تعداد نشریات | 53 |
تعداد شمارهها | 1,477 |
تعداد مقالات | 11,503 |
تعداد مشاهده مقاله | 18,831,129 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,457,720 |
بررسی و ارزیابی ماهیتِ (چیستی) روان شناسی اسلامی در مطالعات منتسب به روان شناسی اسلامی | ||
فرهنگ مشاوره و روان درمانی | ||
مقاله 1، دوره 11، شماره 41، بهار 1399، صفحه 1-26 اصل مقاله (514.95 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qccpc.2020.39563.2067 | ||
نویسندگان | ||
فهیمه فداکار داورانی![]() ![]() ![]() ![]() | ||
1دانشجوی دکتری مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی | ||
2رئیس دانشکده روانشناسی و مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی | ||
3عضو هیئت علمی | ||
4دانشیار روان شناسی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
مطالعات منتسب به روانشناسی اسلامی در دهههای اخیر در ایران، در حال گسترش بوده است و پژوهشهای مختلفی ذیل این عنوان به انجام رسیده است. با وجود اهمیت ماهیت روانشناسی اسلامی، متأسفانه مطالعات انجام شده تاکنون بهطور نظاممند به چیستی یا ماهیت روانشناسی اسلامی نپرداختهاند و فقدان بحث پیرامون این مسئله به وضوح مشخص است. در مقاله حاضر پژوهشگر تلاش کرده است تا با بررسی مطالعات منتسب به روانشناسی اسلامی، به تبیینی از آراء مختلف در مورد ماهیت روانشناسی اسلامی بپردازد. روش این پژوهش روش توصیفی ـ تحلیلی است و شیوه گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای و مصاحبه با متخصصان این حوزه بوده است. در این مقاله پژوهشگر تلاش کرده است با تفکیک وجه اسلامی بودن و وجه علمی بودن مطالعات منتسب به روانشناسی اسلامی، به بررسی نظرات موجود در این دو حوزه، ذیل ماهیت روانشناسی اسلامی بپردازد. یافتههای این پژوهش ارزیابی آراء محققان روانشناسی اسلامی در ماهیت روانشناسی اسلامی ذیل دو وجه تفکیک شده است که گامی ضروری برای مسیر پژوهشهای نظری و عملی روانشناسی اسلامی خواهد بود. | ||
کلیدواژهها | ||
بررسی و ارزیابی؛ روان شناسی اسلامی؛ ماهیت | ||
مراجع | ||
ابراهیمی دهشیری، محمد حسن. صالح زاده، مریم (1395). «ماهیت روانشناسی اسلامی، پیشینی یا پسینی؟». دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات اسلام و روانشناسی سال 10، ش 19، صص 135-155. ابوترابی، علی (1386). نقد ملاکهای بهنجاری در روانشناسی با نگرش به منابع اسلامی. قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. اسپیلکا، برنارد؛ هود، رالف دبلیو؛ هونسبرگر، بروس؛ گرساج، ریچارد (2003). روانشناسی دین بر اساس رویکرد تجربی. ترجمه: محمد دهقانی (1390). تهران: انتشارات رشد. اسمعیلی، معصومه (1393). «الگوی خانوادهدرمانی سهم گذاری در حل تعارضات خانواده». فصلنامه فرهنگ مشاوره و رواندرمانی، سال پنجم، شماره 20، زمستان 1393، صص 27-58. اعظم، پرچم و منصوره، قوه عود (1389). «سلامت روان از منظر مکتب اسلام و روانشناسی». نشریه منهاج، پاییز و زمستان 1389، دوره 6، شماره 11. صص 49-77. آذربایجانی، مسعود. (1391). کاستیهای دانش روانشناسی در ایران. نشریه راهبرد فرهنگ، ش 19، صص 7 - 26. باربور، ایان (بی تا). علم و دین. ترجمه بهائ الدین خرمشاهی (1374)، ج دوم، تهران، نشر دانشگاهی. باقری، خسرو، اسکندری، حسین، خسروی، زهره واکبری، مسلم. (1374). «پیشفرضهای روانشناسی اسلامی». نشریه حوزه و دانشگاه، ش 5. صص 25-39. باقری، خسرو (1383). «مبانی متافیزیکی اندیشه اسلامی، بنیانی برای تکوین نظریههای روانشناختی». مجله دانشور رفتار. دوماهنامه علمی ـ پژوهشی دانشگاه شاهد. سال 11. شماره 7. صص 56-72. باقری، خسرو (1387). هویت علم دینی نگاهی معرفتشناختی به نسبت دین با علوم انسانی. