کاربست روایات سبب نزول در تفسیر روض‌الجنان و روح الجنان

محصص, مرضیه; خدامردی, ریحانه

doi:10.22054/ajsm.2023.73976.1938

فهرست نشریات

اخذ رتبه توسط نشریه پژوهش‌های رهبری آموزش از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

اخذ رتبه «الف» توسط نشریه پژوهشنامه معارف قرآنی از وزرات علوم، تحقیقات و فناوری

نشست مشورتی مسئولان مجلات علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی

نتایج ارزیابی علمی نشریات دانشگاه علامه طباطبائی در سال ۱۴۰۱; 19عنوان موفق به دریافت رتبه الف شدند.

تعداد نشریات	60
تعداد شماره‌ها	2,022
تعداد مقالات	16,253
تعداد مشاهده مقاله	42,469,964
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	24,309,079

	کاربست روایات سبب نزول در تفسیر روض‌الجنان و روح الجنان
سراج منیر
مقاله 8، دوره 14، شماره 46، فروردین 1402، صفحه 197-220 اصل مقاله (1.1 M)
نوع مقاله: علمی- ترویجی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ajsm.2023.73976.1938
نویسندگان
مرضیه محصص¹؛ ریحانه خدامردی^* ²
¹عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی دانشکده الهیات و ادیان
²دانش آموخته دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
دانش اسباب‌النزول به‌مثابه یکی از ابزارهای فهم مضامین قرآن، تأثیر مهمی در سیر تطور نگارش کتب تفسیری داشته است. یکی از موضوعات مهمی که در بازخوانی انتقادی رویکردهای معاصر به اسباب‌النزول ضروری به نظر می‌رسد، ترسیم چگونگی اهتمام مفسران در میراث فرهنگی دانش تفسیراست. تفسیر «روض‌الجنان و روح الجنان» ابوالفتوح رازی یکی از کتب تفسیری شیعی قرن ششم با رویکرد کلامی- اجتهادی است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به نقش روایات سبب نزول و میزان تأثیر فضای فرهنگی آن دوره در فهم آیات قرآن کریم پرداخته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که عنایت و اهتمام ویژه‌ی ابوالفتوح رازی به روایات سبب نزول به‌گونه‌ای است که در نظر او این‌گونه روایات پیوند وثیقی با فرهنگ عصر نزول دارد؛ به‌گونه‌ای که برای فهم بهتر آیات قرآن کریم به روایات بسیاری اعتماد کرده و از آن در ارزیابی محتوایی یا متنی مدد گرفته است، این تا جایی است که برخی روایات سبب نزول را نیز در فهم آیات ناکارآمد دانسته و معیارهایی را برای نقد روایات اتخاذ کرده است که نوشتار حاضر بیان کارکردها و معیارهای نقادانه ابوالفتوح رازی و میزان کمی هر یک از این کاربست‌ها را تشریح می‌کند.
کلیدواژه‌ها
اسباب‌النزول؛ ابوالفتوح رازی؛ فرهنگ عصر نزول؛ قرآن کریم

