| تعداد نشریات | 61 |
| تعداد شمارهها | 2,223 |
| تعداد مقالات | 18,044 |
| تعداد مشاهده مقاله | 55,741,182 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,986,920 |
شناسایی حق تعیین سرنوشت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در پرتوی نظریه قدرت موسس | ||
| پژوهش حقوق عمومی | ||
| مقاله 4، دوره 22، شماره 70، خرداد 1400، صفحه 96-127 اصل مقاله (2.84 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjpl.2020.44912.2197 | ||
| نویسندگان | ||
| صائب دست پیمان* 1؛ علیرضا دبیرنیا2 | ||
| 1حقوق عمومی،دانشکده حقوق،دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| 2مدیر گروه آموزشی حقوق عمومی- دانشگاه قم | ||
| چکیده | ||
| حق تعیین سرنوشت یکی از اساسی ترین حق های حقوق بشری است. در رویکرد حقوق بشری، انسان عاقل، دارای اراده آزاد و ویژگی خودمختاری است و دارای حق تعیین سرنوشت خویش می باشد. مطابق نظریه قدرت موسس نیز حق حاکمیت نسل های یک ملت در تعیین سرنوشت خویش نمی تواند در ساختارهای سیاسی - حقوقی که مخلوق اراده ملت است، محدودشود. در این پژوهش درصدد شناسایی ماهیت حق تعیین سرنوشت در قانون اساسی ایران برآمدیم. در این زمینه به دو دیدگاه رسیدیم: دیدگاه مبتنی بر حاکمیت دین بر اراده سیاسی ملت و دیدگاه مبتنی بر عدم محدودیت اراده ملت در حق تعیین سرنوشت خویش. نظراول با قرائت حقوق بشری از حق تعیین سرنوشت منطبق نبوده و این حق با اتخاذ این نظر صرفا جنبه شکلی می یابد. نظر دوم هرچند در مبنا منطبق با رویکرد حقوق بشری است و حق تعیین سرنوشت را منطبق با قرائت حقوق بشری آن مورد پذیرش قرار می دهد لکن در عمل با توجه به برخی اصول قانون اساسی و ساختار سیاسی ایران با چالش هایی مواجه است که برطرف نمودن آن ضروری می باشد. درغیر این صورت حق تعیین سرنوشت صرفا در لفظ مورد پذیرش قرار گرفته و هیچ اثر عملی نخواهد داشت. | ||
| کلیدواژهها | ||
| "حقوق بشر"؛ "حق تعیین سرنوشت"؛ "قدرت موسس"؛ "قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران"؛ "اصل خودآیینی" | ||
| مراجع | ||
|
کتابها
- جهانبین، عبدالله، سلسله جلسات بازخوانی مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی 1368(تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، 1394).
- حسینی پور، مجتبی، سلسله جلسات بازخوانی مجلس بررسی نهایی قانون اساسی 1358(تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، 1392).
- دبیرنیا، علیرضا، قدرت موسس؛ کاوشی در مبانی حقوق اساسی مدرن (تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهر دانش، 1395).
- دوگی، لئون، دروس حقوق عمومی، ترجمه محمدرضا ویژه، چاپ1 (تهران: نشرمیزان، 1388).
- دیوید بیتام، دموکراسی و حقوق بشر، ترجمه: محمدتقی دلفروز، چ2 (تهران: نشر طرح نو، 1389).
- راسخ، محمد، حق و مصلحت، چاپ1 (تهران: نشر طرح نو، 1381).
- زمانیان جهرمی، علی، سلسله جلسات بازخوانی مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی 1358(تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، 1395).
- صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی، چاپ1، ج1و 2و3 (تهران: بیتا، 1364).
- لاک، جان، رسالهای در باره حکومت، ترجمه حمید عضدانلو، چاپ 1 (تهران: نشرنی، 1387).
- لاگلین، مارتین، مبانی حقوق عمومی، ترجمه محمد راسخ، چاپ 3 (تهران: نشرنی، 1392).
- مهرپور، حسین، نظام بینالمللی حقوق بشر، چاپ1 (تهران: نشر اطلاعات، 1377).
- هارت، هربرت، آزادی، اخلاق، قانون (درآمدی بر فلسفه حقوق کیفری عمومی)، ترجمه محمّد راسخ، چاپ1 (تهران: نشر طرح نو، 1388).
- هاشمی، سیّد محمّد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج 2، چاپ 1(تهران، نشردادگستر، 1380).
- هاشمی، سیّد محمّد، حقوق بشر و آزادیهای اساسی، چاپ 1 (تهران: نشر میزان، 1384).
مقالهها
- چوپانی یزدلی، محمدرضا، «بررسی نظری و تحلیلی حقوق فردی با تکیه بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه بصیرت، سال دهم، شماره 30 و 31، (1382).
- خلیلی، محسن، «نگاهی مقایسهای به مسأله بازنگری قانون اساسی مجلس خبرگان رهبری 1358 و شورای بازنگری 1368»، مجله متین، شماره 3، (1380).
- دبیرنیا، علیرضا و اسدآبادی، طیبه، «حاکمیت مردم در اندیشه سیاسی غرب و اسلام؛ نظام دموکراتیک و نظام مبتنی بر شریعت مقدس در قانون اساسی ایران»، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال سوم، شماره سوم، (1395).
