دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات60
تعداد شماره‌ها2,022
تعداد مقالات16,253
تعداد مشاهده مقاله42,469,876
تعداد دریافت فایل اصل مقاله24,309,039
علایی رحمانی, فاطمه, پورکاویان, زینب, معتمد لنگرودی, فرشته. (1402). ساختار روابط مسلمانان از رهگذر تحلیل مضمون ارتباط ولایی در قرآن کریم. سامانه مدیریت نشریات علمی, 14(46), 277-308. doi: 10.22054/ajsm.2023.64973.1778
فاطمه علایی رحمانی; زینب پورکاویان; فرشته معتمد لنگرودی. "ساختار روابط مسلمانان از رهگذر تحلیل مضمون ارتباط ولایی در قرآن کریم". سامانه مدیریت نشریات علمی, 14, 46, 1402, 277-308. doi: 10.22054/ajsm.2023.64973.1778
علایی رحمانی, فاطمه, پورکاویان, زینب, معتمد لنگرودی, فرشته. (1402). 'ساختار روابط مسلمانان از رهگذر تحلیل مضمون ارتباط ولایی در قرآن کریم', سامانه مدیریت نشریات علمی, 14(46), pp. 277-308. doi: 10.22054/ajsm.2023.64973.1778
علایی رحمانی, فاطمه, پورکاویان, زینب, معتمد لنگرودی, فرشته. ساختار روابط مسلمانان از رهگذر تحلیل مضمون ارتباط ولایی در قرآن کریم. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1402; 14(46): 277-308. doi: 10.22054/ajsm.2023.64973.1778

ساختار روابط مسلمانان از رهگذر تحلیل مضمون ارتباط ولایی در قرآن کریم

سراج منیر
مقاله 11، دوره 14، شماره 46، فروردین 1402، صفحه 277-308    اصل مقاله (1.38 M)
نوع مقاله: علمی- ترویجی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ajsm.2023.64973.1778
نویسندگان
فاطمه علایی رحمانی* 1؛ زینب پورکاویان2؛ فرشته معتمد لنگرودی3
1دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهراء س
2دانشجوی دکتری گروه علوم قران و حدیث دانشگاه الزهراء(س)
3پژوهشگر پسادکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه الزهرا(س). تهران. ایران
چکیده
روابط افراد و جوامع مسلمان با دیگر افراد و ملل مسلمان و غیرمسلمان از موضوعاتی است که در آیات قرآن کریم بدان پرداخته شده است. لزوم مرزبندی از مسائل مرتبط به روابط مسلمانان است در اسلام و آیات الهی بدان تأکید شده است. گاه مرزبندی در حوزه‌ی جغرافیایی و زمینی است؛ گاه در مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و دینی. با توجه به‌ضرورت مرزبندی اعتقادی، سیاسی و اجتماعی ایران اسلامی با دشمنان و لزوم اطاعت و تبعیت از قرآن کریم، پژوهش حاضر با استفاده از فرایند تحلیل مضمون و نرم‌افزار MAXQDA به بررسی آموزه‌های قرآنی در مرزبندی ارتباط ولایی پرداخته است. بررسی این آموزه‌ها بیانگر آن است که در آیات الهی درباره‌ی­ این موضوع چهار رویکرد اثبات، نفی، نهی و ذم وجود دارد. مضمون اثبات به دو مضمون فرعی جبهه‌ی حق و جبهه‌ی باطل قابل‌تقسیم است. جبهه‌ی حق شامل مضامین پایه خداوند، پیامبر(ص)، مؤمنان و فرشتگان می­شود و جبهه‌ی باطل شامل مضامین پایه‌ی شیطان، طاغوت، کافران، یهود و نصارا و ظالمان می­گردد. مضامین پایه‌ی نفی نیز شامل سه گروه غیرخداوند، کافران و مؤمنان غیرمهاجر می­شود. همچنین خداوند مؤمنان را از ارتباط ولایی با کافران، یهود و نصارا، مسخره و بازی­گیرندگان دین، افراد مورد غضب الهی و دشمنان خود و خداوند نهی می­فرماید و درنهایت، ولی قرار دادن شیطان و نسلش به‌جای خداوند و ولی قرار دادن کافران نیز درآیات الهی مورد مذمت قرار گرفته است.
کلیدواژه‌ها
مرزبندی ارتباط ولایی؛ قرآن کریم؛ اثبات؛ نفی؛ نهی؛ ذم
مراجع
قرآن کریم.

ابن درید، محمد بن حسن. (1988 م). جمهره اللغه، بیروت: دارالعلم للملایین، نرم‌افزار قاموس‌النور.

