ناطق و صامت بودن قرآن از منظر امام علی(ع)

سبحانی نیا, محمد; رمضانی‌علوی, زینب

doi:10.22054/ajsm.2022.63195.1746

فهرست نشریات

اخذ رتبه توسط نشریه پژوهش‌های رهبری آموزش از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

اخذ رتبه «الف» توسط نشریه پژوهشنامه معارف قرآنی از وزرات علوم، تحقیقات و فناوری

نشست مشورتی مسئولان مجلات علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی

نتایج ارزیابی علمی نشریات دانشگاه علامه طباطبائی در سال ۱۴۰۱; 19عنوان موفق به دریافت رتبه الف شدند.

تعداد نشریات	57
تعداد شماره‌ها	1,930
تعداد مقالات	15,346
تعداد مشاهده مقاله	35,699,321
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	21,708,257

	ناطق و صامت بودن قرآن از منظر امام علی(ع)
سراج منیر
مقاله 3، دوره 12، شماره 42، فروردین 1400، صفحه 59-88 اصل مقاله (1.28 M)
نوع مقاله: علمی- ترویجی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ajsm.2022.63195.1746
نویسندگان
محمد سبحانی نیا^* ¹؛ زینب رمضانی‌علوی²
¹استادیار معارف اسلامی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
²دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد نهج‌البلاغه، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
چکیده
سیمای قرآن در آیینة تمام‌نمای گفتار امیرمؤمنان (ع) با توصیفات اعجاب‌آوری ترسیم شده است. ازجمله درباره یکی از ویژگی‌های آن کتاب فرموده است: «فـالقرآنُ آمـرٌ زاجرٌ و صامت ناطقٌ» مخاطب در وهلة نخست، با یک ناسازگاری روبه‌روست و شـاید برای او این پرسش مطرح شود: چگونه می‌توان معادلة «ساکتِ گویا» را حل نمود؟ اگر قرآن گویاست، چرا صامت و خاموش است؟ از یک‌سو، امام علی (ع) با عبارت؛ «ینْطِقُ بَعْضُهُ بِبَعْض» و امر به استنطاق از قرآن همگان را به فهم قرآن فراخوانده و از سوی دیگر، به‌صراحت از صامت بودن قرآن و وجوه پذیری قرآن سخن گفته‌اند. پژوهش حاضر، می‌کوشد با روش توصیفی و تحلیل محتوا، نشان دهد کلام موردنظر، از موارد متناقض‌نمای خیالی به‌حساب می‌آید که با توجه به شواهد مختلف می‌توان به مراد حقیقی امام پی برد. قرآن باوجود ساکت بـودن، حـاوی اندرزهایی است کـه گویا به آن صفت ناطق بودن می‌بخشد. یافته پژوهش حاکی از آن است که از دیدگاه امام علی (ع) کلام الهی به‌گونه‌ای تنزّل پیداکرده که قابل‌فهم برای همگان است درعین‌حال، برای فهم کامل از آن کتاب مقدس و پی بردن به همه مراتب، مراجعه به مخبر صادق و امام معصوم، ضروری است. امام (ع) ضمن این‌که نطق جوارحی و ظاهری را از قرآن نفی کرده، بر نیاز قرآن به مستنطق و مفسِّر تأکید نموده است.
کلیدواژه‌ها
فهم قرآن؛ امام علی (ع)؛ ناطق؛ صامت؛ ظاهر؛ باطن

