| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,041 |
| تعداد مقالات | 16,469 |
| تعداد مشاهده مقاله | 43,653,516 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 24,823,057 |
شاخصهای عرفانی آیات و گزارههای قرآنی | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| مقاله 1، دوره 14، شماره 53، تیر 1402، صفحه 1-39 اصل مقاله (1.23 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2023.71899.2748 | ||
| نویسنده | ||
| حسین هاشم نژاد* | ||
| استادیار فلسفه و کلام، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| گزاره یا همان قضیه منطقی کوچکترین واحد معرفت تصدیقی است که به "باور صادق موجّه" تعریف شده است. برخی از آیات قرآنی گزاره واحد هستند و برخی مشتمل بر چند گزاره‍اند.گزارههای قرآنی گاهی فقهی هستند، مانند:«أَحَلَّ اللّهُ الْبَیْعَ» گاهی اخلاقی‍اند، مانند:«إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ» گاهی کلامی هستند، مانند:«هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» گاهی فلسفی‍اند، مانند:«أَمْ خُلِقُوا مِنْ غَیْرِ شَیْءٍ أَمْ هُمُ الْخَالِقُونَ» به همین بیان گاهی گزارههای قرآنی عرفانی هستند، مانند:«هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ».اینکه معیارها و شاخصهای عرفانی بودن گزارههای قرآنی چیست؟پرسش اصلی این جُستار است. طبق یافته‍های این پژوهش؛ مربوط به وحدت وجود بودن به معنای درست و قابل دفاع آن، مربوط به توحید افعالی بودن، دلالت بر قوس نزول و قوس صعود داشتن، دلالت بر عوالم چندگانه عرفانی داشتن، دلالت بر تجلّی نمودن، دلالت بر سریان شعور و علم در کل هستی داشتن و... از جمله شاخصهای گزاره عرفانی بودن گزارههای قرآنی است. لازم به ذکر است که در این مقاله عرفان نظری مبنای بحث قرار گرفته و عرفان عملی خود نوشتار مستقلی می‍طلبد. هدف مقاله زمینه‍سازی برای شناسایی همه گزارههای عرفان نظری در قرآن کریم و سپس در احادیث است تا مقدمات تدوین عرفان نظری ناب اسلامی متَخَذ از آیات و روایات تمهید گردد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گزاره عرفانی؛ عرفان قرآنی؛ وحدت وجود؛ تجلّی؛ قوس نزول | ||
| مراجع | ||
|
منابع
آملی، سید حیدر. (1384). جامع الاسرار و منبع الانوار. تصحیح هانری کربن. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
آملی، سید حیدر.(1422ق). تفسیر المحیط الاعظم. تصحیح سید محسن موسوی تبریزی.تهران: وزارت ارشاد.
ابن ابی جمهور، محمد بن زین‌الدین .(1428). غوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه. قم: دارالسید الشهدا لنشر.
ابن عربى، محیى الدین.(1422ق). تفسیر ابن عربى( تأویلات عبد الرزاق). مصحح: سمیر مصطفی رباب. بیروت: دارالتراث العربی.
ابن عربی، محی الدین. (1381). فتوحات مکیّه. تهران: نشر مولی.
ابن فناری، شمس الدین محمد بن حمزه. ( 1374). مصباح الانس بین المعقول و المشهود. تهران: نشر مولی.
ابن منظور.جمال الدین محمّد بن مکرم. (1408) لسان العرب. ج 15. چ اوّل. بیروت: دارالاحیاء التراث العربى.
بقلى شیرازى. روزبهان. (1428ق). مشرب الأرواح. مصحح: عاصم ابراهیم الکیالى الحسینى الشاذلى الدرقاوى. قاهره: دار الآفاق العربیه.
_____________. (1428ق). تقسیم الخواطر. مصحح: احمدفرید المزیدی. مصر؛ قاهره: دار الآفاق العربیه.
جامی، عبدالرحمن. (1392). هفت اورنگ. تهران: جیحون.
حسن زاده آملى، حسن.(1386). هزار و یک کلمه. قم: بوستان کتاب.
