| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,040 |
| تعداد مقالات | 16,469 |
| تعداد مشاهده مقاله | 43,652,906 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 24,822,551 |
نقد و تحلیل اعتبارسنجی تفسیرِ ثعلبی و بغوی از دیدگاه ابن‌تیمیه درباره آیات فضایل و مناقب | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| مقاله 2، دوره 13، شماره 50، مهر 1401، صفحه 31-60 اصل مقاله (1.15 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2022.69289.2661 | ||
| نویسندگان | ||
| زهره بابااحمدی میلانی* 1؛ حسن رضایی هفتادر2 | ||
| 1استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| 2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران، پردیس فارابی، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| فسیر معالم التنزیل فی التفسیر و التأویل اثر بغوی، خلاصه‌شده‌ی تفسیر الکشف و البیان عن تفسیر القرآن از ثعلبى است. ابن‌تیمیه از علمای اهل‌سنت، تفسیر بغوی را ستوده است، وجه ستودن تفسیر بغوی از میان تفاسیر زمخشری، قرطبی و.. از میان تفاسیر اهل سنت دو مطلب بود، دوری از: 1. احادیث بدعت‌آمیز 2. احادیث جعلی و ضعیف. در مقابل، تفسیر ثعلبی را نکوهش کرده و ثعلبی را در شمار افرادی می‌داند که قادر به تشخیص حدیث صحیح از سقیم نبوده، و احادیث ضعیف و جعلی را بیان کرده است. سوال اصلی پژوهش این است که چرا با این‌که بغوی تفسیر ثعلبی را خلاصه کرده، از دید ابن‌تیمیه تفسیر بغوی ستوده است، ولی تفسیر ثعلبی قابل نقد می‌باشد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که بغوی برخی از نقل‌های ثعلبی (بیشتر احادیث فضایل اهل‌بیت) را حذف کرده و مهم‌ترین علت نقد ابن‌تیمیه، ناظر به روایات فضایلی است که ثعلبی بیان کرده است. هم‌چنین، از این جهت که شیعه از باب جدال احسن به تفسیر ثعلبی استناد کرده، تعبیرات سختی را در مورد ثعلبی به کار برده است. در این پژوهش، با روش کتاب‌خانه‌ای در گردآوریِ مطالب، شیوۀ اسنادی در نقل دیدگاه‌ها و روش توصیفی-تحلیلی در بررسی داده‌‌ها، به سوال اصلی پژوهش پاسخ خواهیم داد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ثعلبی؛ بغوی؛ ابن‌تیمیه؛ تفسیر؛ مناقب؛ امام علی(ع) | ||
| مراجع | ||
|
منابع
قرآن کریم. ترجمه علی مشکینى.
ابن ابی عاصم، احمدبن عمرو. (1413ق). کتابالسنة. تحقیق محمد ناصرالدین ألبانی. بیروت: المکتب الاسلامی.
ابنتیمیة حرانی، أحمدبن عبدالحلیم. (بیتا). مقدمة فی اصول التفسیر. بیروت: دار مکتبة الحیاة.
___________________ . (1406ق). منهاج السنه النبویه فی نقض کلام الشیعه القدریه. تحقیق محمد رشاد سالم. ریاض: جامعة الإمام محمدبن سعود الإسلامیه.
ابنجوزى، عبدالرحمنبن على. (1422ق). زاد المسیر فى علم التفسیر. تحقیق عبدالرزاق المهدی. بیروت: دار الکتاب العربی.
ابنحجر عسقلانی، احمدبن علی. (1406ق). لسان المیزان. بیروت: موسسة الاعلمی للمطبوعات.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ. (بیتا). فتح الباری. بیروت: دار المعرفه.
ابنخلکان، احمدبن محمد. (بیتا). وفیات الاعیان. بیروت: دار صادر.
ابنصباغ، علیبن محمد. (1422ق). الفصول المهمة فی معرفة الأئمة. قم: دار الحدیث.
ابنعاشور، محمدبن طاهر. (بیتا). التحریر و التنویر. بیروت: موسسه التاریخ.
ابنعساکر، علیبن حسن. (1415ق). تاریخ مدینه دمشق. تحقیق علی شیری. بیروت: دار الفکر.
ابنکثیر دمشقى، اسماعیلبن عمر. (1419ق). تفسیر القرآن العظیم. تحقیق محمدحسین شمسالدین. بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابنمردویه، احمدبن موسی. (1422ق). مناقب علیبنأبیطالب. تحقیق عبدالرزاق حرزالدین. قم: دارالحدیث.
ابوالسعود، محمدبن محمد. (بیتا). ارشاد العقل السلیم الی مزایا الکتاب الکریم. بیروت: دار الفکر.
ابوجعفر إسکافی، محمدبن عبدالله. (1402ق). المعیار و الموازنه. تحقیق محمدباقر محمودی. بیجا: بینا.
ابوحیان اندلسی، محمدبن یوسف. (1420ق). البحر المحیط فى التفسیر. بیروت: دار الفکر.
ابولیث سمرقندى، نصربن محمد. (بیتا). بحر العلوم. بیجا: بینا.
