دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات60
تعداد شماره‌ها2,022
تعداد مقالات16,253
تعداد مشاهده مقاله42,470,880
تعداد دریافت فایل اصل مقاله24,309,529
رضایی, محمود. (1397). سیر پیشرفت و گرایش طرح‌های شهری جمهوری اسلامی ایران (پروژه‌های اجرا شده تهران از 1360 تا 1395). سامانه مدیریت نشریات علمی, 3(4), 35-66. doi: 10.22054/urdp.2019.41002.1110
محمود رضایی. "سیر پیشرفت و گرایش طرح‌های شهری جمهوری اسلامی ایران (پروژه‌های اجرا شده تهران از 1360 تا 1395)". سامانه مدیریت نشریات علمی, 3, 4, 1397, 35-66. doi: 10.22054/urdp.2019.41002.1110
رضایی, محمود. (1397). 'سیر پیشرفت و گرایش طرح‌های شهری جمهوری اسلامی ایران (پروژه‌های اجرا شده تهران از 1360 تا 1395)', سامانه مدیریت نشریات علمی, 3(4), pp. 35-66. doi: 10.22054/urdp.2019.41002.1110
رضایی, محمود. سیر پیشرفت و گرایش طرح‌های شهری جمهوری اسلامی ایران (پروژه‌های اجرا شده تهران از 1360 تا 1395). سامانه مدیریت نشریات علمی, 1397; 3(4): 35-66. doi: 10.22054/urdp.2019.41002.1110

سیر پیشرفت و گرایش طرح‌های شهری جمهوری اسلامی ایران (پروژه‌های اجرا شده تهران از 1360 تا 1395)

فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
مقاله 2، دوره 3، شماره 4، خرداد 1397، صفحه 35-66    اصل مقاله (774.8 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/urdp.2019.41002.1110
نویسنده
محمود رضایی*
دانشیارشهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
چکیده
هدف این مقاله، برآوردی از دیدگاه صاحب‌نظران در شناسایی طرح‌های شهری شاخص و اجرا شده تهران در دوره جمهوری اسلامی است. باوجود نقدهای مکرر به‌نظام طرح‌های شهری تهران، پیشرفت و گرایش این طرح‌ها در دوره‌های اخیر کمتر از شکست آن‌ها به‌صورت روشمند بررسی‌ شده است. پرسش این است که این طرح‌ها چگونه قابل دسته‌بندی و ارزیابی هستند؟ گرایش طرح‌های موفق شهری به سمت چه طرح‌هایی بیشتر یا کمتر بوده است؟ افزون بر ترسیم چشم‌انداز پیشرفت، آگاهی از گرایش طرح‌ها، سبب روشن‌تر شدن و هدایت تصمیم‌های آتی می‌شود. در این پژوهش، روش دلفی انتخاب و طبق آن پنج کمیته مختلف تخصصی تشکیل‌ شده است. چهل نفر متخصص در چهار گام نظرسنجی جهت کشف، دسته‌بندی و امتیازدهی طرح‌ها مشارکت کرده‌اند. درنهایت، میان طرح‌های شاخص، چهار گونه طرح با سه معیار کلی موفقیت و ده‌ها پروژه شاخص در چهار رتبه شناسایی و امتیازبندی شدند. همچنین مشخص شد که تمام چهار گونه طرح‌های شهری موفق از دهه 1370 باوجود شکست‌های برنامه‌ریزی، افتتاح و رایج شده‌اند. گرایش به پیاده‌راه‌سازی شهری و توجه به گونه «معماری شهری» موفق، بیشتر از اواسط دهه 1380 گسترش‌یافته و از دهه نود گرایش به طراحی فضاهای باز شهری متنوع زیاد شده است. در سال‌های آغازین 1400 شمسی شایسته است تا با فعال‌سازی «مشارکت مردم»، نیروی متخصص و مدیران کارآمد سبب تبلور بیشترین قابلیت‌ها در طرح‌های شهری به‌ویژه طرح‌های اکولوژیکی، درمانی-بهداشتی، مسکن و توانمندسازی بافت‌های فرسوده، تاریخی و غیررسمی شد.
کلیدواژه‌ها
گرایش‌های شهرسازی؛ جمهوری اسلامی ایران؛ گونه‌ها و انواع طرح‌های شهری؛ موفقیت طرح‌ها؛ پروژه‌های اجرا شده شهری
مراجع

-  احمدیان، رضا. (1383)، «الگوی ساختاری- راهبردی، نگرشی جدیدی در برنامه‌ریزی شهری»، ماهنامه شهرداری‌ها، سال ششم. شماره 66.

-  احمدیان، رضا. (1382)، «طرح‌های توسعه شهری، ناکارآمد و تحقق‌ناپذیر»، ماهنامه شهرداری‌ها، سال پنجم. شماره 50.

