تحلیل نشانه‌شناسی مفهوم

حمیدى, شیما; قائمی نیا, علیرضا; رضایی اصفهانی, محمدعلی

doi:10.22054/rjqk.2023.72821.2789

فهرست نشریات

اخذ رتبه توسط نشریه پژوهش‌های رهبری آموزش از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

اخذ رتبه «الف» توسط نشریه پژوهشنامه معارف قرآنی از وزرات علوم، تحقیقات و فناوری

نشست مشورتی مسئولان مجلات علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی

نتایج ارزیابی علمی نشریات دانشگاه علامه طباطبائی در سال ۱۴۰۱; 19عنوان موفق به دریافت رتبه الف شدند.

تعداد نشریات	57
تعداد شماره‌ها	1,930
تعداد مقالات	15,351
تعداد مشاهده مقاله	35,779,984
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	21,729,464

	تحلیل نشانه‌شناسی مفهوم"آیه" در قرآن با کاربست مدل ارتباطی یاکوبسن
پژوهشنامه معارف قرآنی
مقاله 2، دوره 14، شماره 52، فروردین 1402، صفحه 29-60 اصل مقاله (1.44 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2023.72821.2789
نویسندگان
شیما حمیدى^* ¹؛ علیرضا قائمی نیا²؛ محمدعلی رضایی اصفهانی³
¹دانش آموخته گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی قم، قم، ایران
²دانشیار گروه معرفت شناسی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران
³استاد گروه علوم قرآن و حدیث جامعه المصطفی العالمیه قم، قم، ایران
چکیده
نشانهشناسی دانشی است که به بررسی نظامهای نشانهای نظیر زبانها میپردازد. قرآن کریم نیز به عنوان مجموعهای از نشانههای زبانی از این منظر مورد بررسی قرار میگیرد. این دانش همانند ابزاری توانمند از طریق ارائه تحلیلهای ساختاری به فهم دلالتهای متن یاری میرساند. مدلهای ارتباطی یکی از ارکانهای مهم در تحلیلهای زبانشناسی به شمار میرود. در این میان مدل ارتباطی یاکوبسن یکی از مدلهای مطرح در حوزه مطالعات نشانهشناسی به شمار میرود. در این مدل ارتباطی، به بررسی نقشهای زبانی بر اساس عناصر اصلی تشکیل دهنده ارتباط پرداخته میشود. در این پژوهش با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی به تحلیل نشانهشناختی واژه «آیه» در قرآن در مصادیق نشانههای آفاقی، انفسی، معجزه و عبارت زبانی در قالب مدل ارتباطی یاکوبسن پرداخته میشود و دلالتهای آن استخراج میگردد. بررسی کارکردهای زبانی واژه «آیه» در مصادیق گوناگون با استفاده از مدل ارتباطی یاکوبسن در نشانهشناسی ویژگیهای مشترکی نظیر جنبه غیبی داشتن، تأمل و کارکرد ارجاعی مشترک را برای رمزگان اثبات مینماید و دو سطحی بودن (دنیوی و اخروی) نشانهها را به نمایش میگذارد.
کلیدواژه‌ها
قرآن؛ نشانه‌شناسی؛ آیه؛ مدل ارتباطی؛ یاکوبسن

مراجع
قرآن کریم. ابن عاشور، محمد بن طاهر. (بیتا). التحریر و التنویر. بیروت: موسسه التاریخ. ابن عطیه اندلسى، عبدالحق بن غالب. (1422). المحررالوجیز فى تفسیرالکتاب العزیز. عبدالسلام عبدالشافى. بیروت: دارالکتب العلمیه. ابن فارس، احمد. (1422). معجم مقاییس اللغه. بیروت: دار احیاء التراث العربی. ابنمنظور. (1408). لسان العرب. بیروت: دار احیاء التراث العربی. ابوحیان، محمد بن یوسف. (1420). البحر المحیط فى التفسیر. تحقیق صدقی محمد جمیل‏. بیروت: دار الفکر. احمدی، بابک.(1394). از نشانههای تصویری تا متن. تهران: مرکز. الاصفهانی، الراغب. (1423). مفردات الفاظ قرآن. تحقیق عدنان داوری، دمشق: دارالقلم. اکو، اومبرتو. (1395). نشانهشناسی. پیروز ایزدی، تهران: ثالث. بلاشر، رژی. (1374). درآستانه قرآن. رامیار. محمود. تهران: فرهنگ اسلامی. توسان، برنار. (2000). ما هی السیمیولوجیا. محمد نظیف. الدار البیضاء: أفریقیا الشرق. جفری، آرتور. (1372). واژههای دخیل در قرآن مجید. بدرهای، فریدون. تهران: توس. الجوهری، اسماعیل. (1430). الصحاح. قاهره: دارالحدیث. چندلر، دانیل. (1387). مبانی نشانهشناسی. مهدی پارسا. تهران: سوره مهر. سیبیاک، تامس آلبرت. (1391). درآمدی بر نشانهشناسی. محسن نوبخت. تهران: علمی. صفوی، کوروش. (1394). آشنایی با نشانهشناسی ادبیات. تهران: علمی. طباطبایى، سید محمد حسین. (‏‏1417). المیزان فى تفسیر القرآن. ‏قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین‏. طبرسى، فضل بن حسن‏. (1372). مجمع البیان فى تفسیر القرآن.‏ تحقیق: محمد جواد بلاغى. تهران: ناصر خسرو. الطریحی، فخرالدین. (1430). مجمع البحرین. بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات. عباسزاده، ف. (1397). «بررسی نشانهشناختی ارزش و روابط سلبی عناصر طبیعت در قرآن بر پایه نشانهشناختی لایهای». ذهن. شماره 75. صص 231 تا 270. عظیمیفرد، فاطمه. (1392). فرهنگ توصیفی نشانهشناسی. تهران: علمی. فخر الرازی ، محمد بن عمر. (1420). مفاتیح الغیب (التفسیر الکبیر). بیروت: دار احیاء التراث العربی. الفیروزآبادی، محمد. (1420). القاموس المحیط. بیروت: دار احیاء التراث العربی. قاسم، سیزا و ابوزید، نصر حامد. (2014). مدخل الی السیمیوطیقا. قاهره: التنویر. قائمینیا، علیرضا. (1393). بیولوژی نص(نشانهشناسی و تفسیر قرآن). تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. گیرو، پییر. (1392). نشانهشناسی. محمد نبوی. تهران: آگاه. مکارم شیرازی، ناصر. (1374). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه. میرزایی ب. صرفی م. معینالدینی ف. کوپا ف. (1390). «الگوی ساختاری ـ ارتباطی حکایت حدیقه». متنشناسی ادب فارسی. شماره 1 دوره 3. ص55 تا 74. نجومیان، امیرعلی. (1394). نشانه در آستانه (جستارهایی در نشانهشناسی). تهران: نشرنو. واعظ زاده خراسانی، محمد. (1380). المعجم فی فقه لغه القران و سر بلاغته، مشهد: موسسه الطبع التابعه للآستانه الرضویه المقدسه.
آمار تعداد مشاهده مقاله: 284 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 205

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب

پیوندهای مفید

اخبار و اعلانات

آمار

تحلیل نشانه‌شناسی مفهوم"آیه" در قرآن با کاربست مدل ارتباطی یاکوبسن