ابلاغ رسمی «راهنمای استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی در تحقیقات پژوهشی»
1404-08-27

به اطلاع کلیه اساتید محترم، پژوهشگران، نویسندگان و دانشجویان گرامی می‌رساند:

در پی رشد شتابان و گسترش بی‌سابقه ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مولد و ورود اجتناب‌ناپذیر این فناوری‌ها به عرصه تولید علم، لزوم تدوین چارچوبی شفاف و اخلاقی برای استفاده از آن‌ها در فرایندهای پژوهشی بیش از پیش احساس می‌شد.

بر این اساس، بنیاد ملی علم ایران با همکاری تنگاتنگ پژوهشگران برجسته کشور، دستورالعمل جامع و دقیقی تحت عنوان «راهنمای استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در تحقیقات پژوهشی» را تدوین و رسماً جهت اجرا ابلاغ کرده است. این اقدام با هدف سازماندهی، صیانت از اخلاق علمی و ارتقاء شفافیت در فعالیت‌های پژوهشی صورت گرفته است.

دامنه شمول راهنما و اصول بنیادین

این راهنما استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی را در تمامی مراحل یک پژوهش علمی - از تدوین طرح‌های پیشنهادی (پروپوزال)، گردآوری و تحلیل داده‌ها، نگارش گزارش‌های فنی و علمی، تا فرآیند حساس داوری مقالات - مجاز و بلامانع می‌داند؛ مشروط بر آنکه اصول بنیادین شفافیت و مسئولیت‌پذیری به طور کامل رعایت شوند.

دو بند کلیدی و حیاتی این دستورالعمل به شرح زیر است:

1. شفافیت کامل در گزارش‌دهی: پژوهشگران موظفند نوع، نام، نسخه و میزان تأثیر ابزارهای هوش مصنوعی مورد استفاده خود را در بخش‌های مختلف پژوهش، به‌طور دقیق و صریح در پروپوزال‌ها و مقالات نهایی اعلام کنند.
2. مسئولیت نهایی پژوهشگر: باید تأکید شود که هوش مصنوعی صرفاً یک ابزار کمکی کارآمداست و به هیچ عنوان جایگزین پژوهشگر نمی‌شود. بنابراین، مسئولیت صحت علمی، اعتبار محتوای تولیدشده و اصالت نهایی اثر، کاملاً بر عهده نویسنده و پژوهشگر اصلی خواهد بود.

این راهنما، چراغ راهی برای جامعه علمی است تا بتواند با اطمینان خاطر، با تلفیق سنت‌های دیرین پژوهشی و نوآوری‌های هوش مصنوعی، به سمت تولید علمی باکیفیت‌تر و مسئولانه‌تر حرکت کند. از کلیه نویسندگان و داوران محترم تقاضا می‌شود جهت انطباق کامل با ضوابط جدید، جزئیات کامل این دستورالعمل را مطالعه نمایند.

برای مطالعه جزئیات کامل «راهنمای استفاده از هوش مصنوعی در تحقیقات پژوهشی»، روی این لینک کلیک کنید.