الخرکوشى، ابو سعد عبد الملک بن محمد(1427 ق). تهذیب الاسرار فى اصول التصوف. 1جلد. چاپ اول. بیروت: دار الکتب العلمیه.
خوارزمی، حسن بن حسین. (1379). شرح فصوص الحکم. تصحیح: حسن حسن زاده آملی. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
سبزوارى،. محمد ابراهیم. (1386). شرح گلشن راز( سبزوارى). مصحح: پرویز عباسى داکانى.تهران: نشر علم.
سلطان ولد، بهاء الدین. (1376). انتها نامه. مصحح محمدعلی خزانه دار لو. تهران: نشر روزنه.
السلمى، ابو عبد الرحمن محمد بن الحسین. (1388). مجموعة آثار السلمى. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
شیخ علوان، نعمهالله بن محمود. (1999م). الفواتح الإلهیة و المفاتح الغیبیة الموضحة للکلم القرآنیه و الحکم الفرقانیه.مصر؛ قاهره: دار الرکابی للنشر.
شبسترى، شیخ محمود. (1382). حق الیقین فى معرفه رب العالمین. مصحح: جواد نوربخش. تهران: نشر یلدا قلم.
_____________ و دیگران. (1363). مجموعه رسائل عوارف المعارف. شیراز. انتشارات کتابخانه احمدی.
شیروانى، زین العابدین. (1315). بستان السیاحه. تهران: انتشارات احمدی.
صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم. (1361). تفسیر القرآن الکریم. مصحح: محمد خواجوى. قم: بیدار.
طباطبائی، محمدحسین. (1999م). الرسائل التوحیدیه. بیروت: نشر النعمان.
____________. (1360). المیزان فی تفسیر القران. قم: انتشارات اسلامی.
طباطبائی، محمدحسین. (1382). نهایة الحکمه. تصحیح و تعلیق: غلامرضا الفیاضی. قم: مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
طهرانی، سیدمحمدحسین.(1394). لباب الالباب در سیره سلوک اولوالباب. مشهد: انتشارات علامه طباطبائی.
عین القضاه همدانی، عبدالله بن محمد. (1962م). شکوى الغریب عن الأوطان إلى علماء البلدان. مصحح: عفیف عسیران. فرانسه. پاریس: انتشارات بابیلون.
غزالى،. ابو حامد محمد. (1406ق). إحیاء علوم الدین. مصحّح: عبد الرحیم بن حسین حافظ عراقى.بیروت: دارالکتاب العربی.
قیصری، داوود. (1375). شرح فصوص الحکم. تصحیح: سیدجلال الدین آشتیانی. تهران: شرکت انتشارات علمی.
قیصری، داوود. (1357). رساله التوحید و النبوة و الولایه در رسائل قیصری. تصحیح: سیدجلال الدین آشتیانی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
کاشانی فیض، ملامحسن. (1380). محجة البیضاء. تصحیح: علی اکبر غفاری. قم: انتشارات اسلامی.
گنابادی، سلطان محمد. (1408ق). تفسیر بیان السعادة فى مقامات العبادة. بیروت: موسسه اعلمی للمطبوعات.
معرفت، محمد هادی. (1385). تفسیر و مفسران. قم: موسسه فرهنگی تمهید.
مکی، ابوطالب. (1417ق). قوت القلوب فى معاملة المحبوب. مصحح: باسل عیون السود. بیروت: دار الکتب العلمیه.
مولوی، جلال الدین محمد. (1363). مثنوی معنوی. تهران: انتشارات طلوع. چاپ چهارم.
میرزابابا شیرازى، ابوالقاسم بن عبدالنبی. (1363). مناهج أنوار المعرفة فى شرح مصباح الشریعه. مصحح:سیدمحمدجعفر باقری. تهران: نشر خانقاه احمدی.
النخجوانى، نعمة الله بن محمود. (1419ق). الفواتح الإلهیة و المفاتح الغیبیه. مصر: قاهره؛ داررکابی.
النهاوندى البغدادى، ابوالقاسم الجنید بن محمد. (2003م). السر فى انفاس الصوفیه. مصحح: عبد البارى محمد داوود. مصر: قاهره؛ نشر جوامع الکلم. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 370 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 317 |
||