مراجع
قرآن کریم ابن منظور، محمدبن مکرم. (1414). لسان العرب، بیروت، دارصادر، چاپ سوم. ابن عاشور، محمدطاهر. (1984). تفسیرالتحریر، بیروت، موسسه تاریخ العربی. ابوزید، نصرحامد. (1380). (الف) مفهوم النص، بیروت، المرکزالثقافی العربی، چاپ دوم. ............................... (1383). (ب) نقد گفتمان دینی، تهران، یادآوران. آرکون، محمد. (1987). الفکر الاسلامی، بیروت، مرکز العنماءالقومی. الجمل، بسام. (2005). اسباب‌النزول علم من علوم القرآن، المرکز الثقافی العربی، لبنان، بیروت، چاپ اول. بابایی، علی اکبر. (1381). مکاتب تفسیری، تهران، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی. جوادی آملی، عبدالله. (1385). تسنیم، قم، اسراء. حنفی، حسن. (1990). الاسلام و الحداثه، لندن، بی‌جا. خویی، سید ابوالقاسم. (1394). البیان فى تفسیر القرآن، قم، المطبعة العلمیه. رازی، ابوالفتوح. (1352). روض‌الجنان و روح‌الجنان، به تصحیح میرزا ابوالحسن شعرانی، تهران، کتابفروشی اسلامیه. فخررازی، فخرالدین. (1420). مفاتیح الغیب، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم. راغب اصفهانی، حسین بن احمد. (1412). المفردات فی الغریب القرآن، بیروت، دارالعلم الدارالشامیه. رجبی، محمود. (1385). روش شناسی تفسیر قرآن، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. رشیدرضا. (بی‌تا). تفسیرالقرآنالکریم مشهور به المنار، بیروت، دارالمعرفه. الف) رضایی اصفهانی، محمدعلی. (1387). منطق تفسیر قرآن (1). قم، جامعه المصطفی العالمیه. ب) رضایی اصفهانی، محمدعلی. (1391). قرآن شناسی، قم، نسیم حیات. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر. (1421). الاتقان قی علوم القرآن، محقق، زمرلی، فواز احمد، بیروت، انتشارات دارالکتاب العربیه. شحرور، محمد. (1990). کتاب و القرآن، دمشق، فی جمیع انحا العالم. طباطبائی، محمدحسین. (1394). قرآن در اسلام، مصحح رضا ستوده، تهران: دارالکتاب الاسلامیه. طباطبایى، سیدمحمدحسین. (1379). المیزان فى تفسیر القرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم. طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فی التفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصرخسرو. علوی مهر، حسین. (1381). روش‌ها و گرایش‌های تفسیری، قم، اسوه. فراهیدی، خلیل بن احمد. (1410). العین، قم، انتشارات هجرت، چاپ دوم. قرشی بنابی، سیدعلی اکبر. (1371). قاموس قرآن، دارالکتاب الاسلامیه، چاپ ششم. کاشانى، ملأ فتح الله. (1346). تفسیر منهج‌الصادقین، تهران، کتابفروشى اسلامیه. مامقانی، عبدالله. (1411). مقباس الهدایه فی علم الدرایه، تحقیق محمدرضا مامقانی، قم، موسسه آل بیت لاحیاء التراث. محمودی پور، امین. (1390). بررسی تطبیقی اسباب‌النزول در تفسیر ابوالفتوح رازی و طبری، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اصول الدین. مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم . (1382). دائره المعارف قرآن کریم ، قم، بوستان کتاب قم، چاپ سوم. معرفت، محمدهادی. (1382). تاریخ قرآن، انتشارات سمت، چاپ پنجم. ..................................... (1379). تفسیر و مفسران، قم، انتشارات التمهید. واحدی، علی بن احمد. (1421). اسباب‌النزول، تهران، نشر نی. References Holy Quran Abu Zayd, Nasr Hamed. (2001). (A) The meaning of the text, Beirut, al-Maqruz al-Thaqafi al-Arabi, second edition. [In Arabic] ............................... (2004). (b) Criticism of religious discourse, Tehran, Yadavaran. [In Persian] Arkon, Muhammad. (1987). Al-Fikr al-Islami, Beirut, Al-Anmaa al-Qoumi Center. [In Arabic] Alavi Mehr, Hossein. (2002). Interpretive methods and trends, Qom, Osveh. [In Persian] Al-Jamal, Bassam. (2005). Asb al-Nuzul Alam Man Ulum al-Qur’an, al-Maqruz al-Thaqafi al-Arabi, Lebanon, Beirut, first edition. [In