-  آزاد ارمکی، تقی. (1379) اندیشه نوسازی در ایران، انتشارات دانشگاه تهران.

-  اسدی، ایرج. (1380) «نقد مبانی نظری طرح‌های جامع شهری»، رساله کارشناسی ارشد، رشته شهرسازی، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.

-  اعتماد, گیتی. (1392)، ارزیابی طرح نواب و پی آمدهای آن، تهران: نشر معانی.

-  پاکدامن, بهروز. (1376). نگاهی کوتاه بر شیوه‌ها و گرایش‌های معماری در تهران. ب. پاکدامن در, Tehran. تهران: روشنگران.

-  پاکزاد، جهانشاه. (1381)، «طرح نواب، نامه سرگشاده بارون اوژن هوسمان به دبیرخانه مجله فصلنامه معماری ایران»، مجله فصلنامه معماری ایران.

-  پوراحمد، احمد؛ حاتمی نژاد؛ حسین, حسینی؛ سید هادی. (1385). «آسیب‌شناسی طرح‌های توسعه شهری در کشور»؛ پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 58.

-  پور وزیری، رضا. (1396)، «شهرسازی بدون الگوی زیستی آینده کشور را به مخاطره می‌اندازد»، روزنامه اطلاعات، ایران: روزنامه اطلاعات.

-  تشکر، زهرا. (1379)، «طرح‌های توسعه شهری؛ ناکارآمدی در اجرا»، ماهنامه شهرداری‌ها، سال اول، شماره 12.

-  ثقفی اصل، آرش؛ زبردست، اسفندیار و ماجدی، حمید. (1395)، «ارزیابی میزان تحقق‌پذیری پروژه‌های طراحی شهری در ایران: نمونه موردی: پروژه‌های اجرا شده در تهران». معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، شماره 17.

-  ثقفی اصل، آرش؛ زبردست، اسفندیار و ماجدی، حمید. (1392)، «کاربرد تکنیک تاپسیس در رتبه‌بندی پروژه‌های طراحی شهری تهران با رویکرد سنجش تحقق‌پذیری»، نشریه هنرها زیبا-معماری و شهرسازی.

-  حبیبی، محسن؛ اهری، زهرا؛ ایزدپناه جهرمی، آیدا؛ ملکوتی، مژگان؛ کوشش، مهفام؛ افشنگ، مانی و سایرین. (1385)، شرح جریان‌های فکری معماری و شهرسازی در ایران معاصر، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.

-  رضائیان، راحله، (1383) «علل عدم تحقق طرح‌های شهری در مرحله اجرا (نمونه موردی، طرح جامع قائم‌شهر)»، رساله کارشناسی ارشد، رشته شهرسازی، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.

-  رهنمائی، محمدتقی و شاه‌حسینی، فاطمه. (1383)، فرآیند برنامه‌ریزی شهری ایران، سمت.

-  رفعیی، راضیه و برک‌پور، ناصر. (1393)، «رویکردهای انطباق محور و کارکرد محور ارزیابی اجرا در برنامه‌ریزی کاربری زمین، مورد پژوهی: ارزیابی انطباق محور در شهر لواسان»، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، شماره4، دوره 19.

-  رفیعیان؛ مجتبی و سرخیلی؛ الناز. (1396)، تخلفات ساختمانی از منظر شهرسازی مفاهیم، رویکردها و تجارب، تهران: آرمان‌شهر.

-  زبردست؛ اسفندیار. (1380)، «کاربرد فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای»، هنرهای زیبا، شماره 10.

-  سعید نیا، احمد. (1374)، «اندیشه‌های خام شهرسازی»، هنرهای زیبا، شماره اول.

-  سعید نیا، احمد. (1382)، «مفاهیم و محتوای طرح‌های ساختاری- راهبردی»، آبادی، سال سیزدهم، شماره 39.

-  غمامی، مجید. (1371)، «بررسی و نقد اجمالی طرح‌های جامع شهری»، آبادی، شماره 7،  دوره 2.

-  غمامی، مجید، (1392 الف)، بررسی وضعیت شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای در ایران معاصر، تهران: افرند.

-  غمامی، مجید. (1392 ب)، در. «پدیده‌ای که برنامه‌ریزی را محو کرد» برگرفته از 14 آبان 1396 هفته‌نامه اقتصادی تجارت فردا:  http://www.tejaratefarda.com

-  قبادیان, وحید و رضایی, محمود. (1392). «نخستین میدان مدرن شهر تهران بررسی دگردیسی تاریخی ـ فضایی میدان‌های کهن تهران تا دوره مدرن». پژوهش‌های جغرافیای انسانی,، شماره 4، دوره 45.

-  گلکار، کوروش. (1378)، «تئوری‌های طراحی شهری تحلیل گونه شناختی تئوری‌ها»، صفه، شماره 29، دوره 9.

