| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,088 |
| تعداد مقالات | 16,792 |
| تعداد مشاهده مقاله | 45,964,969 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 25,745,997 |
منبع‌شناسی و اعتبارسنجی دعاهای طبی | ||
| سراج منیر | ||
| مقاله 1، دوره 11، شماره 39، تیر 1399، صفحه 9-34 اصل مقاله (1.04 M) | ||
| نوع مقاله: علمی- ترویجی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ajsm.2021.60791.1700 | ||
| نویسنده | ||
| اسماعیل اثباتی* | ||
| استادیار فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| منابع روایی و دعایی شیعه انباشته از دعاهای پر مغزی است که از سوی معصومین (ع) صادر شده است. گونه خاصی از این دعاها -به منظور درخواست از خدا برای حل مشکلات و گرفتاری‌ها- به‌خصوص مداوای بیماری‌ها بیان شده است. اهمیت این دعاها بر کسی پوشیده نیست، اما برای انتساب هر مطلبی به معصومین (ع) باید دلیلی وجود داشته باشد. یکی از راه‌های بررسی اعتبار نسبی مطالب نقل شده، سنجش میزان اعتبار منبع و کتابی است که دعا یا روایت در آن ذکر شده است. از این رو، شایسته است در خصوص مهم‌ترین منابع دعاهای طبی شناخته شده با توجه به اعتبار منبع درباره میزان اعتبار آن‌ها، اظهارنظر کلی صورت گیرد. علاوه بر این، آشنایی با منابع و مأخذ دعاهای طبی اولین مرحله برای دسترسی به این میراث ارزشمند و بهره‌برداری از آن است. این نوشتار با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و به صورت توصیفی- تحلیلی به بازشناسی مهم‌ترین منابع دعاهای طبی و اعتبارسنجی آن‌ها می‌پردازد. برای این منظور، ابتدا منابعی که در طول تاریخ در گستره دعانگاری یا جمع‌آوری حدیث، باب خاصی به این موضوع اختصاص داده‌اند، معرفی شده‌اند، سپس مشهورترین و گسترده‌ترین منابع دعایی و روایی معاصر؛ یعنی مفاتیح‌الجنان و بحارالانوار مورد بررسی قرار گرفته و منابع مورداستفاده آن‌ها استخراج شده است. نتیجه بررسی منابع این دو کتاب تقریبا یکسان است. بر این اساس دو کتاب طب‌الائمه (ع) اثر عبدالله و حسین بن بسطام و مکارم‌الاخلاق اثر طبرسی در زمره اصلی‌ترین منابع دعاهای طبی است که متاسفانه از اعتبار کافی برخوردار نیستند. این در حالی است که بسیاری از دعاهای شفابخش لابلای کتاب‌های حدیثی و دعایی آمده است که با جمع‌آوری آن‌ها می‌توان مجموعه‌ای از دعاهای معتبر طبی را به مشتاقان معارف اهل بیت (ع) اهدا کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دعاهای طبی؛ گونه‌شناسی؛ منبع‌شناسی؛ اعتبارسنجی؛ کتاب‌های دعا | ||
| مراجع | ||
|
امام سجاد (ع). علی بن الحسین.(1418ق). صحیفۀ‌سجادیه. قم: الهادی.
ابن ادریس حلی، محمد بن منصور. (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: انتشارات اسلامی.
ابن بابویه قمی، علی. (1406ق). فقه‌الرضا (ع) (منسوب). قم: آل البیت (ع).
ابن براج، عبدالعزیز. (1406ق). المهذب. قم: انتشارات اسلامی.
ابن فهد حلی، احمد بن محمد. (بی‌تا). عُدّة الدّاعی و نجاح الساعی. قم: مکتبه وجدانی.
انصاری، حسن. (1386ش). از میراث غلات: طب الائمه منسوب به پسران بسطام. بررسی‌های تاریخی، 27 آبان.
آقا بزرگ تهرانی. (بی‌تا). الذریعه الی تصانیف الشیعه. بیروت: دار الأضواء.
برقی، أحمد بن محمد بن خالد. (1330ش). المحاسن. تهران: دارالکتب‌الاسلامیة.
حر عاملی، محمد بن حسن. (1414). وسائل الشیعة. قم: موسسه آل‌البیت (ع).
_____________________. (1376ش). الفصول المهمه فی اصول الائمه. قم: موسسه معارف إسلامی إمام رضا (ع).
سید بن طاووس، علی بن موسی. (1412). المجتنی من دعاءالمجتبی. تحقیق صفاء الدین صبری. مشهد: بی‌نا.
___________________. (1409ق). الأمان مِن أَخطار الاسفار و الزمان. قم: آل البیت (ع).
___________________. (1414ق). مهج الدعوات و منهج العبادات. بیروت: موسسه اعلمی.
شیخ عباس قمی. (1385ش) ، باقیات‌الصالحات. چاپ شده در حاشیه کتاب مفاتیح‌الجنان. قم: انتشارات عزیزی.
___________. (1385ش). مفاتیح‌الجنان. قم: انتشارات عزیزی.
طباطبایی، سید محمد کاظم. (1390ش). تاریخ حدیث شیعه(2) عصر غیبت. قم: دارالحدیث.
طبرسی، حسن بن فضل. (1392ق). مکارم‌الاخلاق. چ 6. قم: منشورات الشریف‌الرضی.
طوسی، محمد بن حسن. (1411). مصباح‌المتهجد. بیروت: موسسه فقه الشیعه .
__________________. (1417ق). الفهرست، تحقیق: جواد قیومی. قم: نشر الفقاهه.
طهرانی حائری، شیخ اسدالله. (2013م). مفتاح‌الجنان. چاپ شده به همراه زادالمعاد علامه مجلسی. بیروت: اعلمی.
عبد الله و حسین بن بسطام. (1411ق). طب‌الائمه (ع). قم: انتشارات رضی.
قطب‌الدین راوندی، سعید بن هبه الله. (1407). الدعوات(سلوه الحزین). قم: مدرسة الإمام المهدی (ع).
کفعمی، تقى الدین إبراهیم بن علی. (1383). بلدالامین. تهران: کتابخانه شیخ صدوق.
____________________. (1403ق). جنة الأمان الواقیة وجنة الایمان الباقیة، المشتهر بالمصباح. بیروت: الأعلمی.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1363ش). کافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری. چ 5. تهران: دارالکتب‌الاسلامیة.
مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحارالانوار. بیروت: الوفاء.
___________. (1434). زادالمعاد. تعریب و تعلیق علاء‌الدین اعلمی. بیروت: اعلمی.
مشکینی، علی. (1370ش) المصباح‌المنیر. قم: الهادی.
مکارم شیرازی، ناصر. (1395ش). مفاتیح نوین. قم: انتشارات امام علی (ع).
مهریزی‌طرقی، مهدی و فتحی اکبرآبادی، جواد. (1396). بررسی و تحلیل سندی احادیث طبی بحارالانوار براساس جلد 59. حدیث پژوهی، (17)9، 198- 202.
نجاشی، احمد بن علی(1416ش). رجال النجاشی. قم: انتشارات اسلامی.
نفیسی، شادی. (1389ش). درایۀ‌الحدیث (بازپژوهی مصطلحات حدیثی در نگاه فریقین). تهران: سمت و دانشگاه قرآن و حدیث. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 302 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 261 |
||