| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,223 |
| تعداد مقالات | 18,061 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,782,556 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,991,735 |
تکوین حکمرانی متمرکز در ایران از منظر جغرافیای سیاسی در سدۀ معاصر | ||
| دولت پژوهی | ||
| مقاله 2، دوره 4، شماره 16، اسفند 1397، صفحه 39-72 اصل مقاله (704.05 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/tssq.2019.9591 | ||
| نویسنده | ||
| احسان لشگری تفرشی* | ||
| استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه یزد | ||
| چکیده | ||
| پس از روی کار آمدن رژیم پهلوی با شکلگیری نظام حکومتی ملت پایه در ایران تنها الگوی حاکم در اداره سرزمین در ایران از منظر توزیع قدرت فضایی، نظام حکومتی متمرکز و یا بسیط بوده است. در شناخت علل تداوم الگوی حکمرانی متمرکز در ایران در سدۀ اخیر مباحث متعددی از منظر جامعهشناسی و علوم سیاسی مطرح شده است. لیکن فرایندهای سیاسی از جمله نظام حکمرانی از ابعاد جغرافیایی نیز برخوردار بوده و هر پدیده ظهور یافته در یک کشور اعم از نظام حکمرانی، بهطور مبنایی از ابعاد طبیعی و انسانی فضای جغرافیایی محل استقرار خود نیز تأثیر میپذیرد. در این راستا آراء جغرافیای سیاسی در برابر نظریاتی است که اعتقاد دارند جوامع در روند تکامل خود از مراحل یکسانی عبور مینمایند. در این مقاله کوشش شده است با رویکردی توصیفی - تحلیلی، اهم شاخصهای جغرافیایی مؤثر در تداوم این الگو در ایران تبیین شده و نظرگاه جدیدی در خصوص شناخت تکوین حکمرانی متمرکز در کشور ارائه شود. یافتههای تحقیق بیانگر آن است که بطئی بودن فرایند توزیع فضایی و ساختاری قدرت در ایران متأثر از عملکرد عواملی همچون افزایش سهم درآمد نفت در تأمین هزینههای عمومی و تکوین ساخت دولت رانتیر، پراکندگی ناموزون منابع زیستی و نیاز اکولوژیک به نقش آفرینی بیشتر دولت متمرکز در ارتقای زیستپذیری مناطق نامستعد بوده است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| حکمرانی؛ تمرکز؛ جغرافیای سیاسی؛ ایران | ||
| مراجع | ||
|
آبراهامیان، یرواند؛ اشرف، احمد؛ کاتوزیان، محمدعلی ( 1386)، جستارهای دربارۀ توطئه در ایران، گردآوری و ترجمه محمد ابراهیم فتاحی. تهران: نشر نی. آبراهامیان، یرواند (1387)، مقالاتی در جامعهشناسی ایران، ترجمه سهیلا فارسانی، تهران: انتشارات پردیس دانش. آل غفور، محمدتقی (1380)، «خاستگاه فرهنگ سیاسی ایران معاصر»، فصلنامه علوم سیاسی، سال 4. شماره 16، صفحات35-60. الهویردی زاده، رضا ولی؛ قلی زاده، علی؛ صانعی، مهدی (1394)، «آسیبشناسی رابطه بین شورای شهر با نظام سیاسی در ایران»، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری – منطقهای، سال 5، شمارۀ 14، صفحات 25-46. احمدی، حمید (1389)، قومیت و قوم گرایی در ایران، چاپ هشتم، تهران: نشرنی. استمپل، جان (1377)، در درون انقلاب ایران، ترجمه منوچهر شجاعی، تهران: انتشارات مؤسسه فرهنگی رسا. اشرف، احمد؛ بنوعزیزی، علی (1387)، طبقات اجتماعی؛ دولت و انقلاب در ایران، تهران: انتشارات نیلوفر. افضلی، رسول ( 1388)، دو نظام سیاسی - جغرافیایی در ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. امان اللهی بهاروند، اسکندر (1388)، کوچ نشینی در ایران: پژوهشی در مورد عشایر و ایلات، تهران: نشر آگاه. امیراحمدی، هوشنگ؛ پروین، منوچهر (1381)، ایران پس از انقلاب، ترجمه علی مرشدی زاده، تهران: انتشارات مرکز بازشناسی اسلام و ایران. بدیع، برتران (1376)، فرهنگ و سیاست، ترجمه احمد نقیب زاده، تهران: نشر دادگستر. بشیریه، حسین (1378)، موانع توسعه سیاسی در ایران، تهران: انتشارات گام نو. بشیریه، حسین (1374)، جامعهشناسی سیاسی، تهران: نشر نی. حافظ نیا، محمدرضا؛ احمدی پور، زهرا؛ قادری، مصطفی (1389)، سیاست و فضا، مشهد: انتشارات پاپلی. حافظ نیا، محمدرضا؛ اله وردی زاده، رضا (1388)، «رابطه سیستم سیاسی بسیط با همبستگی ملی بررسی موردی ایران»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال پنجم شماره اول، زمستان، صفحات41-68. حافظ نیا، محمدرضا؛ کاویانی راد، مراد (1383)، افقهای نو در جغرافیای سیاسی، تهران: انتشارات سمت. حافظ نیا، محمدرضا (1381)، جغرافیای سیاسی ایران، تهران: انتشارات سمت. ربانی، علی؛ شایگان فرد، فرهاد (1389)، «فرهنگ سیاسی ایران و مولفههایش»، فصلنامه سیاست، دورۀ40، ش4، صفحات 121-143. رحمانی زاده دهکردی، حمیدرضا؛ زنجانی، محمدمهدی (1395)، «دولت مدرن و خودکامگی (بررسی موردی دولت رضاشاه)»، فصلنامه دولت پژوهی، سال دوم، شمارۀ 6، صفحات 175-212. رهنمایی، محمدتقی؛ امیریان، سهراب (1382)، «مروری بر نقش دولت و تمرکز شهرنشینی در ایران»، فصلنامه جغرافیا، شماره اول، سال اول، صفحات 19-40. زرین کوب، عبدالحسین (1389)، تاریخ ایران پس از اسلام، تهران: انتشارات امیرکبیر. زونیس، ماروین (1387)، شکست شاهانه، روان شناسی شخصیت شاه، ترجمه عباس مخبر، چاپ سوم، تهران: انتشارات طرح نو. زیباکلام، صادق (1378)، توهم توطئه، تهران: انتشارات خجسته. ستاری، سجاد (1394)، «صور بنیادی حیات نفتی؛ بهسوی گذار از رانتیریسم و ادبیات دولت رانتیر»، فصلنامه دولت پژوهی، سال اول، شمارۀ دوم، صفحات 23-57. سردارآبادی، خلیل اله (1386)، دولت مطلقه مدرن و عدم شکلگیری توسعۀ سیاسی در ایران، مجموعه مقالات دولت مدرن در ایران، به اهتمام رسول افضلی، قم: انتشارات دانشگاه مفید. سینایی، سید عطاء اله (1385)، «نظام ایلیاتی و الگوی حکومت در ایران»، فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شمارۀ 6 و 7، صفحات 41-56. شعبانی، رضا (1390)، تاریخ اجتماعی ایران، تهران: انتشارات قومس. شهابی، هوشنگ؛ لینز، خوان (1380)، نظامهای سلطانی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر شیرازه . شهرام نیا، امیرمسعود (1385)، جهانی شدن و دمکراسی در ایران، تهران: نشر نگاه معاصر. شیرودی، مرتضی (1387)، «تمرکز و توسعه سیاسی در تاریخ معاصر ایران»، فصلنامه علمی - پژوهشی انقلاب اسلامی، سال چهارم، شمارۀ 13، صفحات 49-83. عباداللهی، حمید (1389)، «موانع ساختاری استقرار قانون در ایران؛ مطالعه موردی ایران عصر صفویه»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دورۀ سوم، شمارۀ 9، صفحات 125-150. طباطبایی، سیدجواد (1380)، دیباچهای بر نظریه انحطاط در ایران، تهران: انتشارات نگاه معاصر. فولر، گراهام (1381)، قبلۀ عالم ژئوپلیتیک ایران، چاپ سوم، تهران: نشر مرکز. قالیباف، محمدباقر؛ پورموسوی، موسی؛ امیدی، مریم (1390)، «درآمدهای نفتی و توزیع قدرت سیاسی در ایران»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال هفتم، شمارۀ دوم، صفحات 37-70. کارثویت، جین رالف (1378)، تاریخ سیاسی ایران: از هخامنشی تا امروز، مترجم غلامرضا بابایی، تهران: اختران دانش. کامرون، جورج (1365)، ایران در سپیده دم تاریخ، ترجمه حسن انوشه، تهران: شرکت انتشارات علمی. کریمی پور، یداله؛ محمدی، حمیدرضا (1388)، ژئوپلیتیک ناحیهگرایی و تقسیمات کشوری ایران، تهران: نشر انتخاب. کریمی پور، یداله (1381)، ایران و همسایگان منابع تنش و تهدید، تهران: انتشارات دانشگاه تربیت معلم. کسرایی، محمدسالار (1389)، «فرمانروایی توأمان: حکومت و مشروعیت در ایران باستان»، فصلنامه سیاست، دورۀ 40، شمارۀ 2، صفحۀ 189- 208. گازیوروسکی، مارک (1371)، سیاست خارجی آمریکا و شاه؛ بنای دولت دست نشانده در ایران، ترجمه فریدون فاطمی. تهران: نشر مرکز. لوسیانی، جیامکو (1386)، نفت و اقتصاد سیاسی خاورمیانه، ترجمه سید محسن علوی پور، مجموعه مقالات روابط بینالملل خاورمیانه، گردآوری لوئیس فاوست، تهران: انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بینالملل وزارت امورخارجه. مجتهدزاده، پیروز (1389)، دمکراسی و هویت ایرانی، تهران: انتشارات کویر. مصلی نژاد، عباس (1393)، سیاستگذاری ساختار قدرت در ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. موسوی شفاهی، مسعود؛ شاپوری، مهدی (1390)، «ژئوپلیتیک پر خطر ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 54، صفحات 164- 192. میرحیدر، دره؛ راستی، عمران؛ میراحمدی، فاطمه السادات (1392)، مبانی جغرافیای سیاسی، تهران: انتشارات سمت. میرترابی، سعید (1387)، مسائل نفت ایران، تهران: نشر قومس. نقیب زاده، احمد (1390)، جامعهشناسی سیاسی، تهران: انتشارات سمت. وثوقی، منصور (1380)، جامعهشناسی روستایی، چاپ نهم، تهران: انتشارات کیهان. Amosa, D (2010), “Local government and good governance: the case of samoa”, Commomwealth journal of local government, Vol7. Avery, H& Melville, C (1991), “The Cambridge history of Iran”, Vol 7, Cambridge university press.
Muir, Richard (2000), Political Geography: A New Introduction, London: Macmillan Education press.
Passi, Anssi (2003), Territory, a companion to political geography, Edited by john Agnew, London: Blackwell publisher.
Skacpol, T (1996), Rentier state and shite Islam in the Iranian revolution, in: social revolution in modern world (eds), Cambridge uni press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,274 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,256 |
||