-  گلکار, کوروش. (1386)، «راهنمای گونه شناسی و محتوای اسناد طراحی شهری: طراحی شهری در عمل (الگویی برای هدایت و کنترل چند سطحی در طراحی شهری)». آبادی، شماره 56 سال هفدهم.

-  گلکار، کوروش. (1384)،‌ «سنجش مکان در طراحی شهری: درآمدی بر تکنیک مکان‌سنجی»، صفه، شماره 40.

-  گلکار،‌ کوروش. (1388)،‌ «طراحی شهری سیاست‌گذار و طراحی شهری طرح ریز (الگوهایی عملیاتی برای تدوین ابزارهای هدایت و کنترل در ایران)». صفه، شماره 46، دوره 17.

-  گلکار، کوروش. (1387)،‌ کندوکاوی در تعریف طراحی شهری، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.

-  گلکار، کوروش. (1379)، «مؤلفه‌های سازنده کیفیت طراحی شهری»، صفه، (شماره 32).

-  ماجدی، حمید. (1391). «نظریه تهیه طرح‌های ساختاری- راهبردی (ناحیه‌ای و محلی)». هویت شهر, شماره 11، دوره 6، 17-26.

-    ماجدی، حمید. (1395). نظریه طرح های ساختاری-راهبردی شهری و ناحیه‌ای، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.

-  محملی ابیانه، حمیدرضا. (1390)، «ارزیابی مفهوم منظر در طرح‌های شهری مقایسه تطبیقی سیر تکوین طرح‌های جامع تهران با تجارب جهانی»، باغ نظر، شماره 17 دوره 8.

-  مرکز آمار ایران؛ سازمان ‌برنامه‌وبودجه. (1395)، «هرم‌های سنی ایران بر اساس نتایج سرشماری 1395، تهران: سازمان‌برنامه‌وبودجه، مرکز آمار ایران، دفتر جمعیت نیروی کار و سرشماری.

-  مشفق، محمود و میرزایی، محمد. (1389)، «انتقال سنی در ایران: تحولات سنی جمعیت و سیاست‌گذاری‌های اجتماعی-جمعیتی»، فصلنامه جمعیت،شماره 71-71.

-  مزینی، منوچهر. (1379)، «آیا طرح‌های جامع تحقق ‌پذیرند؟»، مجله شهرداری‌ها، شماره 13 و 14.

-  مهندسین مشاور شارمند. (1382)، شیوه‌های تحقق طرح‌های توسعه شهری در ایران، جلد اول، سازمان شهرداری‌های کشور، چاپ دوم.

-   Alexander، E. (1985). "From idea to action: Notes for a contegency theory of the policy implementation process". adminstration and society, 403-426.

-   Alexander, E. R. (1981). "If Planning Isn't Everything, Maybe It's Something". Town Planning Review.

-   Alexander, E. R., & Faludi, A. (1989). "Planning and plan implementation: notes on evaluation criteria". Environment and Planning: Planning and Design, 127-140.

-   Appleyard, D. (1979). The Conservation of European Cities.Cambridge, MA: MIT Press.

-   Carmona, M. (2001). Housing Design Quality: Through Policy, Guidance, and Review.London: Spon Press.

-   Erffmeyer. (1986). "The Delphi Technique: An Empirical Evaluation of the Optimal Number of Rounds." Group & Organization Studies, 120-128.

-   Gaventa, S. (2006). New Public Spaces.London: Mitchell Beazley.

-   Gosling, David, Maitland, Barry (1984), Concepts of Urban Design. London: St. Martin's Press.

-   Hazel, G., & Parry, R. (2004). Making Cities Work.Chichester: Wiley-Academy.

-   Hoang, T. V., & Lapumnuaypon, K. (2007). Critical Success Factors in Merger & Acquisition Projects: A study from the perspectives of advisory firms.Umea: UmeaUniversity in Sweden.

-   Lang. (1994). "An overview of four future methodologies." The Manoa Journal of Fried and Half-fired ideas (about the future).

-   Lang, J. (2005). Urban Design: A Typology of Procedures and Products.Oxford: Architectural.

-   Linstone. (1978). "The Delphi Technique." In J. Fowles, Handbook of Futures Research. London: Greenwood Place.

-   Madanipour, A. (1998). Tehran: The Making of a Metropolis (World Cities Series).Newcastle: Academy Press.

-   Madanipour, A. (2006). "Urban planning and development in Tehran". Cities, 433-438.

-   Sabatier, P. (1986). "Top-down and bottom-up approaches to Implementation research: A critical analysis and a suggested synthesis". Journal of Public Policy, 21-48.

-   Ziglio, E. (1996). The Delphi Method and its Contribution to Decision-Making. In M. Alder, & E. Ziglio, Gazing into the Oracle, The Delphi Method and Its Application to Social Policy and Public Health (pp. 3-33). London: Jessica Kingsley.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,305
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,257


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب
login