| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,088 |
| تعداد مقالات | 16,792 |
| تعداد مشاهده مقاله | 45,972,301 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 25,748,894 |
نقش اثباتی بارداری در جرم زنا از منظر فقه و حقوق کشورهای اسلامی | ||
| فصلنامه پژوهش حقوق کیفری | ||
| دوره 10، شماره 37، دی 1400، صفحه 101-131 اصل مقاله (707.5 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jclr.2022.53648.2145 | ||
| نویسنده | ||
| روح الله اکرمی* | ||
| دانشیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشکده حقوق دانشگاه قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| در فقه اسلامی اثبات جرایم جنسی موجب حد از جمله زنا تحت قواعد محدودکنندة خاصّی است. یکی از مسائل مهم در این زمینه قابلیّت اثبات این جرم به استناد بارداری زنی است که نتوان آن را به ازدواج مشروعی منتسب نمود. فقه امامیه و غالب مذاهب فقهی اهل سنّت برای بارداری ارزش اثباتی قائل نیستند. با وجود این، مالکیه و اقلّیّتی از فقهای حنبلی بارداری را در عرض سایر دلایل اثبات زنای موجب حد قلمداد نموده‌‌اند. اختلاف رویکردهای فقهی مزبور در نظام‌‌های حقوق کیفری کشورهای اسلامی اثر خود را بر جا گذاشته است، به گونه‌‌ای که برخی از کشورها متأثّر از فقه مالکی بارداری را در عرض اقرار و شهادت به عنوان یکی از دلایل حدّ زنا قلمداد نموده‌‌اند؛ بعضی نیز هر چند بارداری را موجب ثبوت حد ندانسته‌‌اند، در این فرض متّهم را مشمول تعزیر قرار داده‌‌اند. دستة دیگر به طور کلّی بارداری را از عداد دلایل معتبری که بتوانند مجازاتی اعم از حدّی و تعزیری را برای متّهم به دنبال آورند خارج دانسته‌‌اند. در نوشتار حاضر با روشی تحلیلی-توصیفی ضمن تبیین آرای فقهی مطرح در این زمینه و ارزیابی دلایل آنها، موضع نظام تقنینی و قضایی تعدادی از کشورهای مسلمان را کاویده‌‌ایم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دلایل اثبات جرم؛ اثبات حدّ زنا؛ بارداری؛ فقه اسلامی؛ حقوق کیفری کشورهای اسلامی. | ||
| مراجع | ||
|
الف. عربی
قرآن کریم.
آصف محسنی، محمّد. (1424). الفقه و مسائل طبیه، چ1، قم، بوستان کتاب.
ابن أبی زید قیروانی، أبی محمد عبدالله. (بی‌‌تا). رساله إبن أبی‌‌زید القیروانی، بی‌‌چا، قاهره، دار الفضیله.
ابن أبی شیبه عبسی، عبدالله. (2008). المصنف، ج9، چ1، قاهره، الفاروق الحدیثه للطباعه و النشر.
ابن اسحاق مالکی، شیخ خلیل. (1981). مختصر العلامه خلیل، چ2، بی‌‌جا، دار الفکر.
ابن انس، مالک. (1417). الموطا، بروایه یحیی اللیثی، تحقیق و تعلیق بشار عواد معروف، ج2، چ2، بیروت، دارالغرب الاسلامی.
ابن تیمیه، أحمد. (1419). السیاسه الشرعیه، بی‌‌چا، ریاض، وزاره الشؤون الاسلامیه.
ابن عرفه دسوقی، محمّد. (2010). حاشیه الدسوقی علی الشرح الکبیر، بالهامش محمّد علیش، ج6، بی‌‌چا، بیروت، دارالکتب العلمیه.
ابن فرحون یعمری، برهان‌‌الدین إبراهیم. (2003). تبصره الحکام فی اصول الاقضیه و مناهج ألاحکام، ج2، بی‌‌چا، ریاض، دار عالم الکتب.
ابن قدامه مقدسی، موفق‌‌الدین عبدالله. (2004). المغنی، بی‌‌چا، لبنان، بیت الافکار الدولیه.
ابن قیم الجوزیه، شمس‌‌الدین محمّد. (1410). الطرق الحکمیه فی السیاسه الشرعیه، چ1، بیروت، مکتبه المؤید.
ابن قیم الجوزیه، شمس‌‌الدین محمّد. (1423). إعلام الموقعین عن رب العالمین، ج6، چ1، ریاض، دار إبن الجوزی للنشر و التوزیع.