Arabic] Babaei, Ali Akbar. (2002). Tafasiri Schools, Tehran, Humanities Research and Development Center. [In Persian] Center for Culture and Education of the Holy Quran. (2003). Encyclopaedia of the Holy Quran, Qom, Qom Book Park, third edition. [In Persian] Fakhrrazi, Fakhr al-Din. (1999). Mafatih al-Ghaib, Beirut, Darahiya al-Tarath al-Arabi, third edition. [In Arabic] Farahidi, Khalil bin Ahmad. (1989). Al-Ain, Qom, Hijrat Publications, second edition. [In Persian] Hanafi, Hassan. (1990). Islam and Al-Hadasah, London, N.P. [In Arabic] Ibn Manzoor, Muhammad ibn Makram. (1993). Lasan al-Arab, Beirut, Dar Sader, third edition. [In Arabic] Ibn Ashour, Mohammad Tahir. (1984). Tafsir al-Tahrir, Beirut, Institute of Arabic History. [In Arabic] Javadi Amoli, Abdullah. (2006). Tasnim, Qom, Esra. [In Persian] Khoei, Seyyed Abulqasem. (2014). Al-Bayan fi Tafsir Al-Qur'an, Qom, Al-Matba’a Al-Elamiya. [In Persian] Kashani, Molla Fathollah. (1967). Tafsir Manhaj al-Sadeghin, Tehran, Islamic bookstore. [In Persian] Mamqani, Abdullah. (1990). Muqbas al-Hudayeh fi ilm al-Dara'yeh, research by Mohammad Reza Mamqani, Qom, Al-Bayt Al-Haya Al-Tarath Institute. [In Arabic] Mahmoudipour, Amin. (2013). Comparative study of Sahab al-Nuzul in the commentary of Abul Fattuh Razi and Tabari, Master's thesis, Usul al-Din Faculty. [In Persian] Marefat, Mohammad Hadi. (2003). History of the Qur'an, Samt Publications, fifth edition. [In Persian] ..................................... (2000). Tafsir and Mofaseran, Qom, Al-Tamhid Publications. [In Persian] Qureshi Banabi, Seyyed Ali Akbar. (1992). Qur'an Dictionary, Darul Kitab al-Islamiya, 6th edition. [In Arabic] Razi, Abul Fattouh. (1973). Ruz al-Jinnan and Ruh al-Jinan, edited by Mirza Abolhasan She’rani, Tehran, Islamia bookstore. [In Arabic] Ragheb Esfahani, Hossein bin Ahmad. (1991). al-Mufardat fi al-Gharib al-Qur'an, Beirut, Dar al-Alam al-Dar al-Shamiya. [In Arabic] Rajabi, Mahmoud. (2006). Methodology of Qur'an Interpretation, Qom, Howza Research Institute and University. [In Persian] Rashidreza. (N.D.). Tafsir Al-Qur'an-Al-Karim known as Al-Manar, Beirut, Dar al-Marefa. [In Arabic] Rezaei Esfahani, Mohammad Ali. (2008). Logic of Qur'an Interpretation (1). Qom, Jamia Al-Mustafa Al-Alamiya. [In Persian] Rezaei Esfahani, Mohammad Ali. (2013). Qur'anology, Qom, Nasim Hayat. [In Persian] Shahrour, Muhammad. (1990). The Book and the Qur'an, Damascus, Fi Jami Anha Al-Alam. [In Persian] Siyuti, Abd al-Rahman bin Abi Bakr. (2000). Al-Itqan Qi Uloom al-Qur'an, Mohaghegh, Zamrali, Favaz Ahmad, Beirut, Dar al-Kitab al-Arabiya Publications. [In Arabic] Tabatabai, Mohammad Hossein. (2014). Qur'an in Islam, edited by Reza Sotoudeh, Tehran: Darul Kitab al-Islamiya. [In Persian] Tabatabayi, Seyyed Mohammad Hossein. (2000). Al-Mizan in Tafsir al-Qur'an, Tehran, Dar al-Kitab al-Islamiya, third edition. [In Persian] Tabarsi, Fazl bin Hasan. (1993). Majma al-Bayan fi al-Tafsir al-Qur'an, Tehran, Nasser Khosro Publications. [In Arabic] Vahedi, Ali bin Ahmad. (2000). Asbab al-Nuzul, Tehran, Ney Publication. [In Persian]
آمار تعداد مشاهده مقاله: 264 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 134

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب

پیوندهای مفید

اخبار و اعلانات

آمار

کاربست روایات سبب نزول در تفسیر روض‌الجنان و روح الجنان