| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,213 |
| تعداد مقالات | 17,991 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,319,136 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,927,347 |
جایگاه اصل علیت در اندیشه اسلامی(با تاکید بر آراء علامه طباطبائی) | ||
| اندیشه علامه طباطبائی | ||
| مقاله 8، دوره 4، شماره 7، اسفند 1396، صفحه 27-44 اصل مقاله (366.55 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/tat.2017.14872.29 | ||
| نویسنده | ||
| حمیدرضا بصیری* | ||
| استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| اصل علیت یا برهان علیت (The Causal or cosmological Argument) از دو جنبة خداشناسی و انسانشناسی و نیز مسائل مربوط به این دو حایز اهمیت است. از جنبة خداشناسی، اصل علیت دستکم از لحاظ تأثیر مقدمات استدلال به عنوان علت بر نتیجة استدلال، مبنای تمام استدلالهای اثبات ذات احدیت است و از جنبة انسانشناسی ارتباط این اصل با توحید افعالی و اختیار انسان، باب گستردهای را باز میکند که زیربنای بسیاری از مبانی انسانشناسی قرار میگیرد. از این رو، بحث دربارة مسایل اصل علیت از اصلیترین و مهمترین مباحث فلسفه و اندیشة اسلامی از ابتدا تاکنون بودهاست. در میان اندیشمندان و فیلسوفان مسلمان، اصل علیت مبنا و ریشة تمام استدلالهای دیگر شناخته شدهاست. در دورة جدید، از سوی برخی از دانشمندان، شبهاتی بر اصل علیت وارد آمدهاست تا آن را از مبنا نادرست یا مردّد بدانند. به همین دلیل، فلاسفة اسلامی معاصر توجهی دوچندان به تبیین این اصل اساسی داشتهاند. علامه طباطبایی به عنوان یکی از بزرگترین اندیشمندان و فیلسوفان در آثار خود، جنبههای گوناگون اصل علیت را بررسی کردهاست. این مقاله با روش مطالعة کتابخانهای به دنبال پاسخ به این سؤال کلی است که پذیرش و باور به اصل علیت چه جایگاهی در فکر و اندیشة اسلامی دارد؟ بنا بر این هدف، ابتدا مبانی و کلیات دیدگاه فلاسفة اسلامی و متکلمان دربارة اصل علیت احصا شدهاست و با تأکید بیشتر بر نظرات علامه طباطبایی به پاسخ این سؤال دست خواهیم یافت. | ||
| کلیدواژهها | ||
| اصل علیّت؛ اندیشة اسلامی؛ فلسفة اسلامی؛ علامه طباطبایی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. ابنسینا، حسینبن عبدالله. (1376). شفا (الهیّات). قم: دفتر تبلیغات حوزة علمیّة قم. ـــــــــــــــــــــــــــــ . (بیتا). رسائل (رسالةالحدود). قم: بیدار. ایجی، عبدالرحمن. (بیتا). المواقف فی علم الکلام. بیروت: عالم الکتب. برنجکار، رضا. (1383). خردنامه(هفتهنامه) همشهری. تهران: تستری، نورالله. (بیتا). إحقاق الحق (تعلیق نجفی مرعشی). تهران: الإسلامیة. تفتازانی، سعدالدین. (1409ق.). شرح مقاصد. به اهتمام عبدالرحمن همیره. قم: منشورات الشریف الرازی. جوادی آملی، عبدالله. (1374). تببین براهین اثبات خدا. قم: اسراء. حقانی زنجانی، حسین. (1369). شرحنهایةالحکمة. قم: شکوری. رازی، فخرالدّین. (بیتا). البراهین فی علم الکلام. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. راسل، برتراند. (1349). چرا مسیحی نیستم؟ ترجمة س. الف و س. طاهری. تهران: انتشارات دریا. سبزواری، هادی. (1387). شرح منظومه. قم: بوستان کتاب. سهرودی، شهابالدّین. (1366). حکمةالإشراق. تهران: مؤسّسة چاپ و انتشارات. شیروانی، علی. (1369). ترجمه و شرح بدایةالحکمة. قم: بوستان کتاب. ـــــــــــــــــ . (1391). شرح مصطلحات فلسفی بدایةالحکمة و نهایةالحکمة. قم: بوستان کتاب. صدرای شیرزای، محمدبن ابراهیم. (1389). الحکمةالمتعالیه. تهران: مولی. طباطبایی، سیّد محمدحسین. (1388). اصول فلسفه و روش رئالیسم. تهران: صدرا. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1363). اعجاز در قرآن. ویراسته میرزا محمد. تهران: نشر رجاء. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1360). بدایةالحکمة. قم: بوستان کتاب. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1427ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسّسة التاریخ العربی. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1365). نهایةالحکمة. قم: جامعة مدرّسّین. عمید، حسن. (1363). فرهنگ عمید. تهران: امیرکبیر. فارابی، محمد. (1392). التعلیقات. تهران: مؤسّسة پژوهشی حکمت و فلسفه ایران. قدردان ملکی، محمدحسن. (1375). اصل علیت در فلسفه و کلام. قم: دفترتبلیغات حوزة علمیّه قم. مطهری، مرتضی. (1370). فطرت. تهران: صدرا. ـــــــــــــــــــــ . (1383). مجموعهآثار. تهران: صدرا. مصباح یزدی، محمدتقی. (1390). معارف قرآن. قم: مؤسّسة آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,697 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 586 |
||