قم: مدرسة الإمام علیبن أبیطالب. میر، مستنصر. (1387). ادبیات قرآن (مجموعهمقالات). ترجمة محمدحسن محمدی مظفری. قم: انتشارات ادیان و مذاهب. ورّام، مسعودبن عیسی. (1369). مجموعة ورّام: آداب و اخلاق در اسلام. ترجمة محمدرضا عطایی. مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,138 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 606 |
||