ابن نجیم، زین‌‌الدین. (بی‌‌تا). البحر الرائق شرح کنز الدقائق، ج5، چ2، بی‌‌جا، دارالکتاب الاسلامی.
أبوالقاسم، احمد. (1993). الدلیل الجنائی المادی و دوره فی إثبات جرائم الحدود و القصاص، ج2، بی‌‌چا، ریاض، دارالنشر بالمرکز العربی للدراسات الامنیه و التدریب.
ابوزید، بکر. (1415). الحدود و التعزیرات عند إبن القیم: دراسه و موازنه، چ2، ریاض، دارالعاصمه.
أبی داود، سلیمان بن اشعث. (1419). سنن أبی‌‌داود، تحقیق و تعلیق محمدالالبانی، چ2، ریاض، مکتبه المعارف.
أمات، محمّد محمود. (2015). تجریم المخدرات فی التشریع الإسلامی و القانون الموریتانی، بی‌‌چا، ریاض، جامعه نایف العربیه للعلوم الأمنیه.
بخاری، أبی‌‌عبدالله محمّد. (2002). صحیح البخاری، چ1، دمشق و بیروت، دار ابن کثیر.
بهوتی، منصور بن یونس. (2000). شرح منتهی الإرادات: دقائق أولی النهی لشرح المنتهی، ج6، چ1، بی‌‌جا، مؤسّسة الرساله.
بیهقی، احمد بن الحسین. (2003). السنن الکبری، ج7، چ3، بیروت، دارالکتب العلمیه.
جبعی عاملی، زین الدین بن علی، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، ج14، چ1، قم، مؤسسه المعارف الإسلامیه، 1413.
حسینی شیرازی، سیّدمحمّد. (1409). الفقه: کتاب الحدود و التعزیرات، ج87، چ2، بیروت، دار العلوم.
حلّی، نجم الدین جعفر. (1410). شرائع‌‌الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج4، چ2، قم، مؤسّسة اسماعیلیان.
خرشی، أبی‌‌عبدالله محمّد. (1317ق). الخرشی علی مختصر خلیل، چ2، مصر، مطبعه الکبری الامیریه.
خوانساری، سیّداحمد. (1405). جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، ج7، چ2، قم، مؤسّسة اسماعیلیان.
سلیمان، یاسر عریف. (2015). جریمه الزنا الحدیه فی ضوء احکام محکمه النقض باماره ابوظبی و المحکمه الإتحادیه العلیا، بی‌‌چا، ابوظبی، دائره القضاء.
شربینی، شمس‌‌الدین محمّد. (1997). مغنی المحتاج إلی معرفه معانی ألفاظ المنهاج، ج4، چ1، بیروت، دارالمعرفه.
شوکانی، محمّد. (2005). نیل الاوطار من أسرار منتقی الاخبار، ج9، چ1، ریاض، دار إبن القیم.
طباطبایی حکیم، سیّدمحمّد سعید. (1427). مسائل معاصره فی فقه القضاء، چ2، نجف اشرف، دارالهلال.
طوسی، أبی‌‌جعفر محمّد بن حسن. (1387ق). المبسوط فی فقه الامامیه، ج8، چ3، تهران، المکتبه المرتضویه.
عبدالمنعم حسونه، بدریه. (2000). شرح قانون الاثبات الاسلامی السودانی و تطبیقاته القضائیه، چ1، ریاض، اکادیمیه نایف العربیه للعلوم الامنیه.
عبیدات، خالد. (2014). «حمل المرأه من غیر زوج»، مجله الجمعیه الفقهیه السعودیه، ش19.
فاضل اصفهانی، محمّدبن حسن. (1416). کشف‌‌اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج10، چ1، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
قانون الاثبات السودانی (1994)؛ قابل دسترس در:
http://www.nccw.gov.sd/files/145.pdf.
قانون الجنائی الموریتانی (1983)؛ قابل دسترس در:
http://www.justice.gov.mr/IMG/pdf/codepenalarabe.pdf.
قانون العقوبات الاتحادی (1987)؛ قابل دسترس در:
http://www.dji.gov.ae/Lists/DJIBooks/Attachments/44/Okobat%20Big%20WEB.pdf
قانون رقم ( 22 ) بتعدیل بعض أحکام القانون رقم 70 لسنه 1973 فی شأن إقامه حد الزنا وتعدیل بعض أحکام قانون العقوبات اللیبی (2016)؛ قابل دسترس در:
http://itcadel.gov.ly/wp-content/uploads/pdfs2013/add04-2016.pdf
قانون رقم (70) فی شأن اقامه حد الزنا اللیبی (1973)؛ قابل دسترس در:
http://itcadel.gov.ly/wp-content/uploads/2015/12/law70-year1973.pdf.
