| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,223 |
| تعداد مقالات | 18,061 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,767,857 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,990,362 |
هدایت و ضلالت قرآنی و رابطةآن با اختیار انسان از منظر علّامه طباطبایی، فخر رازی و زمخشری | ||
| پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه | ||
| مقاله 12، دوره 1، شماره 1، فروردین 1398، صفحه 329-355 اصل مقاله (551.78 K) | ||
| نوع مقاله: علمی تخصصی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jcst.2019.42474.1010 | ||
| نویسندگان | ||
| علی کربلایی پازوکی* 1؛ زینت نوروزی2 | ||
| 1دانشیار معارف اسلامی، دانشگاه علّامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی، مؤسسة آموزشی کوثر، ایران | ||
| چکیده | ||
| یکی از موضوعات مهم قرآنی مسئلة هدایت و ضلالت است؛ در این رابطه، قرآن در مواردی هدایت و ضلالت را به خدا نسبت میدهد و درآیاتی نیز بر اراده و اختیار انسان در هدایت و ضلالتش تأکید دارد. چه رابطهای بین هدایت و ضلالت الهی و نقش افعال اختیاری و ارادةانسان از منظر قرآن وجود دارد؟ این تحقیق با روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی به بررسی آیات هدایت و ضلالت در قرآن از دیدگاه علّامه طباطبایی در تفسیر« المیزان» ، فخررازی در تفسیر مفاتیحالغیب و زمخشری در تفسیر کشاف میپردازد. هدف این پژوهش، یافتن رابطهای معنادار بین هدایت و ضلالت الهی است که از ظاهر برخی ازآیات قرآن فهمیده میشود و نیز نقش اختیار و ارادة انسان در این موضوع که از بعضی آیات دیگر استنباط میشود. علّامه طباطبایی هدایت ابتدایی و توفیقی را به ارادة الهی و ضلالت ابتدایی را به ارادة انسانی و ضلالت کیفری را نوعی مجازات الهی میداند؛ فخر رازی با پذیرش مسلک جبرگرایانه، خداوند را خالق همهچیز از جمله هدایت و ضلالت بیان کرده است و زمخشری، براساس مکتب اعتزال، استناد هدایت و ضلالت در آیات قرآن به خداوند را نوعی مجاز میداند و بر نقش اراده و اختیار انسان تأکید دارد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| هدایت؛ ضلالت؛ اختیار؛ جبر؛ طباطبایی؛ فخر رازی؛ زمخشری | ||
| مراجع | ||
قرآن کریم.ابنفارس، ابوالحسین احمدبن فارسبن زکریابن حبیب. (1404ق.). معجم مقائیس اللغه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.ابنمنظور، جمالالدین ابوالفضل محمدبن مکرمبن علی. (1414ق.). لسانالعرب. بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر.ابنسینا، حسینبن عبدالله. (1413ق.). الاشارات و التنبیهات. بیروت: به کوشش سلیمان دنیا.ابوالفتوح رازی، حسینبن علی. (1408ق.). روضالجنان و روحالجنان فی تفسیر القرآن. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.انصاری. مسعود. (۱۳۸۹ش.). تفسیر کشاف. تهران: ققنوس.بنیاد پژوهشهای اسلامی. (1415ق.). شرح المصطلحات الکلامی. مشهد: گروه کلام و فلسفه بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.جوادی آملی، عبدالله. (1389ش.). هدایت در قرآن. قم: اسراء.جوهری، اسماعیلبن حماد. (1376 ق.). الصحاح. بیروت: دار العلم للملایین.حسنزاده آملی، حسن. (۱۳۶۹ش.). خیرالاثر در جبر والقدر. تهران: قبله.خرمشاهی. بهاءالدین. (بیتا). «سهم ایرانیان در تفسیر قرآن». مجموعة مقالات کنگرة شیخ مفید. شمارة ۳۷.ذهبی، محمدحسین. (۱۴۰۷ق.). التفسیر و المفسرون. بیروت: دارالقلم.رازی، فخرالدین. (1420 ق.). مفاتیحالغیب. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.محسن عبدالحمید. (۱۳۹۴ق.). الرازی مفسراً.بغداد: دارالحریة.راغب اصفهانی، حسینبن محمد. (1412ق.). المفردات فی غریب القرآن. دمشق: دارالعلم الدار الشامیة.زبیدی، محمدبن محمد. (1414ق.). تاجالعروس. بیروت: دارالفکر. زمخشری، محمودبن عمر. (1407ق.). الکشاف عن حقائق التنزیل. بیروت: دارالکتاب العربی.بنیاد پژوهشهای اسلامی. (1415ق.). شرح المصطلحات الکلامی. مشهد: گروه کلام و فلسفة بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.طباطبایی، محمدحسین. (۱۳60ش.) . تفسیر المیزان. قم: نشر اسلامی.طبرسی، فضلبن حسن. (1372ش.). مجمعالبیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصرخسرو.طبرسی، فضلبن حسن. (۱۳۷۷ش.). تفسیر جوامعالجامع. ترجمة مترجمان. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.فیومی، احمدبن محمد. (1414ق.). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی. قم: مؤسسة دارالهجرة.قرشی، علیاکبر. (1371ش.). قاموس قرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیه.مجلسی، محمدباقر. (1403ق.). بحارالانوار. بیروت: مؤسسة الوفاء.محفوظی، عباس. (1391ش.). «ویژهنامة علّامه طباطبایی». مجلة بصائر. سال سوم. مطهری، مرتضی. (1389ش.). حق و باطل. تهران: صدرا. معرفت، محمدهادی. (۱۳۸۸ش.). تفسیر و مفسرون. قم: تمهید. معروف، نایف. (142). المعجم الوسیط فی الاعراب. بیروت: دارالنفائس. مکارم شیرازی، ناصر. (1374ش.). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الإسلامیه. مهدویراد محمدعلی. (بیتا). «جایگاه المیزان در میان تفاسیر».کیهان فرهنگی. شمارة 8 . سال ششم. مهنا، عبدالله علی. (1413ق.).لساناللسان. بیروت: دارالکتب العلمیة.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,365 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 820 |
||