ابن فارس، احمد­بن فارس. (1404 ق). معجم مقاییس­اللغه، محقق/مصحح: عبدالسلام محمد هارون، قم، مکتب الاعلامی­الاسلامی، نرم‌افزار قاموس‌النور.

ازهری، محمدبن احمد. (1421 ق). تهذیب­اللغه، بیروت، دار احیاء التراث­العربی، نرم‌افزار قاموس‌النور.

بلخی، مقاتل بن سلیمان. (1380 ش). الأشباه و النظایر فی القرآن الکریم، ترجمه: محمد روحانی و محمد علوی مقدّم، تهران، نشر علمی و فرهنگی.

تفلیسی، حبیش بن ابراهیم. (1371 ش). وجوه القرآن، تحقیق: مهدی محقق، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

جوادی آملی، عبدالله. (1383 ش). توحید در قرآن، قم، اسراء.

----------------. (1384 ش). انتظار بشر از دین، قم، اسراء.

----------------. (1388 ش). تفسیر تسنیم، قم، اسراء.

----------------. (1385 ش). شمیم ولایت، قم، اسراء.

جوهری، اسماعیل­بن حماد. (1376 ق). الصحاح، محقق/مصحح: احمد عبدالغفور عطار، بیروت، دارالعلم للملایین، نرم‌افزار قاموس‌النور.

حسینی خامنه‌ای، علی. (1399 ش)، طرح کلی اندیشۀ اسلامی در قرآن، قم، انتشارات مؤسسۀ ایمان جهادی.

دهخدا، علی‌اکبر (73-1372). لغت‌نامه دهخدا، تهران: روزنه، کتابخانه دیجیتالی نور.

دیلمى، حسن بن محمد. (1412 ق). إرشاد القلوب إلى الصواب، قم، الشریف الرضی‏.

راغب اصفهانی، حسین­بن­محمد. (1412 ق). مفردات الفاظ القرآن، دمشق، دارالقلم، نرم‌افزار قاموس‌النور.

زمخشری، محمودبن عمر. (1407 ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل‏، مصحح: مصطفی حسین احمد، بیروت، دارالکتاب العربی، سوم، نرم‌افزار جامع‌التفاسیر.

طباطبائی، محمدحسین. (1417 ق). المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، دوم.

طبرسی، فضل­بن حسن. (1372 ش). مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، مصحح: فضل الله یزدی طباطبائی، هاشم رسولی، تهران، ناصرخسرو، سوم، نرم‌افزار جامع‌التفاسیر.

طیب، عبدالحسین. (1378 ش). أطیب البیان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، تهران، انتشارات اسلام.

عابدی جعفری، حسن و همکاران. (1390 ش). «تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده­های کیفی». اندیشه مدیریت راهبردی، دوره 5، شماره 2، 151-198.

عمید، حسن. (1389 ش). فرهنگ فارسی، تهران، راه رشد، اول.

فاسی، علال. (1979 م). مقاصد الشریعه الإسلامیه و مکارمها، الطبعه الثانیه، رباط: مطبعه الرساله.

فراهیدی، خلیل بن احمد. (1409 ق). العین، الطبعه الثانیه، قم: هجرت، نرم‌افزار قاموس‌النور.

فخر رازی، محمدبن عمر. (1420 ق). التفسیر الکبیر (مفاتیح­الغیب)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، سوم، نرم‌افزار جامع‌التفاسیر.

قرائتی، محسن. (1388 ش). تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس­هایی از قرآن، نرم‌افزار جامع‌التفاسیر.

کلینى، محمد بن یعقوب.‏ (1407 ق). الکافی، محقق: علی اکبر غفارى و محمد آخوندى، تهران، دارالکتب الإسلامیة.

کمالی، یحیی. (1397 ش). «روش­شناسی تحلیل مضمون و کاربرد آن در مطالعات سیاست‌گذاری عمومی». فصلنامه علمی- پژوهشی سیاست‌گذاری عمومی، دوره 4، شماره 2، 189-208.

مطهری، مرتضی. (بی­تا). ولاءها و ولایتها، تهران، انتشارات صدرا.

------------. (1380 ش). شش مقاله، چاپ پانزدهم، تهران، انتشارات صدرا.

مکارم شیرازی، ناصر (1371 ش). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیة، نرم‌افزار جامع‌التفاسیر

References

Holy Quran.

