| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,179 |
| تعداد مقالات | 17,645 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,494,970 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,261,707 |
گفتمان عدالت در لوایح برنامه های توسعه پس از انقلاب اسلامی ( با تأکید بر کاهش فقر و محرومیت) | ||
| فصلنامه علوم اجتماعی | ||
| مقاله 1، دوره 20، شماره 61، شهریور 1392، صفحه 1-44 اصل مقاله (7.16 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjss.2013.9796 | ||
| نویسندگان | ||
| جعفر هزارجریبی1؛ رضا صفری شالی2 | ||
| 1استاد جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبائی | ||
| 2دانشجوی دکتری رفاه اجتماعی دئانشگاه علامه طباطبائی | ||
| چکیده | ||
| چکیده این پژوهش با استفاده از نظریه و روش تحلیل گفتمان «ارنستو لاکلاو و شنتال موفه» به بررسی گفتمان عدالت اجتماعی با نشانه مرکزی کاهش فقر و محرومیت در متون لوایح برنامه‌های توسعه اول تا پنجم (که توسط سه دولت هاشمی، خاتمی و احمدی نژاد مصوب گردید)، می‌پردازد تا با درک نشانه‌های اصلی و مفصل‌بندی‌های خاص هر گفتمان و همچنین کنکاش تأثیر عوامل غیرگفتمانی بر هر گفتمان، تمایزات رویکردی، سیاستگذاری و عملکردی در میان این گفتمان‌ها را کشف نماید. نتایج حاصل از تحلیل گفتمان متون حاکی از آن است که با هژمونی گفتمان سازندگی بر فضای سیاسی و اجتماعی کشور، این گفتمان با نقد مفهوم بازنمایی شده از عدالت اجتماعی در دهه اول انقلاب و اصول و شاخصه‌های آن، بویژه در بخش پرداخت سوبسید از سوی دولت به مردم، اقدام به غیریت‌سازی از گفتمان دولت موسوی نمود و مفهومی از عدالت اجتماعی را بازنمایی نمود که بسیار متأثر از فضای سیاسی و اجتماعی کشور پس از جنگ و لزوم بازسازی خرابی‌های ناشی از آن، ساماندهی اقتصاد کشور و حرکت به سمت و سوی رشد اقتصادی به منظور تأمین منابع مالی مورد نیاز برای امر سازندگی و بازسازی مجدد کشور بود. بر این اساس مفهومی‌اقتصادی با شاخصه اصلی رشد اقتصادی از سوی این دولت در بازنمایی از دال شناور عدالت اجتماعی ارائه گردید. اما، گفتمان اصلاح‌طلبی با تأکید بر توسعه سیاسی، همراهی توسعه سیاسی با توسعه اقتصادی را در جهت تحقق دال شناور عدالت اجتماعی با نشانه مرکزی کاهش فقر و محرومیت را مطرح نمود و اما، آخرین گفتمان هژمونی یافته در نظام جمهوری اسلامی ایران، موسوم به گفتمان اصولگرای عدالت محور، که با غیریت‌سازی خود با گفتمان‌های پیشین بر مبنای تعریف خاص از دال شناور عدالت اقدام به اجرای طرح تحول اقتصادی نمود. در این مرحله، با توجه به مفهوم بازنمایی شده از عدالت اجتماعی در این گفتمان، به معنای توزیع فرصت‌ها و امکانات به طور مساوی به همه افراد و همه مناطق کشور به گونه‌ای که همه جای کشور با هم و هماهنگ پیشرفت کنند؛ دولت احمدی نژاد، در کنار هدفمندی یارانه‌ها، خصوصی‌سازی به شیوه‌ای نوین یعنی پرداخت سهام عدالت را در دستور کار خود قرار داد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عدالت اجتماعی؛ کاهش فقر و محرومیت؛ هژمونی؛ تحلیل گفتمان؛ غیریت‌سازی؛ مفصل‌بندی؛ دال و نشانه | ||
| مراجع | ||
|