مراجع
قرآن مجید. (1373). ترجمه مکارم شیرازی، ناصر، دارالقرآن الکریم نهج‌البلاغه. (1388). ترجمه دشتی، محمد، قم، نسیم حیات، چاپ چهارم ابن ابی الحدید. (1404 ق). شرح نهج‌البلاغه، قم، منشورات مکتبه آیة الله العظمی مرعشی نجفی. ابن الاثیر، مبارک بن محمد. (۱۳۶۴). النهایة فی غریب الحدیث، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ چهارم ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414 ق). لسان العرب، بیروت، دار صادر. ابن میثم، میثم بن علی. (1404 ق). شرح نهج‌البلاغه، تهران، دفتر نشر الکتاب اسعدی، علی. (1382). مبانی و مراتب فهم قرآن، رشد آموزش قرآن - شماره 3، ص 15-10، تهران، وزارت آموزش‌وپرورش آلوسی سید محمود. (1415 ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیه بابایی، علی‌اکبر؛ عزیزی کیا، غلامعلی؛ روحانی راد، مجتبی. (1379). روش‌شناسی تفسیر قرآن، تهران، انتشارات سمت. پور رستمی، حامد (1389). پایان‌نامه مبانی فهم و تفسیر قرآن در نهج‌البلاغه، مؤسسه‌های آموزش عالی غیرانتفاعی دانشکده اصول‌الدین. پور رستمی، حامد. (1394). وحی بیانی و چیستی نطق محسوص قرآن، پژوهشنامه تفسیر کلامی قرآن، دوره ۲ شماره ۳ جعفری، محمد تقی. (۱۳۷۳). ترجمه و شرح نهج‌البلاغه، چاپ دوم، تهران، دفتر نـشر فرهنـگ اسـلامی جوادی آملی، عبدالله (1378). قرآن در قرآن، قم، اسراء. ---------------. (1392). شمیم ولایت، نشر اسراء ---------------. (1397). قرآن در کلام امام علی علیه‌السلام، قم، انتشارات اسراء، چاپ پنجم ---------------. (1398). قرآن حکیم از منظر امام رضا (ع)، قم، اسراء، چاپ دهم جوهری، اسماعیل بن حماد. (1407 ق). الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه، بیروت، دار العلم للملایین خویی، حبیب الله. (1405 ق). منهاج البراعه، تهران: مکتب الاسلامیه دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغت‌نامه دهخدا، چاپ دوم، تهران، دانشگاه تهران راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412 ق). المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دار القلم. زرقانی، محمد عبدالعظیم. (1416 ق). مناهل القرآن فی علوم القرآن، بیروت، دارالکتب العلمیه ساروخانی، باقر. (1393). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی چاپ هجدهم صدر، محمّد باقر. (.1400 ق). مقدمات فی التفسیر الموضوعی للقرآن، بیروت، دار التوجیه الاسلامی طباطبائی، سید محمدحسین. (1376). قرآن در اسلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ---------------. (1417 ق). المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، انتشارات اسلامی. طیّب، سید عبدالحسین. (۱۳۷۸). اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهـران، انتـشارات اسـلام، چاپ دوم فراهیدی، خلیل بن احمد. (1410 ق). العین، قم، هجرت. فرضی، محمدباقر. (1398). نقد و بررسی ظاهرگرایی در فهم قرآن، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص)، چاپ اول فیروزآبادی، محمد بن یعقوب. (1415 ق). القاموس المحیط، بیروت: دار الکتب العلمیه. قرشی، علی‌اکبر. (1371). قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الإسلامیه. فیض کاشانی، محمد محسن. (1416 ق). التفسیر الصافی، قم، مکتبة الصدر. کلینی، محمد بن یعقوب. (1388 ق). الکافی، تهران، دارالکتاب الإسلامیه مجلسی، محمدباقر. (1403 ق). بحارالأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. محمدی ری‌شهری، محمد (۱۳۸۶).، دانش‌نامه امیرالمؤمنین، قم، دارالحدیث. محمدی مظفر، محمدحسن. (1393). ظاهرگرایی در فهم قرآن، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۸۹). قرآن در آیینـه نهج‌البلاغه، قـم، انتـشارات مؤسـسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، چاپ سوم مصباح یزدی، محمدتقی. (1392). قرآن‌شناسی، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). مصطفوی، حسن (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم ‌، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفت، محمدهادی. (1379). تفسیر و مفسران، قم، موسسة فرهنگی التمهید. معین، محمد. (1386). فرهنگ معین، زرین، چاپ سوم مکارم شیرازی، ناصر (.1385). دائرة المعارف فقه مقارن، قم، مدرسة الامام علی بن ابی‌طالب (ع) چاپ اول مکارم شیرازی، ناصر و همکاران. (1370). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الإسلامیه. مؤدب، سیدرضا (1392). روش‌های تفسیر قرآن، قم، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی میراحمدی، سید رضا و دیگران. (1392). تحلیل و بررسی آرایة متناقض نما در نهج‌البلاغه، دو فصلنامه حدیث پژوهی، سال پنجم، شماره نهم. نقی پور فر، ولی‌الله. (1381). پژوهشی پیرامون تدبر در قرآن، تهران ‌، اسوه، چاپ چهارم. هاشمی، سید حسین (1379). مبانی فهم قرآن در نگاه امام علی (ع)، پژوهش‌های قرآنی شماره 23 و 24. Reference Asadi, Ali. (2003). Basics and Levels of Understanding the Quran, The Development of Quran Education - No. 3, pp. 10-15, Tehran, Ministry of Education. [in Persian] Alosi Seyyed Mahmoud. (1994). Rooh al-Ma'ani fi Tafsir al-Qur'an al-Azeem, Beirut, Dar al-Kitab al-Alamiya. [in Persian] Babaei, Ali Akbar; Azizi Kia, Gholam Ali; Rouhani Rad, Mojtaba. (2000). Methodology of Qur'an Interpretation, Tehran, Samit Publications. [in Persian] Dehkhoda, Ali Akbar. (1998). Dehkhoda dictionary, second edition, Tehran, University of Tehran. [in Persian] Farahidi, Khalil bin Ahmad. (1989). Al-Ain, Qom, migration. [in Persian] Farzi, Mohammad Bagher. (2018). Criticism and examination of appearanceism in understanding the Qur'an, Qom, Al-Mustafa International Translation and Publishing Center (PBUH), first edition. [in Persian] Firozabadi, Mohammad bin Yaqub. (1994). Al-Qamoos Al-Muhait, Beirut: Dar Al-Katab Al-Alamiya. Qurashi, Ali Akbar. (1371). Qur'an dictionary, Tehran: Dar al-Kutb al-Islamiyya. [in Persian] Faiz Kashani, Mohammad Mohsen. (1995). Al-Tafsir Al-Safi, Qom, Al-Sadr school. [in Persian] Ibn Abi al-Hadid. (1983). Commentary on Nahj al-Balagha, Qom, pamphlets of Ayatollah Azami Marashi Najafi School. [in Persian] Ibn al-Athir, Mubarak bin Muhammad. (1985). Al-Nahiya Fi Gharib Al-Hadith, Qom, Ismailian Institute, 4th edition. [in Persian] Ibn Manzoor, Muhammad Ibn Makram. (1993). Lasan al-Arab, Beirut, Dar Sadir. [in Persian] Ibn Maytham, Maytham bin Ali. (1983). Commentary on Nahj al-Balagha, Tehran, Al-Kitab Publishing House. [in Persian] Jafari, Mohammad Taghi. (1994). Translation and description of Nahj al-Balagha, second edition, Tehran, Farhang Islamic Publishing House. [in Persian] Javadi Amoli, Abdullah (1999). Quran in Quran, Qom, Isra. [in Persian] ---------------. (2012). Shamim Velayat, Isra Publishing House. [in Persian] ---------------. (2017). Quran in the words of Imam Ali (peace be upon him), Qom, Isra Publications, fifth edition. [in Persian] ---------------. (2018). Holy Quran from the perspective of Imam Reza (AS), Qom, Isra, 10th edition. [in Persian] Johari, Ismail bin Hamad. (1986). Sahaha Tajullaghe and Sahaha al-Arabiyyah, Beirut, Dar al-Alam for the Muslims. [in Persian] Khoi, Habibullah. (1984). Menhaj al-Baraa, Tehran: Maktab al-Islamiya. [in Persian] Kilini, Muhammad bin Yaqub. (2009). Al-Kafi, Tehran, Islamic Library. [in Persian] Majlesi, Mohammad Bagher. (1982). Bihar al-Anwar, Beirut, Dar Ehiya al-Trath al-Arabi. [in Persian] Mohammadi Rishahri, Mohammad (2006), Amir al-Mu'minin's encyclopedia, Qom, Dar al-Hadith. [in Persian] Mohammadi Mozafar, Mohammad Hasan. (2013). Appearanceism