- دبیرنیا، علیرضا، «تحلیلی در حقوق بنیادین در قانون اساسی: حق تعیین سرنوشت»، مجله کانون وکلا، شماره234، (1395).
- دبیرنیا، علیرضا، «تحلیلی بر حقوق بنیادین: اصل اول در جایگاه بنیان قانون اساسی ایران»، مجله کانون وکلا، شماره 235، (1395).
- دبیرنیا، علیرضا، «تحلیلی بر مفهوم نظام نمایندگی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با نگاهی تطبیقی به اندیشه سیاسی غرب»، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال سوم، شماره اول، (1394).
- دبیرنیا، علیرضا، «حاکمیت مردم در مفهوم مدرن؛ فراساختاری بودن حق حاکمیت»، مجله پژوهشهای حقوق تطبیقی، دوره 20، شماره 3، (1395).
- دبیرنیا، علیرضا، «حاکمیت مطلق مردم و اختیار محدود حکومت»، مجله کانون وکلای دادگستری مرکز، شماره 236، (1396).
- دبیرنیا، علیرضا، «جمهوریّت و اسلامیّت در قانون اساسی ایران؛ حاکمیّت دوگانه یا واحد»، مجله پژوهشهای حقوق تطبیقی، دوره 22، شماره 3، (1397).
- دبیرنیا، علیرضا و نجف آبادی، طالب، «حق بر رفراندوم در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و اسناد بینالمللی حقوق بشر»، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال چهارم، شماره سوم، (1396).
- راسخ، محمّد، «ویژگیهای ذاتی و عرضی قانون»، نشریه مجلس و پژوهش، شماره 51، (1385).
- زارعی، محمدحسین و مرکز مالمیری، احمد، «مفهوم و مبانی کنترل قضایی با تاکید بر نظام حقوقی ایالات متحده آمریکا»، مجله تحقیقات حقوقی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، شماره 42، (1384).
- قاری سیدفاطمی، سید محمد و بالوی، مهدی، «دولت مدرن حق بنیاد»، مجله تحقیقات حقوقی، نشر دانشگاه شهید بهشتی، ویژه نامه شماره 7، (1390).
- قاری سیدفاطمی، سید محمد، «حق تعیین سرنوشت و مسأله نظارت برانتخابات»، نشریه مدرس، شماره 4، (1382).
- قاری سید فاطمی، سید محمد، «مبانی توجیهی - اخلاقی حقوق بشر معاصر»، مجله تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی، دوره 5، شماره 36-35، (1381).
- قاری سیدفاطمی، سید محمد، «معاهدات حقوق بشری- فضایی متفاوت»، مجله حقوقی، نشریه دفتر خدمات حقوقی بینالمللی جمهوری اسلامی ایران، شماره 28، (1382).
- هاشمی، سیّد محمّد، «قانون اساسی و حاکمیت مردم»، نشریه حقوق اساسی، شماره 3، (1383).
References - A. Gewirth, Human Rights (Chicago: Chicago University Press, 1982). - Beetham.D, Key Principles and Indices for a Democratic Audit, Defining and Measuring Democracy (London: Sage Publications, 1994). - Beetham.D, Politics and Human Rights (Oxford: Blackwell, 1995). - Beetham.D, Max Weber and Theory of Modern Politics (Cambridge: Polity,1985). - Carr. R. k, Bernstein. M. H, Murphy.W. F, Danielson. M. N, American Democracy (New York: by Holt, Rinebart &Winston Press, 1971). - Cabannes.X, A Subtle Difference: King of France or King of the French (New York: Sage Press, 2007). - Elster, Majority Rule and Individual Rights, in S. Hurely (eds), On Human Rights (New York: Basic Books, 1993). - Hobson. C, Revolution Representation & the Foundation of Modern Democracy (New York: Sage Press, 2009). - Almond. G. A & Verba.S, The Civic Culture (Pinceton :University Press, 1963). - Griffin.J, On Human Rights (Oxford: University Press, 2008). - Griffin.S.M, American Constitutionalism: From Theory to Politics (Prinstone: University Press, 1996). - Mill. J. S, On Representative Government (London: Dent, 1964). - Kalyvas.A, Popular Sovereignty Democracy and the Constituent Power (Oxford: Blackwell Press, 2005). - Kant.I, Grounding for the Metaphysics of morales, Translated by Ellington. J., Third ed. (USA: Hackle Publishing Company, 1993). - McLean.S.A.M, Autonomy, Consent & the Law (Routledge: Cavendish Press, 2010). - Passavant, P.A, We Shouhd Be Liberals at least (New York: Sage Press, 2009). - Rein, Mullerson, International law, rights &politics (London: lse routledge press ,1994). - Rioux.M.H & Bsser. L. A & Jones. M, Critical Perspective on Human Rights & Disability Law, (Boston: Martinus Nijhoff Press, 2011). - Rosanvallon.p, Political Rationalism & Democracy in the 18th & 19th Centuries (New York: Sage Press, 2002). - Okin.S.M, Liberty and Welfare: Some Issues in Human Rights Theory, in J. R. Pennock and J.W. Champon (eds), Human Rights (New York: New York University Press ,1981). - Tushnet. M, The Constitutional Order (Prinstone: University Press, 2003).
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 9,435 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,243 |
||