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. باقری، فریبرز (1385). فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری. ویژهنامه اخلاق پزشکی. پیوستش 1. صص 11 - 23. باقری، فریبرز. کیایی، زهرا. آذربایجانی، مسعود (1392). «تعیین اهداف تغییر رفتار و روان انسان در سخنان امام علی. پژوهشی با روش تحلیل محتوا». دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات اسلام و روانشناسی. ش 13. صص 95-118. بشیری، ابولقاسم (1395). «مبانی انسانشناختی، دو ساحتی بودن، اصالت نفس و اختیار و نقش آن در دانش روانشناسی». نشریه روانشناسی و دین. ش 35. صص 51-68. بلیکی، نورمن (1993). طراحی پژوهشهای اجتماعی. ترجمه حسن چاووشیان (1396). تهران: نشر نی. بهرامی، محمد احسان. اخوت، احمد رضا. فیاض، فاطمه (1394). «ساخت مقیاس تشخیص افسردگی مبتنی بر بعضی سورههای قرآن کریم». دو فصلنامه اسلام و روانشناسی. ش 17. صص 12 - 23. بهرامی، محمد احسان. اخوت، احمد رضا. فیاض، فاطمه (1395). «معناشناسی افسردگی از منظر قرآن: پیشنهاد الگویی برای پژوهشهای قرآنی در حوزه روانشناسی». انتشارات دانشگاه تهران . بهشتی، محمد (1392). «نگاهی به مباحث یادگیری در فلسفه اشراق». نشریه اسلام و روانشناسی. دوره 7، ش 13. صص 119-133. بی نا (1385). بحران علم مدرن. جمعبندی و چکیده مباحث اجلاس بینالمللی بحران در علوم مدرن (مالزی، 1986). ترجمه: مجتبی عزیزی، ناشر: کتاب صبح. پسندیده، عباس (1386). «درآمدی بر روششناسی فهم معارف روانشناختی از احادیث». علوم حدیث شش 45 و 46. صص 88-110. پسندیده، عباس (1392). شادکامی در اسلام. قم: انتشارات دارالحدیث. پورحسن، قاسم (1384). «نقد و بررسی روش تفسیر علمی قرآن». فصلنامه تخصصی قرآن پژوهی. پیام جاویدان. ش 6. صص 87-97. پورسیدآقایی، زهرا. اسمعیلی، معصومه. برجعلی، احمد. فرحبخش، کیومرث (1394). «الگوی مشاورهای خودپنداره تاله محور مبتنی بر مبانی انسانشناسی (دیدگاه جوادی آملی)». اندیشههای نوین تربیتی. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا. دوره 11، شماره 2. صص 17 - 31. تقوی، محسن. (1392). مسئله امکانپذیری و راهبردهای رشد. نشریه اندیشه نوین دینی. سال 9. شماره 34. صص 6 - 14. حسینی، سید حسن (1378). «نگاهی اجمالی به مبانی و فلسفه بهداشت روانی در اسلام». مجله علوم اجتماعی و انسانی. دانشگاه شیراز، شماره 29. صص 12 - 29. حسینی، سید ابوالقاسم (1364). بررسی مقدماتی اصول روانشناسی اسلامی. مشهد (بی نا). رهدار، احمد. (1384). علت موضعگیری علمای شیعه در برابر اندیشه غرب. نشریه رواق اندیشه. ش 48. صص 3-28. شجاعی، محمد صادق (1396). درآمدی بر روانشناسی تنظیم رفتار با رویکرد اسلامی. قم: نشر دار الحدیث. شمشیری، بابک. (1389). امکان ساخت نظریه مشاوره و رواندرمانی مبتنی بر عرفان اسلامی. نشریه روشها و مدلهای روانشناختی. ش 2. صص 109-121. شمشیری، بابک (1390). «نقش فلسفه در ساخت و تولید روانشناسی اسلامی». روشها و مدلهای روانشناختی. س 2. ش 5. صص 31-44. شولتز، دوان پی و سیدنی، آلن. (2010). تاریخ روانشناسی نوین. ترجمه: علیاکبر سیف و همکاران (1389). تهران: نشر دوران. شهیدی، فاطمه و حکمت، نصرالله. (1391). «بحث تمایز