محمّد الرضی. (2003). وجدان علی، سلطه المحکمه فی تقدیر البینات فی المسائل الجنائیه، رساله للماجستیر، خارطوم، جامعه الخرطوم.
محمّد، عوض. (بی‌‌تا). دراسات فی الفقه الجنائی الاسلامی، بی‌‌چا، اسکندریه، دارالمطبوعات الجامعیه.
مدرسی، سیّدمحمّدتقی. (1430). فقه الحدود و أحکام العقوبات، چ1، قم، انتشارات محبان الحسین علیه‌‌السلام.
مکارم شیرازی، ناصر. (1418). أنوار الفقاهه: کتاب الحدود و التعزیرات، ج1، چ1، قم، انتشارات مدرسه الامام علی بن أبی‌‌طالب علیه‌‌السلام.
منتظری، حسین‌‌علی. (1384). رساله استفتائات، ج1، چ1، قم، نشر سایه.
موسوی اردبیلی، سید عبدالکریم. (1423). فقه القضاء، ج1، چ2، قم، انتشارات دانشگاه مفید.
موسوی خلخالی، سیّدمحمّدرضا. (2012). المعتمد فی القضاء و الشهادات و الحدود، چ1، قم، دارالتعارف للمطبوعات.
موسوی گلپایگانی، سیّدمحمدرضا. (1412). الدر المنضود فی أحکام الحدود، ج1، چ1، قم، دار القرآن الکریم.
نجفی، محمّدحسن. (1404). جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، ج41، چ7، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
ب. انگلیسی
Abubakar, Al Yasa and Maulana, Iqbal. (2018). »Alat Bukti dan Metode Pembuktian Terhadap Tindak Pidana Zina«, Legitimasi: jurnal hukum pidana dan politik, Vol. 7, No. 2. Act 559 of Syariah Criminal Offences Act of Federal Territories of Malaysia. (1997). Retrieved from http://www2.esyariah.gov.my/esyariah/mal/portalv1/enakmen2011/Eng_act_lib.nsf/858a0729306dc24748257651000e16c5/bced11b697691518c8256826002aaa20?OpenDocument. Chapter 46 of Syariah Criminal Offences Ordinance of Sarawa. (2001). Retrieved from http://www2.esyariah.gov.my/esyariah/mal/portalv1/enakmen2011/Eng_enactment_Ori_lib.nsf/f831ccddd195843f48256fc600141e84/490b2edd732150d6482576a5000d2ace?OpenDocument. Cheema, Moeen H. (2006). »Cases and Controversies: Pregnancy as Proof of Guilt under Pakistan's Hudood Laws«, Brooklyn Journal of International Law, Vol. 32. Enactment no. 13 of Syariah Criminal Code of Kelantan (II) (1993). (2015). Retrieved from http://www2.esyariah.gov.my/esyariah/mal/portalv1/enakmen2011/Eng_enactment_Ori_lib.nsf/f831ccddd195843f48256fc600141e84/edd5daa1361eaa7d482580140012da26?OpenDocument. Enactment no. 2 of Syariah Criminal Code of Kelantan. (1985). Retrieved from http://www2.esyariah.gov.my/esyariah/mal/portalv1/enakmen2011/Eng_enactment_Ori_lib.nsf/f831ccddd195843f48256fc600141e84/119b1f6081f838484825765e0004e4dc?OpenDocument. Enactment no. 3 of Crimes (Syariah) Enactment of Negeri Perak. (1992). Retrieved from http://www2.esyariah.gov.my/esyariah/mal/portalv1/enakmen2011/Eng_enactment_Ori_lib.nsf/f831ccddd195843f48256fc600141e84/873fa95efb313e3f482576b1000eba50?OpenDocument. Enactment no. 3 of Syariah Criminal Offences Enactment of Penang. (1996). Retrieved from http://www.esyariah.gov.my/portal/page/portal/Portal%20E-Syariah%20BI/Portal%20E-Syariah%20Carian%20Bahan%20Rujukan/Portal%20E-Syariah%20Undang-Undang/Portal%20E-Syariah%20Undang2%20P.Pinang. Enactment no. 3 of Syariah Criminal Offences Enactment of Sabah. (1995). Retrieved from http://www2.esyariah.gov.my/esyariah/mal/portalv1/enakmen2011/Eng_enactment_Ori_lib.nsf/f831ccddd195843f48256fc600141e84/a24f10def0a59d1e4825761f00281c44?OpenDocument. Enactment no. 4 of Criminal Offences in the Syarak Enactment of Negeri Perlis. (1991). Retrieved from