| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,088 |
| تعداد مقالات | 16,792 |
| تعداد مشاهده مقاله | 45,967,217 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 25,746,965 |
بررسی جاودانگی نفس و نسبت آن با سعادت از نظر اسپینوزا در مقایسه با دیدگاه ملاصدرا | ||
| حکمت و فلسفه | ||
| مقاله 8، دوره 15، شماره 59، مهر 1398، صفحه 195-230 اصل مقاله (515.36 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/wph.2019.33735.1590 | ||
| نویسنده | ||
| مهدی گنجور* | ||
| استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان | ||
| چکیده | ||
| مسئلۀ «جاودانگی» را (به‌عنوان یک امر فطری) می‌توان از ابعاد مختلف وحیانی، عرفانی، عقلی و فلسفی مورد پژوهش قرارداد. در این مقاله، ازمنظر فلسفی به بررسی انتقادی نفس‌شناسی و جاودانگی در اندیشه باروخ اسپینوزا با تکیه بر مبانی حکمت متعالیه پرداخته‌شده است. اسپینوزا همچون صدرالمتألهین معتقد به خلود و بقای نفس است؛ با این تفاوت که از یک‌سو منکر جوهریت نفس است و ازسوی دیگر قائل به شمول-ناپذیری و اکتسابی‌بودن جاودانگی است. بنابراین حصول جاودانگی نزد اسپینوزا، متوقف بر احراز شرایط و رفع موانع است. براین اساس، تنها نفوسی به تجربه ابدیت نائل می‌شوند که شرایط لازم جاودانگی را در خود ایجاد کنند. ملاصدرا اما طبق مبانی خود معتقد است که جاودانگی یک امر تکوینی و ذاتی برای نفس بوده و درنتیجه همه افراد را در برمی‌گیرد. استنباط و تبیین عوامل حصول جاودانگی و نسبت آن باسعادت انسان در اندیشۀ اسپینوزا، در مقایسه با دیدگاه صدرالمتألهین، از مباحث مهم این نوشتار است. روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی با رویکرد انتقادی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسپینوزا؛ نفس؛ جاودانگی؛ سعادت؛ حکمت متعالیه | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌سینا، حسین عبدالله. (1406ق). الشفاء (الطبیعیات؛ کتاب النفس)، قم: منشورات مکتبه آیه الله المرعشی النجفی. ارسطو. (1366). دربارۀ نفس، ترجمه و تحشیه علیمراد داوودی، تهران: حکمت. ارسطو. (1378). دربارۀ نفس، ترجمۀ علی مراد داوودی، تهران: انتشارات حکمت. اسپینوزا، باروخ. (1366). اخلاق، ترجمۀ محسن جهانگیری، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. افلاطون. (1337). دورۀ آثار افلاطون، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی. اکبری، رضا. (1382). جاودانگی، قم بوستان کتاب. اوئن، اچ. پی. (1380). دیدگاه‌هایی دربارۀ خدا، ترجمۀ حمید بخشنده، قم: اشراق. بریه، امیل. (1385) تاریخ فلسفه قرن هفدهم، ترجمه اسماعیل سعادت، تهران: انتشارت هرمس. پارکینسون، جی. ایچ. آر. (1381). عقل و تجربه از نظر اسپینوزا، ترجمۀ محمدعلی عبداللهی، قم: بوستان کتاب. خراسانی، شرف الدین. (بی تا). نخستین فیلسوفان یونان، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی. جرجانی، میر سید شریف. (1370). التعریفات، تهران: ناصر خسرو. دولوز، ژیل. (1392). اسپینوزا؛ فلسفه عملی، ترجمۀ پیمان غلامی، تهران: دهگان. سهروردی، شیخ شهاب الدین. (1373). مجموعۀ مصنفات (4جلد)، تصحیح دکتر سید حسین نصر، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. شجاری، مرتضی، نوظهور، یوسف، فنی اصل، عباس. (1393). «جاودانگی نفس ازدیدگاه ابن میمون و اسپینوزا»، نشریۀ پژوهش‌های فلسفی، دورۀ 8 ، شمارۀ 15: 203-219. فروغی، محمدعلی. (1384). سیر حکمت در اروپا، تلخیص و تدوین عزت صفری، تهران: سنا. کاپلستون، فردریک. (1362). تاریخ فلسفه (جلد 1)، ترجمۀ سیدجلال الدین مجتبوی، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی. کاپلستون، فردریک. (1373). اسپینوزا، ترجمۀ سید محمد حکاک، تهران: حکمت. گاتری، دبلیو. کی. سی. (1375). تاریخ فلسفه یونان (جلد2)، ترجمۀ مهدی قوام صفری، تهران: فکر روز. