دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات61
تعداد شماره‌ها2,213
تعداد مقالات17,989
تعداد مشاهده مقاله55,292,662
تعداد دریافت فایل اصل مقاله28,920,302
رئیسی نافچی, مهدی, طالبی, خاطره, آزاد, میترا. (1399). گوت‏ کِ‏ مال. سامانه مدیریت نشریات علمی, 7(14), 255-296. doi: 10.22054/qjik.2021.54230.1224
مهدی رئیسی نافچی; خاطره طالبی; میترا آزاد. "گوت‏ کِ‏ مال". سامانه مدیریت نشریات علمی, 7, 14, 1399, 255-296. doi: 10.22054/qjik.2021.54230.1224
رئیسی نافچی, مهدی, طالبی, خاطره, آزاد, میترا. (1399). 'گوت‏ کِ‏ مال', سامانه مدیریت نشریات علمی, 7(14), pp. 255-296. doi: 10.22054/qjik.2021.54230.1224
رئیسی نافچی, مهدی, طالبی, خاطره, آزاد, میترا. گوت‏ کِ‏ مال. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1399; 7(14): 255-296. doi: 10.22054/qjik.2021.54230.1224

گوت‏ کِ‏ مال

دو فصلنامه دانش های بومی ایران
مقاله 7، دوره 7، شماره 14، مهر 1399، صفحه 255-296    اصل مقاله (1.34 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjik.2021.54230.1224
نویسندگان
مهدی رئیسی نافچی1؛ خاطره طالبی2؛ میترا آزاد* 3
1عضو هیات ‌علمی و استادیار گروه مرمت و احیاء بناها و بافت‌های تاریخی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی
2دانش آموخته دانشگاه شهید بهشتی تهران/دانشکده معماری و شهرسازی/گروه مرمت و احیای ابنیه و بافتهای تاریخی
3عضو هیات علمی دانشگده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی تهران
چکیده
سیاه‌چادر نوعی مسکن عشایری است که ساختار آن متناسب با عوامل جغرافیایی و فرهنگی هر ایل تعیین می‌شود. ساختار سیاه‏چادر ایل سنگسر(مشهور به گوت) ترکیبی از دستبافته‏ها با مصالح بنایی است. بسترسازی در سیاه‏چادرهای سایر ایلات نیز انجام می‏شود با این تفاوت که در زیرسازی سیاه‏چادر‏های ایل سنگسر(مشهور به گوت‏کِ‏مال) علاوه بر ایجاد حریم و بستری هموار با ایجاد دیواره‏ها و سکوهایی کوتاه با مصالح بنایی نوعی فضاسازی‏ صورت می‏گیرد که پس از برچیدن سیاه‏چادر باقی می‏ماند و در سال بعد با مرمتهای جزئی مجدداً مورداستفاده قرار می‏گیرد. در دهه‏های اخیر با افزایش خانه‏سازی در ییلاقات استفاده از سیاه‏چادر کمرنگ شده، لذا شناسایی و مستندنگاری معدود نمونه‏های باقیمانده فی‌نفسه ارزنده است. در این مقاله با شناسایی و بررسی 5 نمونه‏ی موجود از زیرسازی سیاه‏چادرهای ایل سنگسر به روش توصیفی ـ تحلیلی، یک دسته‏بندی‏ از ساختار این زیرسازی‏ها ارائه شده است. متغیرهای بررسی‌شده شامل موقعیت و ویژگی استقرارگاه‏ها در منطقه، تأثیر توپوگرافی و شرایط جغرافیایی بر طراحی، ابعاد، کاربری، فرم، دسترسی و مصالح است. نتایج نشان می‏دهند تغییراتی در ابعادوفرم، نوع مصالح و فضاهای ارتباطی و جابه‌جایی کاربریها در نمونه‏های جدید به وجود آمده‌است. به نظر می‏رسد ادامه‏ی این روند، گوت‏ها را از کاربری و کارآمدی اصیل خود دور خواهد‌کرد.
کلیدواژه‌ها
سیاه چادر؛ ایل سنگسر؛ گوت‏ ک مال؛ گوت؛ عشایر
مراجع
 

