دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات57
تعداد شماره‌ها1,930
تعداد مقالات15,368
تعداد مشاهده مقاله36,063,967
تعداد دریافت فایل اصل مقاله21,810,888
مومنی, سیدمحمدحسن. (1401). جواز تقدیم مفضول بر أفضل در امامت و خلافت، مطالعه تطبیقی در کلام ابن ابی الحدید و حافظ برهان الدین حلبی شافعی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 3(5), 8-33. doi: 10.22054/jcst.2022.70245.1091
سیدمحمدحسن مومنی. "جواز تقدیم مفضول بر أفضل در امامت و خلافت، مطالعه تطبیقی در کلام ابن ابی الحدید و حافظ برهان الدین حلبی شافعی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 3, 5, 1401, 8-33. doi: 10.22054/jcst.2022.70245.1091
مومنی, سیدمحمدحسن. (1401). 'جواز تقدیم مفضول بر أفضل در امامت و خلافت، مطالعه تطبیقی در کلام ابن ابی الحدید و حافظ برهان الدین حلبی شافعی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 3(5), pp. 8-33. doi: 10.22054/jcst.2022.70245.1091
مومنی, سیدمحمدحسن. جواز تقدیم مفضول بر أفضل در امامت و خلافت، مطالعه تطبیقی در کلام ابن ابی الحدید و حافظ برهان الدین حلبی شافعی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 3(5): 8-33. doi: 10.22054/jcst.2022.70245.1091

جواز تقدیم مفضول بر أفضل در امامت و خلافت، مطالعه تطبیقی در کلام ابن ابی الحدید و حافظ برهان الدین حلبی شافعی

پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه
مقاله 1، دوره 3، شماره 5، مهر 1401، صفحه 8-33    اصل مقاله (735.75 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jcst.2022.70245.1091
نویسنده
سیدمحمدحسن مومنی*
استادیار فقه و حقوق، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران. استاد خارج فقه حوزه علمیه قم، ایران.
چکیده
مسأله خلافت و امامت بعد از نبوت از مهم‎ترین مسائل کلامی و تاریخی در جامعه اسلامی است. امامیه با تأکید بر معیار عصمت این مقام را در انحصار امامان معصوم علیهم­السلام می‎داند. عامه در تبعیت از سقیفه خلافت خلفای سقیفه و سایر خلفا را پذیرفته‎اند. پذیرش حاکمیت خلفای سقیفه با چالش عقلی تقدیم شخص مفضول بر شخص افضل، (امیرالمؤمنین علیه­السلام)، رو به رو است. از این رو علمای عامه در صدد رفع و حل این چالش عقلی بر آمده‎اند. ابن ابی­الحدید معتزلی این مهم را با رویکردی فقهی به انجام رسانده و حلبی تلاش کرده با رویکردی عقلی-سیاسی به انجام برساند. حلبی مبتنی بر مبنای بوعلی سینا در تفکیک بین علم وعقل با ادعای فزونی توانمندی سیاسی مفضول تن به جواز تقدیم وی داده­است. با تمام این تلاش‎ها قول به جواز تقدیم مفضول از جهات گوناگون عقلی و قرآنی مخدوش است. در این مقاله با بررسی تطبیقی کلام ابن ابی الحدید و حلبی به ریشه‎های تاریخی این قول پرداخته‎ایم و با روش تحلیلی – توصیفی اشکالات آن را با دقت احصا کرده‎ایم.
کلیدواژه‌ها
"تقدیم مفضول؛ تقدیم بر افضل؛ ابن ابی الحدید؛ حلبی؛ تفکیک علم و عقل؛ توانمندی در سیاست
مراجع
قرآن کریم.

ابن ابی­الحدید، عبدالحمید. (بی­تا). شرح نهج البلاغه. قم: مکتبه آیت­الله مرعشی نجفی.

ابن جوزی، عبد الرحمن بن علی. (1409ق). مناقب الامام احمد بن حنبل. بیروت: دار­الهجره.

ابن حجاج، مسلم. (بی­تا). الجامع الصحیح. بیروت: دار احیاء التراث العربی.

ابن حجر، احمد بن علی. (1300ق). فتح الباری فی شرح البخاری. بیروت: دار­المعرفه.

ابن کثیر، اسماعیل. ( 1413ق). البدایه و النهایه. بیروت: دار احیاء التراث العربی.

ابو حنیفه، احمد. (1960م) أخبار الطوال. مصر: دار احیاء الکتب العربیه.

ابو الفرج اصفهانی، علی بن حسین. (بی­تا). الأغانی. بیروت: دار الکتب العلمیه.

ایجی، قاضی عضد الدین. (بی­تا). المواقف فی علم الکلام. بیروت:. عالم الکتب.

باقلانی، ابوبکر. (1987م). التمهید فی اصول الدین. قم: دار­الثقافه.

بوعلی سینا، حسین. (1404ق). الشفاء - الالهیات. قم: کتابخانه آیت­الله مرعشی نجفی.

ترمذی، محمد. (1292ق). الجامع الصحیح. مصر: بولاق.

تفتازانی، سعد­الدین. (1409ق). شرح المقاصد. قم: منشورات شریف رضی.

جرجانی، میرسید شریف. (1225ق). شرح المواقف. قم: منشورات شریف رضی.

حاکم حسکانی، عبید الله بن عبد الله. (بی­تا). شواهد التنزیل. بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.

حلبی، برهان­الدین علی بن ابراهیم. (بی­تا). السیره الحلبیه. بیروت: المکتبه الاسلامیه.

حموینی جوینی، ابراهیم. (بی­تا). فرائد السمطین. بیروت: مؤسسه المحمودی.

خطیب بغدادی، ابوبکر. (1360ق). تاریخ بغداد. مصر: سعادت.

ذهبی، ابوعبدالله. (بی­تا). میزان الإعتدال. لبنان: دارالفکر.

صفار. محمد بن حسن. (1404ق). بصائر الدرجات. قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.

طبری، محب الدین احمد. (بی­تا). الریاض النضره. مصر: الاتحاد.

فیض­الاسلام. علی نقی. (1368ش). ترجمه و شرح نهج البلاغه. تهران: سازمان چاپ و انتشارات فقیه.

قاضی بیضاوی. عبدالله بن عمر. (1405ق). منهاج الوصول فی معرفه علم الاصول- الابتهاج بتخریج احادیث المنهاج. بیروت: عالم­الکتب.

قندوزی حنفی، سلیمان. (بی تا). ینابیع الموده. ط اسلامبول: بی نا.

کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). کافی شریف. تهران: دارالکتب الاسلامیه.

مقدس اردبیلی، احمد بن محمد. (1383ش). حدیقة­الشیعه. قم: انصاریان.

مؤمنی، سیدمحمد حسن. (1392ش). امامت از نگاه عقل و معرفت دینی. قم: دلیل ما.

هیثمی، ابوالحسن. (1408ق). مجمع الزوائد. بیروت: دار­الکتب العلمیه.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 250
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 192


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب
login