Abedi Jafari, Hassan et al. (2018). Thematic analysis and network of themes: a simple and efficient method to explain patterns in qualitative data. Strategic Management Thought, Volume 5, Number 2, 151-198. [In Persian]

Azhari, Mohammad bin Ahmad. (2000). Tahzib-al-Lagheh, Beirut, Dar Ihya Al-Trath-al-Arabi, Qamoos-ul-Noor software. [In Arabic]

Balkhi, Muqatil ibn Suleiman. (2001). Al-Ashbah and Al-Nazair in the Noble Qur’an, translated by: Mohammad Rouhani and Mohammad Alavi Mogdam, Tehran, Scientific and Cultural Publishing. [In Persian]

Dehkhoda, Ali Akbar (1993). Dehkhoda Dictionary, Tehran: Rozeneh, Noor Digital Library. [In Persian]

Dailami, Hassan bin Mohammad. (1991). Irshad al-Qulub to al-Sawab, Qom, al-Sharif al-Radi. [In Persian]

Fasi, Alal. (1979). Al-Maqasid al-Islamiyyah and its makarams, 2nd edition, Rabat: Al-Rasalah Press. [In Arabic]

Farahidi, Khalil bin Ahmad. (1988). Al-Ain, Al-Tabaa Al-Thaniyyah, Qom: Hijrat, Qamoos Al-Noor software. [In Arabic]

Fakhr Razi, Muhammad bin Omar. (1999). Al-Tafsir al-Kabir (Mufatih al-Ghayb), Beirut, Dar Ihya al-Trath al-Arabi, third, Jame al-Tafsir software. [In Arabic]

Hosseini Khamenei, Ali. (2019), Outline of Islamic Thought in the Qur'an, Qom, Iman Jihadi Publications. [In Persian]

Ibn Darid, Muhammad Ibn Hasan. (1988). Jamehara Al-Lagheh, Beirut: Dar al-Alam Lamlayin, Qamoos al-Noor software. [In Arabic]

Ibn Faris, Ahmad Ibn Faris. (1983). Ma'jam Maqais-al-Laghe, Researcher/Editor: Abdussalam Mohammad Haroun, Qom, Al-Islamic School of Al-Alami, Qamoos Al-Noor software. [In Persian]

Javadi Amoli, Abdullah. (2013). Monotheism in the Qur'an, Qom, Isra'a. [In Arabic]

----------------. (2014). Human expectation from religion, Qom, Isra. [In Persian]

----------------. (2018). Tafsir Tasnim, Qom, Israa. [In Persian]

----------------. (2016). Shamim Velayat, Qom, Israa. [In Persian]

Johari, Ismail Ibn Hammad. (1997). Al-Sahah, researcher/corrector: Ahmed Abdul Ghafoor Attar, Beirut, Darul-Alam Lallemayin, Qamoos-ul-Noor software. [In Arabic]

Kalini, Muhammad bin Yaqoob. (1986). Al-Kafi, researcher: Ali Akbar Ghafari and Mohammad Akhundi, Tehran, Dar al-Kitab Islami. [In Persian]

Kamali, Yahya. (2017). "Methodology of content analysis and its application in public policy studies". Scientific-Research Quarterly of Public Policy, Volume 4, Number 2, 189-208. [In Persian]

Motahari, Morteza. (N.D.). Valaha and Velayats, Tehran, Sadra Publishing House. [In Persian]

------------ (2001). Six articles, 15th edition, Tehran, Sadra Publishing House. [In Persian]

Makarem Shirazi, Nasser (1992). Tafsir sample, Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiyya, Jame al-Tafaseer software. [In Persian]

Omid, Hassan. (2010). Farhan Farsi, Tehran, Rah Rushd, first. [In Persian]

Qaraeti, Mohsen. (2018). Tafsir Noor, Tehran, Cultural Center of Lessons from the Qur'an, Jame al-Tafaseer software. [In Persian]

Ragheb Esfahani, Hossein-Ben-Mohammed. (1991). Vocabulary of Al-Qur'an, Damascus, Dar al-Qalam, Qamoos al-Nur software. [In Arabic]

Tabatabai, Mohammad Hossein. (1996). Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an, Beirut, Al-A'lami Institute for Press, II. [In Arabic]

Taflisi, Habish bin Ibrahim. (1992). Aspects of the Qur'an, Research: Mehdi Mohaghegh, Tehran, Tehran University Press. [In Persian]

Tabarsi, Fazl Bin Hasan. (1993). Jama al-Bayan fi Tafsir al-Qur'an, corrected by: Fazllullah Yazdi Tabatabai, Hashim Rasouli, Tehran, Nasser Khosrow, third, Jame al-Tafaseer software. [In Persian]

Tayeb, Abdul Hossein. (1999). Atib al-Bayan fi Tafsir al-Qur'an, second edition, Tehran, Islam Publications. [In Persian]

Zamakhshari, Mahmoud bin Omar. (1986). Al-Kashf on the hidden facts of the download and the eyes of the proverbs in the ways of interpretation, proofreader: Mostafa Hossein Ahmad, Beirut, Dar al-Kitab al-Arabi, third, Jame al-Tafaseer software. [In Arabic]

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 221
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 217


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب
login