دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات60
تعداد شماره‌ها2,022
تعداد مقالات16,253
تعداد مشاهده مقاله42,480,653
تعداد دریافت فایل اصل مقاله24,314,241
سرخوش سلطانی, زینب, بصیری, حمید رضا. (1400). تحلیل کمّی و کیفی آیات مختوم به ماده «عقل» و «فکر». سامانه مدیریت نشریات علمی, 12(47), 65-96. doi: 10.22054/rjqk.2021.63471.2426
زینب سرخوش سلطانی; حمید رضا بصیری. "تحلیل کمّی و کیفی آیات مختوم به ماده «عقل» و «فکر»". سامانه مدیریت نشریات علمی, 12, 47, 1400, 65-96. doi: 10.22054/rjqk.2021.63471.2426
سرخوش سلطانی, زینب, بصیری, حمید رضا. (1400). 'تحلیل کمّی و کیفی آیات مختوم به ماده «عقل» و «فکر»', سامانه مدیریت نشریات علمی, 12(47), pp. 65-96. doi: 10.22054/rjqk.2021.63471.2426
سرخوش سلطانی, زینب, بصیری, حمید رضا. تحلیل کمّی و کیفی آیات مختوم به ماده «عقل» و «فکر». سامانه مدیریت نشریات علمی, 1400; 12(47): 65-96. doi: 10.22054/rjqk.2021.63471.2426

تحلیل کمّی و کیفی آیات مختوم به ماده «عقل» و «فکر»

پژوهشنامه معارف قرآنی
مقاله 3، دوره 12، شماره 47، دی 1400، صفحه 65-96    اصل مقاله (766.63 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2021.63471.2426
نویسندگان
زینب سرخوش سلطانی1؛ حمید رضا بصیری* 2
1کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
2استادیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
خواتیم آیات قرآن کریم عباراتی هستند که در پایان آیات آمده‌اند و ظاهرا مستقل به نظر می‌رسند اما با متن آیه مرتبط هستند و بررسی آنها ما را در فهم معارف آیات کمک شایان می‌کند. اینکه چرا خداوند در پایان آیاتی گوناگون، از خاتمه‌ای یکسان استفاده کرده‌است؟ و ارتباط این آیات با یکدیگر و همچنین با خواتیم آیات دیگر چیست؟ و چرا پایان برخی آیات واژه «عقل» و پایان برخی آیات واژه «فکر» ذکر شده است؟ با اینکه به نظر می‌رسد عقل و فکر تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند. این مقاله در صدد آن است تا با استفاده از روش تحلیل کمی و کیفی محتوای آیات مختوم به ماده «عقل» و «فکر» و نیز مقایسه آنان با یکدیگر، به فهم مراد خداوند نسبت به استفاده از این واژگان در انتهای آیات متعدد، نزدیک شود. طبق بررسی‌های انجام گرفته، مشخص شد ارتباطی میان آیات مختوم به ماده «عقل» و نیز ارتباطی میان آیات مختوم به ماده «فکر» وجود دارد. خداوند در قرآن کریم معمولا در خواتیم آیاتی که در صدد بیان امری واضح بوده‌است که با داشتن عقلِ سالم قابل فهم است از ماده «عقل»، و در خواتیم آیاتی که حاوی مطلبی است که با دقت بیشتر و تفکر قابل درک و فهم است، از ماده «فکر» استفاده کرده‌است و نیز عقل دارای مراتبی است که تفکر مرتبه بالای آن است. 
کلیدواژه‌ها
عقل؛ فکر؛ خواتیم آیات؛ قرآن کریم
مراجع
منابع

قرآن کریم.

احمد بن فارس.(1404ق). معجم مقاییس اللغه.ج4. چاپ اول. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.

العروسی الحویزی، عبد علی بن جمعه. (1415ق). تفسیر نور الثقلین. چاپ چهارم. قم: اسماعیلیان.

بحرانی، هاشم بن سلیمان. (1415ق). البرهان فی تفسیر القرآن. ج2. چاپ اول. قم: موسسه البعثه.

بقاعی، ابراهیم بن عمر. (1427ق). نظم الدرر فی تناسب الایات و السور. مجلدهای 6.5.4.2. چاپ سوم. بیروت: دار الکتب العلمیه.

بیضاوی، عبد الله بن عمر. (1418ق). انوار التنزیل و اسرار التاویل. ج2. چاپ اول. بیروت: دار احیاء التراث العربی.

دیبند خسروی، منصوره. (1390ش). رشد عقل از دیدگاه قرآن. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه یزد.

رضا، محمد رشید. (1414ق). المنار. مجلدهای 9 و11. چاپ اول. بیروت: دارالمعرفه.

زمخشری، محمود بن عمر(1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التاویل. ج1. چاپ سوم. بیروت: دار­الکتب العربی.

سلطانی کوهانستانی، مریم. (1394). «خانواده و عوامل تحکیم آن با تکیه بر آرای ابن سینا». حکمت سینوی. بهار و تابستان.

طباطبائی، محمد­حسین. (1390ق). المیزان فی تفسیر القرآن. مجلدهای2. 18.16.10.9. چاپ دوم. بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.

(1385ش). بدایه الحکمه. علی شیروانی. چاپ یازدهم. تهران: موسسه انتشارات دار­العلم.

طبرسی، فضل بن حسن. (1372ش). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. مجلدهای1-6. چاپ سوم. تهران: ناصر خسرو.

عسکری، حسن بن عبد الله. (1400ق). الفروق فی اللغه. چاپ اول. بیروت: دار الافاق الجدیده.

عظیمی، مهدی(1398ش). منطق و معرفت در اندیشه سهروردی. چاپ اول. تهران: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.

فخررازی. محمد بن عمر. (1420ق). التفسیر الکبیر. مجلدهای 22.20.19.18و5 . چاپ سوم. بیروت: دار احیاء التراث العربی.

فضل­الله، محمد حسین. (1419ق). من وحی القرآن. مجلدهای18.17و20. چاپ اول. بیروت: دار­الملاک.

کلینی، محمد بن یعقوب. (1429ق). کافی ط_ دارالحدیث. ج1. چاپ اول. قم: دار­الحدیث.

 (1407ق). الکافی(ط_ الاسلامیه).ج2. تهران: دارالکتب الاسلامیه.

مصطفوی، حسن. (1368ش). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. مجلدهای 8-9. چاپ اول. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

معرفت، محمدهادی. (1373ش). تناسب آیات. ترجمه عزت الله مولائی­نیا همدانی. ج5. قم: بنیاد معارف اسلامی.

مکارم شیرازی، ناصر. (1371ش). تفسیر نمونه. مجلدهای13.7.1و16. چاپ دهم. تهران: دارالکتب الاسلامیه.

مجلسی، محمد باقر. (1403ق). بحار الانوار. (ط_ بیروت).ج1. چاپ دوم. بیروت: داراحیاء التراث العربی.

 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 607
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 476


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب
login