- ابونوری، اسماعیل؛ مالکی، نادر. (بهار 1387)، خط فقر در استان سمنان طی برنامه‌های توسعه (1383 - 1368)، رفاه اجتماعی، شماره 27 و 28. - ازکیا، مصطفی؛ غفاری، غلامرضا. (1384)، جامعهشناسی توسعه، تهران: مؤسسه نشر، کلمه چاپ چهارم. - افروغ، عماد. (1373)، درآمدی بر تحلیل جامعهشناختی فقر، ماهنامه کلمه، دوره دوازدهم، شماره 11. - تاجیک، محمدرضا. (1377)، «متن، وانموده و تحلیل گفتمان»، فصلنامه گفتمان، شماره صفر. - تاجیک، محمدرضا. (1379)، گفتمان و تحلیل گفتمانی، تهران: انتشارات فرهنگ گفتمان - رئیس دانا، فریبرز و دیگران. (1379)، فقر در ایران، تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی. - زاهدی مازندرانی، محمدجواد. (1382)، توسعه و نابرابری، تهران:انتشارات مازیار، چاپ اول. - سلطانی، سید علی‌اصغر. (1383)، تحلیل گفتمان به مثابه نظریه و روش، فصلنامه علوم سیاسی، سال هفتم، شماره 28. - سلطانی، علی‌اصغر. (1391)، قدرت، گفتمان و زبان؛ سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی، تهران: نشر نی. - صالحی امیری، سیدرضا. (1388)، مدیریت منازعات قومی در ایران، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک. - صفری شالی، رضا. (1392)، بررسی گفتمان عدالت اجتماعی در دولت‌های بعد از انقلاب‌اسلامی ، پایان نامه دکتری رفاه اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی. - طبیبیان، محمد و همکاران. (1379)، فقر و توزیع درآمد در ایران، مؤسسه عالی پژوهش در برنامهریزی و توسعه، سازمان مدیریت و برنامهریزی. - غفاری غلامرضا؛ محمد تاج‌الدین. (1384)، شناسایی مؤلفه‌های محرومیت اجتماعی، رفاه اجتماعی, سال ۴ ش۱۷. - کاستلز، امانوئل. (1382)، عصر اطلاعات پایان هزاره، ترجمه: احمد علیقلیان و افشین خاکباز، تهران: طرح نو. - کسرایی، محمدسالار؛ شیرازی، پوزش‌علی. (1390)، تحلیل گفتمان جنبش دانشجویی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، فصلنامه سیاست- مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی. - کرمی‌قهی، محمدتقی. (1392)، تحلیل گفتمان سه برنامه توسعه با رویکردی به عدالت جنسیتی، (نوبت چاپ)، فصلنامه رفاه اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی. - سلطانی، سیدعلی‌اصغر. (1383)، تحلیل گفتمان به مثابه نظریه و روش، فصلنامه علوم سیاسی، سال هفتم، شماره 28. - غفاری، غلامرضا؛ امیدی، رضا. (1389)، چرخش مفهومی و نظری از فقر به سازه‌ی مطرودیت اجتماعی، فصلنامه برنامهریزی و رفاه اجتماعی، شماره 4، سال دوم. - معین، محمد. (1382)، فرهنگ فارسی معین، تهران: نشر ندا، چاپ دوم. - مکیان، سیدنظام الدین و آزاده سعادت خواه، (1390)، اندازه گیری دست کم معاش با استفاده از سیستم مخارج خطی، فصلنامه رشد و توسعه اقتصادی، سال دوم، شماره 5. - موفقیان، ناصر. (1382)، درباره روش‌های تعریف و سنجش فقر، فصلنامه تأمین اجتماعی، شماره سیزدهم، سال پنجم. - میردال، گونار. (1366)، پژوهشی درباره فقر ملت‌ها «درام آسیایی»، ترجمه: منوچهر امیری، تهران. - نیازی کومله، اعظم. (1391)، مطالعه اثرات قانون هدفمند کردن یارانه‌ها در سبک زندگی جامعه روستایی (مطالعه موردی سه روستای بالاشکرکش از توابع شهرستان لنگرود)، پایان نامه کارشناسی ارشد توسعه اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران. - هزارجریبی، جعفر. (1390)، احساس عدالت اجتماعی و عوامل موثر بر آن، فصلنامه علمی و پژوهشی جامعه شناسی کاربردی، دانشگاه اصفهان، سال بیستم، شماره 3. - هزارجریبی، جعفر؛ صفری‌شالی، رضا. (1391)، آناتومی رفاه اجتماعی، انتشارات جامعه وفرهنگ، چاپ اول. - یورگنسن، ماریان؛ فیلیپس، لوئیز. (1389)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه: هادی جلیلی، تهران، نشر نی. - Laclau, Ernesto and Chantal Mouffe. (2002). "Recasting Marxism" in James martin: Antonio Gramsci, critical Assesment of leading Political philosophers , Voutledge
- Sen, Amartya (1999). "Poverty, An Ordinal Approach to Measurement", conometrica,Vol. 44, No. 2. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,752 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 934 |
||