تأملی بر مناجات همسر عمران با رویکرد تحلیل گفتمان

محصص, مرضیه; بهادری, آتنا

doi:10.22054/rjqk.2020.48819.1991

فهرست نشریات

اخذ رتبه توسط نشریه پژوهش‌های رهبری آموزش از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

اخذ رتبه «الف» توسط نشریه پژوهشنامه معارف قرآنی از وزرات علوم، تحقیقات و فناوری

نشست مشورتی مسئولان مجلات علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی

نتایج ارزیابی علمی نشریات دانشگاه علامه طباطبائی در سال ۱۴۰۱; 19عنوان موفق به دریافت رتبه الف شدند.

تعداد نشریات	57
تعداد شماره‌ها	1,930
تعداد مقالات	15,348
تعداد مشاهده مقاله	35,734,852
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	21,718,561

	تأملی بر مناجات همسر عمران با رویکرد تحلیل گفتمان
پژوهشنامه معارف قرآنی
مقاله 3، دوره 10، شماره 39، اسفند 1398، صفحه 51-71 اصل مقاله (782.38 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2020.48819.1991
نویسندگان
مرضیه محصص^* ¹؛ آتنا بهادری²
¹استادیار گروه معارف دانشگاه شهید بهشتی
²استادیار دانشگاه الزهرا گروه معارف اسلامی
چکیده
بهره‌گیری از ابزارها و دانش‌های جدید معرفتی و زبانی نوعی تدبر روشمند در آیات و مصادیق آن است و به رمزگشایی از لایه‌های زیرین مفهومی در قصص قرآنی می‌انجامد. این جستار با شیوة توصیفی- تحلیلی در آیات مرتبط با قصۀ همسر عمران ضمن بررسی ساختار و مفهوم مناجات همسر عمران، مؤلفه‌های گفتمان‌مدار متن را بر اساس نظریۀ تحلیل گفتمان فرکلاف مشخص می‌کند. از این رهگذر، ظرفیت شگرف متون قصص قرآنی در فرآیند معنا‌سازی هویدا شده و افق نوینی در تحلیل قصص قرآنی گشوده خواهد شد. یافته‌ها بیانگر آن است که سطوح سه‌گانۀ توصیف، تفسیر و تبیین، پیوند پایدار و رابطۀ متقابل زبان و بافت اجتماعی در این مناجات را حکایت می‌نماید. بدین‌سان زبان در مناجات همسر عمران، بازنمودهایی از واقعیت می‌آفریند و مناجات را از سرشت و ساختاری اجتماعی برخوردار می‌کند. گفتمان‌کاوی این مناجات با تدقیق در اقلام واژگانی، بازتابی از ایدئولوژی زمانه را نشان می‌دهد و به بازتولید یک گفتمان ساختارشکنانه در جهت تداعی مفهوم توحید می‌پردازد.
کلیدواژه‌ها
همسر عمران؛ تحلیل گفتمان؛ نظریۀ فرکلاف؛ بافت زبانی؛ ایدئولوژی

