| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,040 |
| تعداد مقالات | 16,469 |
| تعداد مشاهده مقاله | 43,651,563 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 24,822,241 |
گذار از رانت‌های نفت و گاز دولتی به درآمد پایه همگانی و رشد اقتصادی (یک رویکرد بین‌رشته‌ای) | ||
| پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران | ||
| دوره 10، شماره 38 - شماره پیاپی 2، فروردین 1400، صفحه 11-63 اصل مقاله (1.27 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jiee.2022.65890.1884 | ||
| نویسنده | ||
| سیروس امیدوار* | ||
| استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| از وقتی که در پنجم خردادماه 1287، مته حفاری در چاه شماره یک مسجد سلیمان به نفت رسید، بیش از 113 سال از شکل‌گیری تدریجی «ایران نفتی ـ گازی» می‌گذرد. واقعیت این است که طی این مدت، از یک سو ثروت و درآمد منابع طبیعی نفت و گاز، لزوماً به نحو «عادلانه‌ای» بین همه ایرانیان که مالکان اصلی این منابع هستند توزیع نشده‌اند بلکه در بسیاری موارد به صورت انواع رانت‌های دولتی ناعادلانه، بین گروه‌های ذی‌نفوذ، توزیع شده‌اند و از سوی دیگر این منابع چنان که باید در خدمت رشد اقتصادی کشور قرار نگرفته‌اند. با توجه به این دو واقعیت، دو مسئله اساسی این پژوهش عبارتند از: 1) بر مبنای کدام نظریه ارزشی می‌توان ثروت و درآمد منابع نفت و گاز را به نحو عادلانه‌تری بین همه ایرانیان توزیع کرد؟ 2) چگونه می‌توان چنین توزیع عادلانه‌تری را در خدمت تحقق رشد اقتصادی بالا و پایدار قرار داد؟ روش انجام پژوهش به این صورت است که با بررسی ویژگی‌های اساسی طرح‌های حمایتی رایج و مروری بر مبانی ارزشی چنین طرح‌هایی در قالب چند نظریه عدالت و با آسیب‌شناسی آن طرح‌ها، از اجرای یک طرح درآمد پایه همگانی (UBI) که عمدتاً از طریق ثروت و درآمد منابع نفت و گاز قابل تأمین مالی است، به منزله طرحی عادلانه‌تر و کاراتر از طرح‌های حمایتی رایج دفاع می‌شود. در ادامه روش‌های مختلف تأمین مالی این طرح و سازوکارهای اثرگذاری این طرح بر رشد اقتصادی بررسی می‌شوند. سرانجام استدلال می‌شود که چگونه طی یک چرخه سعد، از یک سو، یک «نهاد درآمد پایه همگانی» علاوه بر ریشه‌کنی فقر، می‌تواند به رشد اقتصادی بالا و پایدار منجر شود و از سوی دیگر، چگونه این رشد اقتصادی می‌تواند افزایش مستمر مبلغ UBI برای نسل فعلی و نسل‌های آتی را به دنبال داشته باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| درآمد پایه همگانی؛ رانت؛ رشد اقتصادی؛ عدالت توزیعی | ||
| مراجع | ||
|
تصویری از وضعیت اقتصادی کشور، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، معاونت مطالعات اقتصادی، خردادماه 1400.
سروش، عبدالکریم. (1361). دانش و ارزش. چاپ هشتم. تهران. انتشارات یاران.
شریف‌زاده، محمدجواد و بهرمن، حمیدرضا. (1399). ارزیابی تطبیقی درآمد پایه همگانی در اقتصاد متعارف و تضمین حد معیشت در اقتصاد اسلامی، فصلنامه علمی اقتصاد اسلامی، صفحات 206ـ171.
فخیمی، قباد. (1397). سی سال نفت ایران ـ از ملی شدن نفت تا انقلاب اسلامی. تهران، انتشارات مهراندیش.
گزارش وضعیت شاخص‌های کلان اقتصادی کشور، مرکز آمار ایران، خردادماه 1400.
مهاجری، پریسا. (1393). ضرورت بازنگری و اصلاح قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی، مطالعات برنامه و بودجه (گروه بخش عمومی)، شماره مسلسل 13613.
Banerjee, Abhijit. Niehaus, Paul. Suri, Tavneet (2019). Universal Basic Income in the Developing World. Annual Review of Economics, pp. 961-985 Moss, Todd (2015). Oil to Cash: Fighting the Resource Curse through Cash Transfers. Washington D.C.: Center for Global Development. Nozick, R. (1974), Anarchy, State, and Utopia, New York: Basic Books. Rawls, John (1971). A Theory of Justice, Harvard University Press, Cambridge, MA. Van Parijs, P. and Vanderborght, Yannick (2017). Basic Income: A Radical Proposal for a Free Society and a Sane Economy. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 578 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 436 |
||