| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,224 |
| تعداد مقالات | 18,148 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,932,776 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 29,009,080 |
بررسی و نقد رویکرد تشبیهی ابنتیمیه در تفسیر صفات خداوند در قرآن کریم | ||
| سراج منیر | ||
| مقاله 5، دوره 8، شماره 28، مهر 1396، صفحه 109-132 اصل مقاله (534.01 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- ترویجی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ajsm.2019.22256.1309 | ||
| نویسنده | ||
| سید حمیدرضا رئوف* | ||
| هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی | ||
| چکیده | ||
| موضوع شناخت خداوند و صفات او در قرآن، صورتهای متعددی از تشبیه و تنزیه را بر مسلمین آشکار میکرد که فهم و توضیح آن، نگرشهای کلامی تشبیهی و تنزیهی متقدم را پدید آورد. در این میان، رویکرد تشبیهی و موسوم به اهل تشبیه از سدة اول اسلامی با تحولات متعددی همراه شد و پس از مقاتلبن سلیمان و محمدبن کرّام به ابنتیمیه رسید که نمایندة حنابله در روزگار خود بود. ابنتیمیه در تفسیر همانند اهل حدیث متقدم، صورت آیات را مبنا قرار میدهد و این باور را با نوعی تعطیل عقلی همراه میسازد. استنادهای حدیثی ابنتیمیه نیز مبتنی بر احادیثی است که تنها از سوی اهلحدیث رواج یافتهاست. بر این اساس، تنها زمانی میتوان به اندیشة وی روی آورد که اولاً مانند او قائل به تعطیلی تعقّل در باب جمع جسمانیت خدا با اوصاف تنزیهی او در قرآن باشیم. ثانیاً با رویکرد حدیثی وی به سراغ احادیث برویم و از آنان تأیید بگیریم. در غیر این صورت، با فرض اینکه فردی از اهل سنت باشد، اما به مبانی ابنتیمیه قائل نباشد، نخواهد توانست مانند او فکر کند و به آنچه او مدعی است، ایمان آورد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| تشبیه؛ اهل حدیث؛ اهل تشبیه؛ ابنتیمیه؛ صفات الهی؛ جسمانی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. ابنتیمیه، احمدبن عبدالحلیم. (1432ق.). تفسیر شیخ الإسلام ابنتیمیه؛ الجامع الکلام الإمام ابنتیمیه فی التفسیر. گردآوری، تحقیق و تعلیق ایاد عبداللطیفبن ابراهیم القیسی. المملکة العربیة السعودیة: دار ابنالجوزی. ابنخلدون، عبدالرحمن. (1375). مقدمة ابنخلدون. ترجمة محمد پروین گنابادی. تهران: علمی و فرهنگی. ابنشعبة حرانی، حسنبن علی. (1404ق.). تحفالعقول. تحقیق و تصحیح علیاکبر غفاری. قم: جامعه مدرسین. ابوعبیده، معمربن مثنی. (1381ق.). مجاز القرآن. تحقیق محمد فؤاد سزگین. قاهره: مکتبة الخانجی. ازدی مروزی، مقاتلبن سلیمان. (1425ق.). تفسیر مقاتلبن سلیمان. دراسة و تحقیق عبدالله محمود شحاتة. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. اشعری، سعدبن عبدالله. (1371). المقالات و الفرق. تصحیح محمد جولد مشکور. ترجمة یوسف فضائی. تهران: عطائی. اشعری، علیبن اسماعیل. (1411ق.). الإبانه عن اصول الدّیانه. تحقیق بشیر محمد عیون. دمشق: مکتبة دارالبیان ـ طائف: مکتبة المؤیّد. برقی، احمدبن محمد. (1371ق.). المحاسن. تحقیق جلالالدّین محدث. قم: دار الکتب الإسلامیة. البزدویّ، محمدبن عبدالکریم. (1383ق.). أصولالدین. تحقیق الدکتور هانز بیرتنس. بیروت: دار الإحیاء الکتب العربیّة. البغدادیّ، عبدالقادربن طاهر. (1393ق.). الفرق بین الفرق. بیروت: دار الآفاق الجدیدة. بغوی، حسینبن مسعود. (1409ق.). تفسیر البغوی؛معالم التنزیل. حققه و خرّج احادیثه محمد عبدالله النمر، عثمان جمعة ضمیریه و سلیمان مسلم الحرش. ریاض: دار الطیبة النشر و التوزیع. پورجوادی، نصرالله. (1375). رؤیت ماه در آسمان؛ بررسی تاریخی مسئله لقاءالله در کلام و تصوف. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. ذهبی، محدبن احمد. (1413ق.). سیر أعلام النبلاء. تحقیق شعیب ارناؤوط و محمد نعیم عرقسوسی. بیروت: مؤسسة الرسالة. شریف الرضی، محمدبن حسین. (1379). نهجالبلاغه. علی نفی فیضالإسلام اصفهانی. تهران: مؤسسة چاپ و نشر تألیفات فیضالإسلام. شهرستانی، محمدبن عبدالکریم. (بیتا). الملل و النحل. تحقیق محمد سیدگیلانی. بیروت: دار المعرفة. صابری، حسین. (1383). تاریخ فرق اسلامی (1)؛ فرقههای نخستین، مکتب اعتزال، مکتب کلامی اهل سنت وخوارج. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت). صدوق (ابنبابویه). محمدبن علی. (بیتا). اسرار توحید؛ ترجمة التوحید للصدوق. ترجمة محمدعلی اردکانی. تهران: انتشارات علمیة اسلامیه. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1398ق.). التوحید. تحقیق و تصحیح هاشم حسینی. قم: جامعة مدرسین. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1403ق.). معانیالأخبار. تحقیق و تصحیحی علیاکبر غفاری. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم. عبدالحمید، عرفان. (بیتا). دراسات فی الفرق و العقائد الإسلامیة. بغداد: مطبعة اسد. کراجکی، محمدبن علی. (1410ق.). کنز الفوائد. تحقیق و تصحیح عبدالله نعمة. قم: دار الذخائر. کلینی، محمدبن یعقوب. (1429ق.). الکافی. قم: دار الحدیث. ــــــــــــــــــــــــــــ . (1369). اصول الکافی. ترجمة سید جواد مصطفوی. تهران: کتابفروشی علمیة اسلامیه. مشکور، محمدجواد. (1415ق.). موسوعة الفرق الأسلامیة. بیروت: مجمع البحوث الأسلامیة للدراسات والنشر. نشار، علی سامی. (1966م.). نشأة الفکر الفلسفی فی الإسلام. قاهره: دار المعارف. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 786 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 433 |
||