ابونعیم اصفهانی، احمدبن عبدالله. (1412ق). دلائل النبوه. بیروت: دار النفائس.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ. (1406ق). النور المشتعل. تحقیق محمدباقر محمودی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
آلوسى، محمود. (1415ق). روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم. تحقیق على عبدالبارى عطیه. بیروت: دارالکتب العلمیه.
امینی، عبدالحسین. (1967م). الغدیر. بیروت: دار الکتاب العربی.
بغوى، حسینبن مسعود. (1420ق). معالم التنزیل فى تفسیر القرآن. تحقیق عبدالرزاق المهدى. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
بیضاوى، عبداللهبن عمر. (1418ق) أنوار التنزیل و أسرار التأویل. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
ترمذی، محمدبن عیسی. (1403ق). سنن الترمذی. تحقیق عبدالوهاب عبدالطیف. بیروت: دار الفکر.
ثعالبى، عبدالرحمنبن محمد. (1418ق). جواهر الحسان فى تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
ثعلبى نیشابورى، احمدبن محمد. (1422ق). الکشف و البیان. تحقیق ابومحمدبن عاشور. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
جصاص، احمدبن على. (1405ق). احکام القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
جوینی خراسانی، ابراهیمبن محمد. (1400ق). فرائد السمطین فی فضائل المرتضی و البتول و الأئمة من ذریتهم علیهمالسلام. بیروت: مؤسسة المحمودی.
حاکم حسکانى، عبیداللهبن احمد. (1411ق). شواهد التنزیل لقواعد التفضیل. تحقیق محمدباقر محمودى. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
حاکم نیشابوری، محمدبن عبدالله. (بیتا). المستدرک علی الصحیحین. تحقیق یوسف عبدالرحمن مرعشی. بیجا: بینا.
حاکم نیشابوری، محمدبن عبدالله. (1424ق). معرفة علوم الحدیث. بیروت: دار ابن حزم.
حقى بروسوى، اسماعیل. (بیتا). تفسیر روح البیان. بیروت: دار الفکر.
حنفی، فتحالدین علی محمد. (1418ق). فلک النجاة فی الامامة و الصلاة. تحقیق ملا اصغر علی محمد جعفر. بیروت: دار الاسلام.
خازن، علاءالدین علىبن محمد. (1415ق). تفسیر الخازن. بیروت: دارالکتب العلمیه.
خوارزمی، موفقبن احمد. (1414ق). المناقب. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
زمخشرى، محمودبن عمر. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دار الکتاب العربی.
زیلعی، عبداللهبن یوسف. (1414ق). تخریج الاحادیث و الآثار. تحقیق عبداللهبن عبدالرحمن سعد. ریاض: دار ابنخزیمه.
سیوطى، جلالالدین. (1404ق). الدر المنثور فى التفسیر بالمأثور. قم: کتابخانه آیةالله مرعشى نجفى.
ــــــــــــــــــــــ. (بیتا). طبقات المفسرین. بیروت: دار الکتب العلمیة.
شوکانى، محمدبن على. (1414ق). فتح القدیر. بیروت: دار ابن کثیر.
شهیدى صالحى، عبدالحسین. (1381). تفسیر و تفاسیر شیعه. قزوین: حدیث امروز.
طباطبایى، محمدحسین. (1417ق). المیزان فى تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسین حوزه علمیه قم.
طبری، محمدبن جریر. (1408ق). جامع البیان عن تأویل آی القرآن. بیروت: بینا.
عاملی، جعفرمرتضی. (1426ق). الصحیح من سیرة النبی الاعظم. بیجا: سحرگاهان.
عروسى حویزى، عبد علىبن جمعه. (1415ق). تفسیر نور الثقلین. قم: انتشارات اسماعیلیان.
عینی، بدرالدین. (بیتا). عمده القاری. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
فخر رازی، محمدبن عمر. (1420ق). مفاتیح الغیب. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
فیض کاشانى، ملا محسن. (1415ق). تفسیر الصافى. تهران: انتشارات صدر.
قاضی عضد ایجی، عبدالرحمنبن احمد. (بیتا). المواقف فی علم الکلام. بیروت: عالم الکتب.
قرطبى، محمدبن احمد. (1364). الجامع لأحکام القرآن. تهران: انتشارات ناصر خسرو.
قندوزی، سلیمان‌بن ابراهیم. (1416ق). ینابیع الموده لذوی القربى. تحقیق علی جمال اشرف الحسینی. بیجا: دار الاسوه.
ملا موسی میبدی، علی. (1392). «نقد دیدگاه ابن‌تیمیه در شأن نزول آیه مباهله». سراج منیر. ش11. ص121-142.
نسفى، عبداللهبن احمد. (1416ق). مدارک التنزیل و حقایق التاویل. بیروت: دار النفائس.
نظام نیشابورى، حسنبن محمد. (1416ق). تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان. بیروت: دار الکتب العلمیه.
واحدى نیشابورى، علىبن احمد. (1415ق). الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز. بیروت: دار القلم.
هیثمی، نورالدین. (1408ق). مجمع الزوائد و منبع الفوائد. بیروت: دار الکتب العلمیه.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 447 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 291 |
||