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم شیرازی. (1380). الحکمه المتعالیه فی الاسفارالاربعه العقلیه (جلد2)، تصحیح و تحقیق و مقدمه مقصود محمدی به اشراف استاد سید محمد خامنه‌ای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم شیرازی. (1381الف). الحکمه المتعالیه فی الاسفارالاربعه العقلیه (جلد6)، تصحیح و تحقیق و مقدمه: احمد احمدی به اشراف استاد سید محمد خامنه‌ای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم شیرازی. (1381ب). المبدأ و المعاد(جلد2)، تصحیح و تحقیق محمد ذبیحی و جعفر شانظری به اشراف استاد سید محمد خامنه‌ای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم شیرازی. (1382الف). الحکمه المتعالیه فی الاسفارالاربعه العقلیه (جلد 9)، تصحیح و تحقیق و مقدمه رضا اکبریان به اشراف استاد سید محمد خامنه‌ای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم شیرازی. (1382ب). الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، تصحیح و تحقیق مصطفی محقق داماد به اشراف استاد سید محمد خامنه‌ای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم شیرازی. (1383 الف). الحکمه المتعالیه فی الاسفارالاربعه العقلیه (جلد3)، تصحیح و تحقیق و مقدمه مقصود محمدی به اشراف استاد سیدمحمد خامنه‌ای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم شیرازی. (1383 ب). الحکمه المتعالیه فی الاسفارالاربعه العقلیه(جلد4)، تصحیح و تحقیق و مقدمه مقصود محمدی به اشراف استاد سیدمحمد خامنه‌ای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم شیرازی. (1383ج). الحکمه المتعالیه فی الاسفارالاربعه العقلیه(جلد8)، تصحیح و تحقیق علی اکبر رشاد به اشراف استاد سیدمحمد خامنه‌ای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم شیرازی. (1384). شرح‌ا لاصوال الکافی(جلد 1)، تصحیح و تحقیق و مقدمۀ رضا استادی به اشراف استاد سیدمحمد خامنه‌ای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم شیرازی. (1386). مفاتیح الغیب (جلد 2)، تصحیح و تحقیق و مقدمۀ نجفقلی حبیبی به اشراف سیدمحمد خامنه ای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم شیرازی. (1389الف). مجموعۀ رسائل فلسفی صدرالمتألهین (جلد 1)، به اشراف استاد سید محمد خامنه‌ای، تصحیح و تحقیق و مقدمه سید محمد یوسف ثانی و حامد ناجی اصفهانی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم شیرازی. (1389ب). تفسیر القرآن الکریم(جلد 1)، تصحیح: محمد خواجوی با مقدمۀ آیت الله سید محمد خامنه‌ای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. نوظهور، یوسف. (1379). عقل و وحی و دین و دولت در فلسفۀ اسپینوزا، تهران: پایا. ولفسون، هاری آسترین. (1368). «مروری بر نتایج اساسی فلسفه اسپینوزا»، ترجمۀ احمد خوانساری، مجلۀ کیهان اندیشه، شمارۀ 24، صص74-88. (فاقد دوره؛ انتشار این مجله متوقف شده است). یاسپرس، کارل. (1375). اسپینوزا، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو. Dogobert, D. Runes. (1960). Dictionary of Philosophy, ed. by Dogobert D. Runes, New York: Philosophical Library.
Furley, David. J. (1922). Homer, in the Encyclopedia of Philosophy, vol.4, ed. by Paul Edwards, New York: Macmillan publishing company.
Jaspers, Karl. (1974). Spinoza, Translated by Ralph Manheim, New York: Harcourt Brace Jovanovich.
Maimonides, Rabbi Moses. (2010). Hilchot Teshuvah, “The Rules of Repentance”, Translated by Rabbi Yaakov Feldman. Enternet
Nadler, Steven. (2001). Spinoza's Heresy: Immortality and the Jewish Mind, London: Oxford University Press
Parkinson, G. H. R. (1954). Spinoza’s Theory of Knowledge, Oxford: Oxford University Press.
Ries, Julen. (1987). Immortality, Translated by David M. Weeks, in cyclopedia of Religion, vol.7, ed. By Mircea Eliade, New York: Macmillan Publishing co.
Spinoza, Benedict, de. (1951). A Theologico-Political Treaties, Translated by R. NewYork: Elwes.
Spinoza, Benedict, de. (1941). Spinoza’s short Treaties on God, Man & His Being, Translated and Edited by A. Wolf, London: Adam Charles. Blak.
Turner, William. (2007). History of Philosophy,vol.3, University of Notre Dame: Global vision publishing House.
Wolfson, Harry Austryn. (1967). The Philosophy of Spinoza, Cambridge: Harward University Press.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,213 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 656 |
||