| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,212 |
| تعداد مقالات | 18,022 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,571,521 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,965,914 |
بررسی انتقادی مناسبات حکومت و مردم آراء خواجه نظام الملک، با تاکید بر مفهوم عدالت و قدرت | ||
| دولت پژوهی | ||
| مقاله 2، دوره 4، شماره 15، آذر 1397، صفحه 41-77 اصل مقاله (533.78 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/tssq.2018.9342 | ||
| نویسنده | ||
| نیره دلیر* | ||
| استادیار تاریخ سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| چکیده | ||
| آراء خواجه نظامالملک، همواره مورد توجه صاحبنظران حوزة اندیشه سیاسی بوده، بهویژه آن بخش از نظرهای او که به تنظیم مناسبات حکومت با مردم پرداخته و تأثیر بهسزایی در شکلگیری نظریههای اندیشمندان پس از وی داشته است. پرسش این است که خواجه مناسبات حاکم با مردم را در چه سطوحی و حول چه محوری صورتبندی کرده است. در پاسخ، این فرض طرح شده که مؤلف سیرالملوک با رویکرد «عدالت»محورانه، مناسبات «حاکم» با «مردم» را و در نسبت با «خداوند»؛ بهعنوان پارادایم غالب الگوی کیهانشناسی جهان سنت در سه سطح صورتبندی کرده است: سطح نخست؛ الهی ـ انتخابِ تقدیرگرایانه؛ دوم، مسئولیت دنیوی ـ عملگرایانه؛ سوم، اخروی ـ محاسبهگرایانه. پژوهش، با شیوۀ تبیین تاریخی و رویکرد تفسیرگرایانۀ متن، ویژگیها و مختصات سطوح سهگانه را بررسی کرده است و مهمترین چالش وارد بر آرای نظامالملک را تأکید صرف مؤلف، بر «توزیع عدالت» و نه «توزیع قدرت» دانسته، همچنین به خلاء تئوریک مبانی نظری «قدرت» در این اثر اشاره دارد که با توجه به اقتضائات زمانه و قدرت استیلایی سلطان قابل توجیه است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| خواجه نظامالملک؛ حاکم ـ دولت؛ مردم؛ عدالت؛ ظلم؛ قدرت | ||
| مراجع | ||
|
ابن بیبی (1965)، الاوامر العلائیه فی الامور العلائیه، آنکارا: انجمن تاریخ ترک. ابن عبد ربهالاندلسی (۱۴۱۶)، عقد الفرید، ابی عمر احمد بن محمد، شرحه احمد امین، احمد الزین و ابراهیم الابیاری، الجزء الاول، بیروت: دارالاندلس. ابن مسکویه (۱۳۵۵)، جاویدان خرد، ترجمۀ تقی الدین محمد شوشتری، بهکوشش بهروز ثروتیان، تهران: انتشارات موسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل شعبه تهران. ابوعلی مسکویه (۱۳۶۹)، تجاربالامم، جلد ۱، ترجمۀ ابوالقاسم امامی، تهران: سروش. ابی حفص اصفهانی (۱۳۱۷)، تحفه الملوک در آداب، تهران: چاپخانۀ مجلس. اخوان کاظمی، بهرام (1379)، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 48، شماره پیاپی 778، تابستان. اسلامی، روح الله (1394)، حکومتمندی ایرانشهری؛ تداوم تکنولوژیهای قدرت در ایران، مشهد: دانشگاه فردوسی. البخاری، محمد بن اسماعیل (بیتا)، صحیح البخاری، السادس، بیروت: دارالکتب العلمیه. البخاری، محمد بن اسماعیل (بیتا)، صحیح البخاری، الجزءالرابع، بیروت: دارالکتب العلمیه. الثعالبی، ابی منصور الثعالبی (۱۹۹۰)، آداب الملوک، تحقیق جلیل العطیه، بیروت: دارالغرب الاسلامی. برتلس، ی.ا (1966-1971)، شاهنامه ابوالقاسم فردوسی، 9 جلد، مسکو: انتشارات دانش. توکومو، شیمویاما (1394)، «رابطه دیانت و سیاست در جامعه سلجوقی؛ تضاد اجتماعی فرهنگی ایدئولوژی خواجه نظام الملک و خلافت عباسی»، مجله تحقیقات اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال5، شماره1، بهار و تابستان. جلیلیان، شهرام (1394)، «افسانه مرگ یزدگرد بزهکار»، مجله تحقیقات تاریخ اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال 5، شماره2، پاییز و زمستان. خلعتبری، اللهیار؛ دلیر، نیره (1388)، «اندیشه ایرانشهری و خواجه نظام الملک»، پژوهشنامه انجمن ایرانی تاریخ، شماره2، زمستان. خنجی، فضل الله بن روزبهان (1384)، مهماننامه بخارا، تصحیح منوچهر ستوده، تهران: علمی و فرهنگی. دلیر، نیره (1395)، «رابطه دولت با مردم؛ وظایف، کارکردها و قواعد بر اساس رویکرد اندرزنامههای دوره میانه با تأکید بر سیرالملوک»، مجله جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ش19، بهار. دلیر، نیره (1393)، «مبانی نظری و فرهنگ سیاسی پادشاهی و سلطنت؛ بررسی تطبیقی فره ایزدی و ظل اللهی»، مجله علمی-پژوهشی مطالعات تاریخ فرهنگی، انجمن ایرانی تاریخ، شماره20، پاییز. دیباچه کلیله و دمنه (1362)، انشای نصرالله منشی، تهران: کتابفروشی علمیه اسلامیه تهران. رستم وندی، تقی (1388)، اندیشه ایرانشهری در عصر اسلامی؛ بازخوانی اندیشه سیاسی فردوسی، نظام الملک و سهروردی، تهران: امیرکبیر. طباطبایی، سیدجواد (1375)، خواجه نظام الملک، تهران: طرح نو. طباطبایی، سیدجواد (1388)، درآمدی بر تاریخ اندیشه سیاسی در ایران، تهران: کویر، چاپ دهم. طباطبایی، سیدجواد (1383)، زوال اندیشه سیاسی در ایران، تهران: انشارات کویر. غنینژاد، موسی (1386)، اخلاق و عدالت، در کتاب اقتصاد و عدالت اجتماعی، تهران: نشر نی. ماوردی، ابی الحسن علی بن محمد (1985)، الاحکام السلطانیه و الولایات الدینیه، بیروت: دارالکتب الاسلامیه. ماوردی، ابی الحسن علی بن محمد (۱۴۰۱)، تسهیل النظر و تسجیل الظفر فی اخلاق الملک و سیاسه الملک، تحقیق محیی هلال السرحان، بیروت: دار النهضه العربیه. مجتبایی، فتح الله (1353)، شهر زیبای افلاطون و شاهی آرمانی در ایران باستان، تهران: انجمن فرهنگی ایران باستان. مسعودی (1365)، مروج الذهب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. مسلم بن الحجاج، القشیری النیسابوری، (بیتا)، الجامع الصحیح مسلم، الجزء السادس و الثامن، بیروت: دارالجیل و دارالآفاق الجدیده. نظام الملک، حسن بن علی (1340)، سیرالملوک، تصحیح هیوبرت دارک، تهران: علمی و فرهنگی. یشتها (1347)، گزارش پورداود، جلد 2، تهران: طهوری. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,072 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,278 |
||