تعداد نشریات | 56 |
تعداد شمارهها | 1,660 |
تعداد مقالات | 13,215 |
تعداد مشاهده مقاله | 25,433,422 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 16,424,946 |
تبیین رابطه ساخت سیاسی و توسعه سیاسی در دوران پهلوی اول براساس مدل برنارد کریک | ||
دولت پژوهی | ||
مقاله 6، دوره 6، شماره 21، خرداد 1399، صفحه 179-214 اصل مقاله (354.94 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/tssq.2020.39910.660 | ||
نویسندگان | ||
مرتضی منشادی ![]() | ||
1دانشیار علوم سیاسی دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران | ||
2دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران | ||
چکیده | ||
توسعه سیاسی در معنای گسترش مشارکت و رقابت ایدئولوژیک در عرصه زندگی سیاسی، دستکم در سطح نخبگان، نیازمند تشکیلات، سازمانها و وقوع تحولاتی در ساختار جامعه سنتی است. برنامههای نوسازی در دوره پهلوی اول زمینه تحولات سیاسی اجتماعی را فراهم آورد و تا اندازهای شرایط برای رقابت سیاسی و مشارکت فراهم شد. اما پیدایش ساخت دولت مطلقه، مانع عمدهای بر سر راه گسترش مشارکت و رقابت ایجاد کرد و موجب بازتولید اقتدارگرایی گردید. این نوشتار میکوشد با تکیه بر متن مذاکرات مجالس ششم تا دوازدهم شورای ملی و با مبنا قراردادن این امر که نوع دولت و نظام سیاسی ارتباط مستقیمی با تحقق یا عدم تحقق توسعه سیاسی دارد، مفهوم توسعه سیاسی را در دوره پهلوی اول (1320-1304) مورد بررسی قرار دهد. نگارندگان با گزینش مدل «برنارد کریک»، به بازنمایی مفهوم توسعه سیاسی در متن مذاکرات مجالس شورای ملی این دوره و در پرتو توصیف بافتار تاریخی، پرداختهاند. بازخوانی متن مذاکرات براساس مدل کریک حکایت از آن دارد که ساخت دولت در کنار حضور مجلس فرمایشی که در موارد یازدهگانه مدل مورد بررسی، بر مطلقه بودن ساخت دولت صحه میگذارد، میتواند بهعنوان یکی از دلایل اصلی ناکامی توسعه سیاسی مورد توجه قرار گیرد. | ||
کلیدواژهها | ||
دولت مطلقه؛ توسعه سیاسی؛ پهلوی اول؛ مجلس شورای ملی؛ مدلکریک | ||
مراجع | ||
الف) فارسیآبراهامیان، یرواند، (1379)، ایران بین دو انقلاب: از مشروطه تا انقلاب اسلامی، ترجمة کاظم فیروزمند و دیگران، چاپ سوم، تهران: مرکز. اتابکی، تورج، (1396)،دولت و فرودستان، ترجمه آرش عزیزی، تهران: ققنوس. اتابکی، تورج، (1385)، تجدد آمرانه: جامعه و دولت در عصر رضاشاه، ترجمه مهدی حقیقت خواه، تهران: ققنوس. اسکاچپول، تدا، (1382)، «دولت رانتیر و اسلام شیعی در انقلاب ایران»، ترجمة محمدتقی دلفروز، فصلنامة مطالعات راهبردی، پژوهشکدة مطالعات راهبردی، سال ششم، شمارة 1. اشرف، احمد، (1359)، موانع تاریخی رشد سرمایهداری در ایران: دورة قاجاریه، تهران: انتشارات زمینه. امیراحمدی، هوشنگ، (1381)، جامعةسیاسی، جامعة مدنی و توسعة ملی، تهران: نقش و نگار. بدیع، برتران، (1378)، توسعه سیاسی، ترجمه احمد نقیب زاده، تهران: قومس. بروجردی، مهرزاد، (1389)، تراشیدم پرستیدم شکستم، گفتارهایی در سیاست و هویت ایرانی، تهران: نگاه معاصر. بشیریه، حسین، (1380)، موانع توسعه سیاسی در ایران، تهران: گام نو. بشیریه، حسین، (1381)، دیباچهای بر جامعه شناسی سیاسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: قومس تاجیک، محمدرضا، (1379)، جامعه امن در گفتمان خاتمی، تهران: نشر نی. سینائی، وحید، (1396)، دولت مطلقه، نظامیان و سیاست در ایران از 1357-1299، چاپ اول- ویراست دوم، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. عظیمی، فخرالدین، (1372)، بحران دموکراسی در ایران (1332-1320)، ترجمة عبدالرضا هوشنگ مهدوی و بیژن نوذری، تهران: البرز. قفلی، محمدوحید، (1379)، مجلس و نوسازی در ایران، تهران: نشر نی. قوام، عبدالعلی، (1384)، تحول مفهوم توسعه سیاسی، چاپ سوم، تهران: قومس کاتوزیان، محمدعلی، (1379)، دولت و جامعه در ایران، انقراض قاجار و استقرار پهلوی، ترجمه حسن افشار، تهران: مرکز. کریک، برنارد، (1378)، اشکال اصلی حکومت یک نما و یک الگو، ترجمه فرهاد مشتاق صفت، تهران: کتاب روز. کسرایی، محمدسالار، (1382)، چالش سنت و تجدد در ایران با تأکید بر زمینههای اجتماعی از مشروطیت تا 1320، تهران: مرکز. کمالی، مسعود، (1381)، جامعة مدنی، دولت و نوسازی در ایران معاصر، ترجمة کمال پولادی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران (انتشارات باز). مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، (1392)،24 دوره متون مشروح مذاکرات (نگارش سوم)، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، شرکت پارس آذرخش. مور، برینگتون، (1369)، ریشههای اجتماعی دیکتاتوری و دموکراسی، ترجمه حسین بشیریه، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. میرسپاسی، علیف (1394)، تأملی در مدرنیته ایرانی: بحثی درباره گفتمانهای روشنفکری و سیاستِ مدرنیزاسیون در ایران، ترجمه جلال توکلیان، تهران: ثالث. میلانی، محسن، (1381)، شکلگیری انقلاب اسلامی: از سلطنت پهلوی تا جمهوری اسلامی، ترجمة مجتبی عطارزاده، تهران: گام نو. نقیب زاده، احمد، (1380)، دولت مطلقه رضاشاه و نظام ایلی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. هانتینگتون، ساموئل، (1370)، نظم سیاسی در جوامع در حال تغییر، تهران: نشر علم. وحدت، فرزین، (1382)، رویارویی فکری ایران با مدرنیت، ترجمه مهدی حقیقت خواه، تهران: ققنوس. ب) انگلیسیPye, Lusian & Sidney Vrba, (1965), Political Culture and Political Development, Princton University Peress. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 327 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 290 |