وجود و ماهیت از منظر ابنسینا و سهروردی». نشریه حکمت سینوی. سال شانزدهم. شماره 47. صص 1-17. صنعت نگار، سارا. بهرامی، محمداحسان. اخوت، احمدرضا. جان بزرگی، مسعود (1396). «معناشناسی اختلال اضطراب فراگیر از دیدگاه قرآن». دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات اسلام و روانشناسی س 11. ش 20. صص 89-115. غباری بناب، باقر. نصرتی، فاطمه (1394). تهیه الگوی سلامت روانی بر اساس شاخصهای الگوی اسلامی ایرانی. نشر الگوی پیشرفت وابسته به مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. . فرقانی، مرتضی؛ نوری، نجیب الله، شیخ شعاعی، علیرضا (1391). نگاهی به روانشناسی اسلامی. زیر نظر سید محمد غروی و مسعود آذربایجانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. قاضی زاده، کاظم و مقیمی نژاد داورانی، محدثه (1390). «حجیت فهم و تفسیر غیر معصومین از قران کریم در روایات شیعه». دو فصلنامه حدیث پژوهی، سال سوم، شماره شش، پاییز و زمستان 1390. صص 29 - 41. قربانی، نیما (1389). «روانشناسی دین، یک رویآورد علمی چند تباری». مجله قبسات. ش 8. صص 17 - 31. کاپلستون، فردریک (1946-1974 مجموع 9 جلد اول). تاریخ فلسفه (از هابز تا هیوم). جلد 5، ترجمه امیرجلال الدین اعلم (1375). تهران: انتشارات سروش. کانولی، پیتر (2006). «رویکردهای روانشناختی در دینپژوهی». ترجمه سیدمهدی حسینی اسفیدواجانی (1391). اطلاعات حکمت و معرفت. کاویانی، محمد. زارعان، محمدجواد (1389). «نگاه مفهومی و فلسفی به برخی روشهای تحقیق در روانشناسی و مشاوره (مشاهده، دروننگری و اندازهگیری)». نشریه روششناسی علوم انسانی، ش 64-65. صص 127-164. کاویانی آرانی، محمد (1392). «رویکردی جامع به مباحث انگیزش از دیدگاه قرآن». دو فصلنامه علمی و پژوهشی مطالعات اسلام و روانشناسی. س 7. ش 13. صص 67-93. کاویانی محمد (1389). «پیشطرحی در باب تحقیق در روانشناسی اسلامی». فصلنامه معرفت. ش 27. صص 28 - 42. گلشنی، مهدی. (1389). چرا علم دینی؟ نشریه اسراء، سال سوم، ش 6، صص 15-26. مداحی، جواد. حسینی زاده، سیدعلی. داوودی، محمد. فتحعلی خانی، محمد (1396). «سطوح خلاقیت بر اساس حکمت متعالیه». دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات اسلام و روانشناسی. س 11. ش 20. صص 59-87. مصباح، علی. (1391). «نقد و بررسی مبانی تجربهگرایی در علوم انسانی». فصلنامه اسرا. س 4. ش 11. صص 119-143. مطهری، مرتضی (1375). مجموعه آثار. ج 6. تهران صدرا. موسوی اصل، سیدمهدی (1387). «نقش رفتارهای دینی در بهداشت روانی». نشریه روانشناسی و دین. ش 2. صص 35 - 50. مهدی پور، فرشاد. (1393). «گونهشناسی جریانشناسیهای فکری ـ فرهنگی در ایران معاصر». فصلنامه دین و سیاست فرهنگی. ش 2. صص 7-31. نفیسی، شادی (1395). «مبانی اختصاصی تفسیر علمی قران کریم». دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن. س 5. ش 1. صص 149-171. نوده ئی، داوود (1389). «ضرورت توجه به مبانی دینی در نقد نظریههای مشاوره و رواندرمانی و طراحی الگوهای بومی». فصلنامه علمی_پژوهشی فرهنگ مشاوره و رواندرمانی، دوره 1، شماره 4، زمستان 1389، صفحه 111-140. نوده ئی، داوود، اسمعیلی، معصومه. خندان، علی اصغر، احمدی، خدابخش (1395). «نقد و بررسی انگیزش ذاتی بر اساس مبانی انسانشناسی اسلامی». پایاننامه دکتری، دانشگاه علامه طباطبائی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 518 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 487 |