| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,039 |
| تعداد مقالات | 16,469 |
| تعداد مشاهده مقاله | 43,649,999 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 24,821,126 |
مناسبات خرد و کلان در قصص قرآنی سور اولیه مکّی در پرتو داستان‌های انبیاء با محوریت مکافات | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| مقاله 7، دوره 13، شماره 51، دی 1401، صفحه 177-212 اصل مقاله (1.17 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2022.66219.2549 | ||
| نویسنده | ||
| زهره اخوان مقدم* | ||
| دانشیار گروه علوم قرآن و تفسیر دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| بحث علم‌المناسبه به تعبیر قدما، نظم و انسجام به تعبیر متاخرین، و زنجیرمندی و بینامتنیت در قاموس زبان‌شناسی متن‌محور معاصر، از جمله مباحثی‌است که از بدو نزول قرآن تا عصر حاضر، مورد توجه قرآن‌پژوهان قدیم و جدید مسلمان و غیرمسلمان بودهاست. امروزه برخی مستشرقان، معتقدند که قرآن توده‌ای درهم و نامنسجم است. همچنین تکرار آیات در قصص قرآنی ناشی از عدم انسجام آیات میباشد. با توجه به اهمیت بحث لازم‌است که در آیات مربوط به قصص قرآنی انسجام و زنجیرمندی آنها بررسی شود. نتایج تحقیق که به روش تحلیلی– توصیفی انجام شده حاکی از آن است که: الف. در سور اولیه مکّی، خواننده با قصص تمام و کمال روبرو نیست و فقط، به رخدادهای اصلی آنها اشاره شده‌است؛ ب. اهداف در سوَر اولیه اخلاقی و تربیتی میباشد و شیوه بیان قصص، تند و کوبنده، و موسیقی یکنواختی بر سوره‌ها حاکم‌است؛ ج. بخش‌های روایی و به طریق اولی، قصص مکافات‌محور با آیات پس و پیش خود از یک سو و با سایر قصص مکافات‌محوردر سایر سور و همچنین در سطح کلان، با سیرۀ پیامبر (ص)، روابط بینا- سوره‌ای و بینامتنی دارند؛ د. آغازین‌های روایی این قصص از یک یا چند الگوی مشترک و فرموله شده تبعیت می‌کنند؛ هـ. بخش میانی قصص، رخدادهای سازه‌ای را در خود جای داده و در واقع، روایتگری قصص به این بخش بستگی مستقیم دارد؛ و. فرجامین روایی قصص، معمولاً با آیه‌ای که ناظر به درس یا پیامی اخلاقی است، به پایان می‌آید؛ ز. قصص مکافات‌محور سور اولیۀ مکّی، حامل اولین مراودات کلامی دین اسلام از طریق پیامبر(ص) محسوب می‌شوند، و مینیاتوری از کل قصص قرآنی ارائه داده و زمینۀ ذهنی مخاطبان قرآن را آماده می‌کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| علم المناسبه؛ سور اولیه مکی؛ قصص مکافات محور؛ زنجیرمندی؛ اعجاز بیانی | ||
| مراجع | ||
|
منابع
قرآن کریم.
ابن فارس، احمد. (1404ق). معجم مقاییس اللغه. محقق/مصحح: عبدالسلام محمد هارون. چ اول. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب. چ سوم. بیروت: نشرصادر.
باقلانی، محمد بن طیب. (1422ق). الإنتصار للقرآن. چ اول. بیروت: دارالفتح.
جرجانى، عبدالقاهر بن عبدالرحمن. (1430ق). درج الدرر فى تفسیر القرآن العظیم. چ اول. عمان: دار الفکر.
جوهری، ابونصر اسماعیل بن حماد. (1407ق). الصحاح فی‌اللغه. چ چهارم. بیروت: دارالعلم للملایین.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1375ش). مفردات الفاظ القرآن. مترجم: سید غلامرضا خسروی حسینی. چ دوم. تهران: انتشارات مرتضوی.
زرکشی، محمد بن بهادر. (1410ق). البرهان فی علوم القرآن،. چ اول. لبنان. بیروت: دار المعرفه.
زمخشرى، محمود بن عمر. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل. چ اول. بیروت: دار الکتاب العربی.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر. (1421ق). الإتقان فی علوم القرآن. چ اول. بیروت: دار الکتاب العربی.
فخر رازى، محمد بن عمر. (1420ق). التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب). چ اول. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
فیومی، احمدبن محمد. (1414ق). مصباح‌المنیر، چ دوم. قم: موسسه دارالهجره.
قطب، سید. (1425). فى ظلال القرآن. چ اول. بیروت: دار الشروق.
میر، مستنصر. (1387ش). ادبیات قرآن (مجموعه مقالات). چ اول. قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
Alford T. Welch. "Formulaic features of punishment-stories," in Issa J. Boullata(ed.), Literary Structures of Religious Meaning in the Qur'an (Richmond: Curzon Press, 2000)
Halliday, M. A. K. (1985). An Introduction to Functional Grammar (1st ed.). London: Edward Arnold.
Marshall, David. ‘Punishment Stories’. Encyclopaedia of the Qurʾān. Ed. Jane Dammen McAuliffe, Georgetown University, Washington DC et al. Brill Reference Online
Richards and Schmidt, Richards, J. C & Schmidt, R. (Eds.). (2002). Longman Dictionary of Language Teaching and Applied Linguistics. (3rd ed.) New York: Longman.
Robinson, Neal, (2003), Discovering the Quran, second edition, London ,scm press | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 295 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 261 |
||