| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,041 |
| تعداد مقالات | 16,469 |
| تعداد مشاهده مقاله | 43,653,418 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 24,823,007 |
تحلیلی بر آیات ناظر بر طرح شبهه و پاسخ‌گویی به شبهات در قرآن با تأکید بر دیدگاه مغنیه در الکاشف | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| مقاله 8، دوره 14، شماره 53، تیر 1402، صفحه 237-266 اصل مقاله (920.11 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2023.71458.2734 | ||
| نویسندگان | ||
| پروین شناسوند1؛ محسن قاسم پور* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه علوم قرآن و حدیث، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 2استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| حقایق دینی به شرط برخورداری از یک منطق راسخ و مبانی استدلالی استوار، همواره مورد اقبال و پذیرش واقع می‌شود. از همین روست که قرآن کریم به‌مثابه آخرین وحی نامه الهی، پرسش و شبهات – مستقیم یا غیرمستقیم- پرسشگران و شبهه کنندگان را طرح و روش‌های منطقی مواجهه با آن را گزارش نموده است. فهم این مقوله مهم، فرع بر پذیرش جامعیت و جاودانگی قرآن، به‌عنوان آخرین نسخه هدایت الهی برای بشریت است. اهمیت این پژوهش ازاین‌روست که در عصر و روزگار فعلی، توجه به این موضوع اساسی، بار دیگر ما را به اهمیت مواجهه منطقی و مستدل، با شبهات دگراندیشان واقف می‌سازد. قرآن به‌عنوان سند جاودان سعادت انسان با شبهه مواجهه‌ای منطقی و خردمندانه دارد؛ و راه‌کارهایی را در شناخت شبهه و گونه‌های نظری و عملی مخالفان انبیاء به‌عنوان اصلی‌ترین جریان شبهه کننده ارائه نموده است. در گام نخست، گزارش دقیق شبهه که معطوف به دو جنبه گفتاری و عملی شبهه‌کنندگان است و تبیین صحیح عناصر هر گفتار و نحوه عمل مخالفان و معاندان را می‌توان مقدمه راه‌کار قرآنی به شمار آورد. در گام بعدی ارائه پاسخ‌های قرآن ابتدا مبتنی بر مؤلفه‌های فطری انسان، تحریک عقل و وجدان آن‌ها، و سرانجام در صورت لجاجت و استمرار دشمنی آنان، مواجهه بر اساس سنت‌های الهی است. برخی مفسّران عصری، همچون محمدجواد مغنیه که در تفسیر آیات قرآنی تحولات اجتماعی را به‌عنوان یک عامل مهم در نظر گرفته از همین روش مواجهه قرآنی با شبهات الگو گرفته و در مقام پاسخ به آن‌ها برآمده است. این جستار با روش توصیفی–تحلیلی به جنبه‌های گونه‌گون شبهه و آموزه‌های قرآنی پرداخته است. بر این مبنا ابتدا آیات ناظر بر شبهه کنندگان در قرآن مطرح و روش‌های مواجهه این کتاب الهی با آن‌ها توصیف و بررسی می‌شود. در پی این بررسی نمونه‌هایی از دیدگاه‌های تفسیری مغنیه در الکاشف با رویکرد شبهه شناسانه ارائه می‌گردد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قرآن؛ شبهات؛ رویکرد تفسیری؛ مغنیه؛ محمدجواد | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
شریف رضى، محمد بن حسین. (۱۴۱۴ ق)، نهج‌البلاغه، چاپ اوّل، قم، هجرت.
کتاب مقدّس، (بی‌تا)، تهران، انتشارات فارابی.
ابن‌بابویه، محمدبن علی (شیخ صدوق). (1404). عیون اخبار الرضا، تحقیق اعلمی، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات.
ابن منظور، جمال الدّین ابوالفضل محمد بن مکرم. (۱۴۰۸ق). لسان‌العرب، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالاحیاء التّراث العربی.
بابائی، علی‌اکبر. (1391). بررسی مکاتب و روش‌های تفسیری، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بهمنی، سعید. (۱۳۹۴). منطق پاسخ‌دهی قرآن، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
جُرجانی، علی بن محمد. (۱۴۱۱). التعریفات، بی‌جا، بی‌نا.
حجتی، سید محمدباقر. (1365). پژوهشی در تاریخ قرآن، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
حقّی بروسوی، اسماعیل. (۱۴۰۵). روح البیان، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
داود بن سلیمان غازی. (1418). مسند الرضا، تحقیق حسینی جلالی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمّد. (۱۴۱۶). المفردات فی‌غریب‌القرآن، دمشق، دارالقلم.
سجّادی، سیّد جعفر. (۱۳۶۲). فرهنگ معارف اسلامی، ج ۳، تهران، شرکت مؤلّفان و مترجمان ایران.
شریعتی، علی. (۱۳۸۸). شناخت تاریخ ادیان، تهران، شرکت سهامی انتشار تهران.
شریف، محمدابراهیم. (1402). اتجاهات التجدید فی القرن الرابع عشر، قاهره، دارالتراث.
عیاشی سمرقندی، محمد بن مسعود. (بی‌تا). تفسیر عیاشی، تصحیح سید هاشم رسولی محلاتی، تهران دارالکتب الاسلامیه.
طباطبائی، محمدحسین. (1388). قرآن در اسلام، تصحیح سید هادی خسروشاهی، قم، بوستان کتاب.
قضاعی، ابوعبدالله، محمد بن سلامه. (1361). شهاب الاخبار، ترجمه محدث ارموی، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.
قاسم پور، محسن و دیگران. (۱۳۹۶). بررسی سندی و دلالی حدیث «امرتان اُقاتِلَ النّاسَ حَتّی یَقُولُوا اَنْ لَا اِلهَ اِلَّا اللهُ»، مجلۀ پژوهش‌های قرآن و حدیث، دانشگاه تهران، دورۀ ۵۰.
قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، دارالحجه،1384.
کلینی، محمّد بن یعقوب. (۱۴۰۷). الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه
مطهری، مرتضی. (1381). خاتمیت، تهران انتشارات صدرا.
مغنیه، محمّد جواد. (۱۴۲۴). التفسیر الکاشف (۸ جلدی)، چاپ اوّل، قم، دارالکتاب الإسلامی.
مکارم شیرازی، ناصر. (بی‌تا). تفسیر نمونه، قم، دارالکتب الاسلامیه.
ملکیان، مصطفی. (۱۳۸۶). مشتاقی و مهجوری، تهران، نگاه معاصر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 431 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 382 |
||