  • اعظمی سنگسری، لیلا .(1368)، ساختار خیل سنگسری، گوت و گوه، نامه فرهنگ ایران (دفتر سوم) ، به کوشش: فریدون جنیدی، تهران: بنیاد نیشابور.
  • اعظمی، چراغعلی .(1347) ، گاهنمای سنگسری، بررسی‌های تاریخی، سال 3، شماره 4-3: 243-252.
  • اعظمی، چراغعلی. (1349) ، باورهای عامیانه مردم، هنر و مردم، شماره 93-92: 53-55.
  • پاپ زن، عبدالحمید و افشار زاده، نشمیل. (1390) ، دانش بومی زنان عشایر کلهر در زمینۀ سیه‌مال، سازه پرتابل ایل، زن در فرهنگ و هنر، دوره 3، شماره 2:9-56.
  • جدیدمغانلو، شهروز .(1392) ، آلاچیق معماری انعطاف‌پذیر، تهران: نشر پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری.
  • چاووشی، سید محمد و رفیع‌فر، جلال‌الدین. (1395) ، مطالعه مردم شناختی گوت: مسکن سنتی عشایر سنگسری در ییلاق، دانش‌های بومی ایران، شماره 5، سال سوم: 60-1060.
  • حاجی ابراهیم زرگر، اکبر .(1391) ، درآمدی بر شناخت معماری روستایی ایران، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
  • حقیقی، رضا و مظاهری، خداکرم. (1393) ، مطالعه ایل راه‌های کبیر کوه در دوره مفرغ از دیدگاه قوم - باستان‌شناسی؛ مطالعه موردی: ایل زنگنه، انسان‌شناسی، سال 12، شماره 20: 61-86.
  • حیدری، علی‌اکبر؛ مطلبی، قاسم و انصاری راد، غزال. (1397)، بازشناسی مفهوم قلمرو در سه حوزه کالبدی، رفتاری و معناشناختی در معماری کوچ (مطالعه موردی: عشایر بویراحمد) ، مسکن، محیط و روستا، شماره 161.
  • دوپلانول، گزاویه .(1357)، جغرافیای انسانی شمال ایران، مترجم: سروش سهامی، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
  • رنجبر، ناصر و محمودی، مهنوش .(1398) ، ریخت‌شناسی سیاه‌چادر در عشایر جنوب غرب ایران (مطالعه موردی: عشایر جنوب استان ایلام و شمال استان خوزستان) ، هنر و تمدن شرق، سال 8، شماره 27.
  • سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح. (1368)، فرهنگ جغرافیایی آبادی‌های کشور جمهوری اسلامی ایران، سمنان، جلد 29، تهران: سازمان جغرافیائی نیروهای مسلح.
  • شاه‌حسینی، علی‌رضا .(1390) ، ایل سنگسری ، سمنان: حبله‌رود.
  • اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان .(1362) ، مطلع الشمس، جلد 1، تهران: پیشگام
  • طلایی، حسن و نوراللهی، علی و فیروزمندی شیده جین، بهمن. (1393) ، قوم باستان‌شناسی کوچ‌نشینی و ایل راه‌های غرب زاگرس مرکزی، جامعه‌شناسی تاریخی، دوره 6، شماره 2: 164-194.
  • گراتسل، کارل و کوستکا، روبرت .(1384) ، دماوند، بلندترین کوه ایران، ترجمه: ایرج هاشمی زاده، تهران: هادیان.
  • مستوفی‌الممالکی، رضا .(1377)، جغرافیای کوچ‌نشینی عمومی و ایران با تأکید بر ایل قشقایی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
  • معین، محمد .(1350) ، فرهنگ فارسی، نشر امیرکبیر. تهران.
  • هورکاد، برنارد .(1362) ، کوچ و اقتصاد شبانی در دامنه‌های جنوبی البرز، ایلات و عشایر، تهران: آگاه.
  • هورکاد، برنارد .(1388) ، تهران– البرز، ترجمه: سیروس سهامی، مشهد: محقق و ترانه.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,064
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 710


login