http://www2.esyariah.gov.my/esyariah/mal/portalv1/enakmen2011/Eng_enactment_Upd.nsf/f831ccddd195843f48256fc600141e84/3fedd97c89e2e8d3482576c500231b7e?OpenDocument. Enactment no. 4 of Syariah Criminal Enactment of Negeri Sembilan. (1992). Retrieved from http://www2.esyariah.gov.my/esyariah/mal/portalv1/enakmen2011/Eng_enactment_Upd.nsf/f831ccddd195843f48256fc600141e84/34aacaafe7dbde274825763b0027fecc?OpenDocument. Enactment no. 4 of Syariah Criminal Offences (Hudud and Qisas) Enactment of Terengganu. (2002). Retrieved from http://www2.esyariah.gov.my/esyariah/mal/portalv1/enakmen2011/Eng_enactment_Ori_lib.nsf/f831ccddd195843f48256fc600141e84/eb184e29f5fa06884825765f00040fc0?OpenDocument. Enactment no. 4 of Syariah Criminal Offences Enactment of Johor. (1997). Retrieved from http://www2.esyariah.gov.my/esyariah/mal/portalv1/enakmen2011/Eng_enactment_Ori_lib.nsf/f831ccddd195843f48256fc600141e84/3f7f4673a90e5f2c48257679000ddf32?OpenDocument. Enactment no. 9 of Syariah Criminal Code Enactment of Kedah. (1988). Retrieved from http://www2.esyariah.gov.my/esyariah/mal/portalv1/enakmen2011/Eng_enactment_Upd.nsf/f831ccddd195843f48256fc600141e84/c66a68b5287f6e52482576c10010f9cd?OpenDocument. Enactment no. 9 of Syariah Criminal Offences Enactment of Selangor. (1995). Retrieved from http://www.esyariah.gov.my/portal/page/portal/Portal%20E-Syariah%20BI/Portal%20E-Syariah%20Carian%20Bahan%20Rujukan/Portal%20E-Syariah%20Undang-Undang/Portal%20E-Syariah%20Undang2%20Selangor. Ibrahim, Hauwa and Lyman, Princeton N. (2004). Reflections on the New Shari’a Law in Nigeria, New York and Washington, the Africa Policy Studies Program at the Council on Foreign Relations, Retrieved from https://www.cfr.org/content/publications/attachments/Reflections_on_the_New_Sharia_in_Nigeria.pdf. Kamali, Mohammad Hashim. (1998). »Punishment in Islamic Law: a Critique of The Hudud Bill of Kelantan, Malaysia«, Arab Law Quarterly, Vol. 13, No. 3. Mir-Hosseini, Ziba and Hamzić, Vanja. (2010). Control and Sexuality The Revival of Zina Laws in Muslim Contexts, London, Wluml - The Russell Press, First published. Ostien, Philip. (2007). Sharia Implementation in Northern Nigeria 1999-2006: A source- book, Ibadan, Spectrum Books, First published. Penal Code of Maldives. (2014). Retrieved from https://www.law.upenn.edu/live/files/4203-maldives-penal-code-2014. Peters, Ruud. (2001). The reintroduction of Islamic criminal law in Northern Nigeria, Lagos, European Commission. Qanun Aceh Nomor 6 Hukum Jinayat. (2014). Retrieved from https://dsi.acehprov.go.id/wp-content/uploads/2017/02/Qanun-Aceh-Nomor-6-Tahun-2014-Tentang-Hukum-Jinayat.pdf. Robinson, Paul H. (2006). »Final Report of the Maldivian Penal Law & Sentencing Codification Project: Official Commentary«, U of Penn Law School, Public Law Research Paper No. 09-38. The Offence of Zina (Enforcement of Hudood) Ordinance of Pakistan. (1979). Retrieved from http://pja.gov.pk/system/files/Offence%20of%20Zina%201979.pdf. The Syariah Penal Code Order of Brunei (2013), Retrieved from http://www.agc.gov.bn/AGC%20Images/LAWS/Gazette_PDF/2013/EN/s069.pdf. Weimann, Gunnar J. (2010). Islamic Criminal Law in Northern Nigeria: Politics, Religion, Judicial Practice, Amsterdam, Amsterdam University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,009 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 633 |
||