مراجع
آقاگلزاده، فردوس. (1385ش.). تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: علمی فرهنگی. آقاگلزاده، فردوس و غیاثیان، مریم سادات. (1386ش.). «رویکردهای غالب در تحلیل گفتمان انتقادی». مجله زبان و زبانشناسی. دورة 3. ش5. 39ـ 54. آلوسی، محمودبن عبدالله. (1415ق.). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی. محقق: علی عبدالباری عطیه. بیروت: دار الکتب العلمیه، منشورات محمدعلی بیضون. ابن أبىحاتم، عبدالرحمن ابن محمد.(1419ق.). *تفسیر القرآن العظیم. محقق: اسعد محمد الطیب. چ3. عربستان سعودى: مکتبة نزار مصطفى الباز. ابن عاشور، محمدطاهرابن محمد. (1984م.). التحریر و التنویر. تونس: الدار التونسیه للنشر. ابن هشام، عبدالملک. (1963م.). السیرة النّبویة. محقق: محمد محییالدین عبدالحمید. قاهره: مکتبة محمدعلی صبیح و أولاده. أبوحیان اندلسی، محمدابن یوسف. (1420ق.). البحر المحیط فى التفسیر. محقق: صدقی محمد جمیل‏. بیروت: دار الفکر. الهیان، لیلا. (1391ش.). «بررسی اهمیت بافت در پژوهشهای ادبی».* فصلنامه پژوهشهای ادبی. سال 9. ش36 و37. 35ـ 48. براهینی، رضا. (1368ش.). *قصهنویسی. چ4. تهران: البرز. بهجتپور، عبدالکریم. (1389ش.). «روش* طرح توحید در قرآن (خداپرستی یا خداشناسی)». قبسات. سال 15. ش 57. 83ـ 86. پاکتچی، احمد. شیرزاد، محمدحسین. و شیرزاد، محمدحسن. (1398ش.). «تحلیلی زبانشناختی ـ بینالادیانی از انگارۀ نذر در قرآن کریم». کتاب قیّم. سال9. شمارة 20. 7ـ 28. جرجانی، عبدالقاهر. (1997م.). دلائل الإعجاز. شرح و تعلیق: محمد التنجی. بیروت: دار الکتاب العربی. رشیدرضا، محمد. (1999م.). *تفسیر المنار (تفسیر القرآن الکریم).* محقق: ابراهیم شمسالدین. بیروت: دار الکتب العلمیه. سرایی، حسن. فتحی، سروش. و زارع، زهرا. (1387ش.). «روش کیفی در مطالعات اجتماعی با تأکید بر روش تحلیل گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی». پژوهشنامه علوم اجتماعی. سال 2. ش 3.. 83-105. سلطان علی‌شاه، سلطان محمدحیدر. (1408ق.). بیان السعادة فی مقامات العباده. لبنان: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات. سیوطى، جلالالدین‏. (1404ق.). الدرّ المنثور فى تفسیر المأثور. قم: کتابخانه آیة‌الله مرعشى نجفى‏. صفوی، کوروش. (1383ش.). از زبان شناسی به ادبیات. تهران: سورة مهر. طباطبایى، سیدمحمدحسین. (1417ق.). ‏المیزان فى تفسیر القرآن‏. چ5. قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین حوزة علمیه. طباطبائی، سید محمد حسین . (1389ش.). *روابط اجتماعی در اسلام. چ2. قم: بوستان کتاب. طبرى، محمدابن جریر. (1412ق.). جامع البیان فى تفسیر القرآن. بیروت: دار المعرفه‏. عکاشه، محمود. (2014م.). تحلیل الخطاب فی ضوء نظریة أحداث اللّغة. قاهره: دار النشر للجامعات. فتوحی، محمود. (1390ش.). سبکشناسی: نظریه، رویکردها و روش‌ها. تهران: سخن. فرکلاف، نورمن. (1379ش.). تحلیل گفتمان انتقادی. ترجمۀ فاطمه شایستهپیران و همکاران. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه. قمى، علىبن ابراهیم‏. (1367ش.). تفسیر قمى. محقق: سید طیب موسوى جزایرى. چ 4. قم: دار الکتاب‏. قرشی بنایی، سید علی‌اکبر. (1366ش.). تفسیر احسن الحدیث. تهران: واحد تحقیقات اسلامی. قرطبى، محمدابن احمد. (1364ش.). الجامع لأحکام القرآن‏. تهران: ناصرخسرو. کالر، جاناتان. (1382ش.). نظریۀ ادبی. ترجمۀ فرزانه طاهری. تهران: نشر مرکز. مخزومی، مهدی. (1964م.). فی النحو العربی.* بیروت: بینا. محسنی، محمدجواد. (1391ش.). «جستاری در نظریه و روش تحلیل گفتمان فرکلاف». معرفت فرهنگی اجتماعی. سال3. ش3. صص63ـ 86. مطهری، مرتضی. (1372ش.). *مجموعه آثار. تهران: صدرا. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران. (1371ش.). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الاسلامیه. میرصادقی، جمال. (1380ش.). عناصر داستان. چ 4. تهران: سخن. وندایک، تئون. (1383ش.). مطالعاتی در تحلیل گفتمان از دستور متن تا گفتمان کاوی انتقادی.* ترجمة پیروز ایزدی و دیگران. تهران: مرکز مطالعات تحقیقات رسانه ها. Fairclough, Norman. (1989). Language and Power. London: Longman.
آمار تعداد مشاهده مقاله: 614 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 519

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب

پیوندهای مفید

اخبار و اعلانات

آمار

تأملی بر مناجات همسر عمران با رویکرد تحلیل گفتمان