in understanding the Qur'an, Qom, University of Religions and Religions. [in Persian] Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi. (2010). Quran in the mirror of Nahj al-Balagha, Qom, Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute, 3rd edition. [in Persian] Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi. (2012). Quran Studies, Qom, Imam Khomeini Educational and Research Institution. [in Persian] Mustafavi, Hassan (1989). Researching the words of the Holy Quran, Tehran, Ministry of Culture and Islamic Guidance. [in Persian] Marefat, Mohammad Hadi. (2000). Tafsir and commentators, Qom, Talmahid Cultural Institute. [in Persian] Moin, Mohammad (2007). Farhang Moin, Zarin, third edition. [in Persian] Makarem Shirazi, Naser (2006). Encyclopedia of comparative jurisprudence, Qom, Al-Imam Ali ibn Abi Talib (a.s.) school, first edition. [in Persian] Makarem Shirazi, Nasser and colleagues. (1991). Tafsir al-Islamiyya, Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiyya. [in Persian] Moadab, Seyed Reza (2012). Methods of Qur'an Interpretation, Qom, Human Sciences Research and Development Center. [in Persian] Mirahmadi, Seyed Reza, et al. (2012). Analysis and investigation of the contradictory arrangement of Nama in Nahj al-Balagheh, Hadith Research Quarterly, Year 5, Number 9. [in Persian] Naqipour Far, Valiullah. (2002). A research on contemplation in the Qur'an, Tehran, Asveh, 4th edition. [in Persian] Nahj al-Balagha. (2009). Translated by Dashti, Mohammad, Qom, Nasim Hayat, 4th edition. [in Persian] Pour Rostami, Hamed (2010). Dissertation on the basics of understanding and interpreting the Qur'an in Nahj al-Balagha, non-profit higher education institutions of Usul al-Din College. [in Persian] Pour Rostami, Hamed. (2014). Verbal revelation and the nature of specific speech of the Qur'an, research paper on theological interpretation of the Qur'an, volume 2, number 3. [in Persian] Ragheb Esfahani, Hossein bin Mohammad. (1991). Al-Mufardat fi Gharib al-Qur'an, Beirut, Dar al-Qalam. [in Persian] Sarukhani, Bagher. (2013). Research methods in social sciences, Research Institute of Humanities and Cultural Studies, 18th edition. [in Persian] Sadr, Mohammad Baqir. (1979). Precedents in Al-Tafsir al-Uma'i l'Qur'an, Beirut, Dar al-Tawjiyyah al-Islami. [in Persian] Tabatabai, Seyyed Mohammad Hossein. (1997). Quran in Islam, Tehran, Darul Kitab al-Islamiya. [in Persian] ---------------. (1996). Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an, Qom, Islamic Publications. [in Persian] Tayeb, Seyyed Abdul Hossein. (1999). Atib al-Bayan fi Tafsir al-Qur'an, Tehran, Islam Publications, second edition. [in Persian] The Holy Quran. (1994). Translated by Makarem Shirazi, Nasser, Dar al-Qur'an al-Karim. [in Persian] Hashemi, Seyyed Hossein (2000). The basics of understanding the Qur'an in the eyes of Imam Ali (AS), Qur'anic Researches No. 23 and 24. [in Persian] Zarkani, Mohammad Abdulazim. (1995). Manahel al-Qur'an fi Ulum Al-Qur'an, Beirut, Dar al-Kitab al-Ulamiya. [in Persian]‌ ‌‌
آمار تعداد مشاهده مقاله: 125 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 95

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب

پیوندهای مفید

اخبار و اعلانات

آمار

ناطق و صامت بودن قرآن از منظر امام علی(ع)

میراحمدی، سید رضا و دیگران. (1392). تحلیل و بررسی آرایة متناقض نما در نهج‌البلاغه، دو فصلنامه حدیث پژوهی، سال پنجم، شماره نهم.