دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات60
تعداد شماره‌ها2,022
تعداد مقالات16,253
تعداد مشاهده مقاله42,475,072
تعداد دریافت فایل اصل مقاله24,312,560
سیدخراسانی, راضیه سادات, قاسمپور, محسن, حسین زاده, خدیجه. (1402). تحلیل و بررسی تطبیقی جامعیت ذاتی و مقایسه‌ای قرآن کریم از منظر آیت‌الله جوادی آملی و آیت‌الله مصباح‌ یزدی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 14(47), 231-262. doi: 10.22054/ajsm.2023.75682.1960
راضیه سادات سیدخراسانی; محسن قاسمپور; خدیجه حسین زاده. "تحلیل و بررسی تطبیقی جامعیت ذاتی و مقایسه‌ای قرآن کریم از منظر آیت‌الله جوادی آملی و آیت‌الله مصباح‌ یزدی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 14, 47, 1402, 231-262. doi: 10.22054/ajsm.2023.75682.1960
سیدخراسانی, راضیه سادات, قاسمپور, محسن, حسین زاده, خدیجه. (1402). 'تحلیل و بررسی تطبیقی جامعیت ذاتی و مقایسه‌ای قرآن کریم از منظر آیت‌الله جوادی آملی و آیت‌الله مصباح‌ یزدی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 14(47), pp. 231-262. doi: 10.22054/ajsm.2023.75682.1960
سیدخراسانی, راضیه سادات, قاسمپور, محسن, حسین زاده, خدیجه. تحلیل و بررسی تطبیقی جامعیت ذاتی و مقایسه‌ای قرآن کریم از منظر آیت‌الله جوادی آملی و آیت‌الله مصباح‌ یزدی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1402; 14(47): 231-262. doi: 10.22054/ajsm.2023.75682.1960

تحلیل و بررسی تطبیقی جامعیت ذاتی و مقایسه‌ای قرآن کریم از منظر آیت‌الله جوادی آملی و آیت‌الله مصباح‌ یزدی

سراج منیر
دوره 14، شماره 47، مهر 1402، صفحه 231-262    اصل مقاله (1.18 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ajsm.2023.75682.1960
نویسندگان
راضیه سادات سیدخراسانی* 1؛ محسن قاسمپور2؛ خدیجه حسین زاده3
1پژوهشگر پژوهشگاه مطالعات اسلامی جامعه الزهرا (س). مدرس دانشگاه فرهنگیان، پردیس فاطمه الزهرا (س)اصفهان، واحد امام خمینی. کاشان. ایران
2استاد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
3دانش‌آموخته سطح 4 تفسیرتطبیقی جامعه الزهرا سلام الله‌علیها و پژوهشگر رشته تفسیر و علوم قرآنی پژوهشگاه مطالعات اسلامی جامعه الزهرا، قم، ایران
چکیده
یکی از مسائل اختلافی و بنیادین در تفسیر قرآن، مسئله‌ی جامعیت قرآن است. جامعیت از مبانی مهم تفسیر بوده که در چگونگی و مصادیق آن اختلاف‌نظر وجود دارد؛ به‌گونه‌ای که هرکدام از مفسران با استناد به ادله‌ای در هر یک از حوزه‌های جامعیت ذاتی و مقایسه‌ای به یکی از دیدگاه‌های جامعیت تمایل پیدا کرده‌اند. بررسی دیدگاه آیت‌الله جوادی و آیت‌الله مصباح‌ به‌عنوان مفسران و قرآن‌پژوهان تأثیرگذار دوره معاصر می‌تواند راهگشای حل برخی مباحث نظری در حوزه اندیشه و عمل دینی باشد. نوشتار حاضر با شیوه توصیفی و تحلیلی و با گردآوری داده‌ها از راه جمع‌آوری کتابخانه‌ای درصدد تبیین، تحلیل و ارزیابی دیدگاه این دو اندیشمند در دو حوزه‌ی جامعیت است. با توجه به آثارشان، هر دو اندیشمند درباره جامعیت مقایسه‌ای قرآن اتفاق‌نظر دارند و هر دو، قرآن را نسبت به سایر کتب الهی کامل‌تر و حاوی تمام مسائل و معارف مفید برای سعادت دنیوی و اخروی می‌دانند؛ اما در خصوص جامعیت ذاتی، اندکی اختلاف‌نظر وجود دارد. ازنظر علامه مصباح، قرآن کریم در عرصه هدایت به سعادت دنیایى و آخرتى، جامعیت دارد و به جامعیت اعتدالی معتقدند؛ اما آیه الله جوادی، جامعیت حداکثری برای قرآن را با دو شرط پذیرفته است. این پژوهش، ضمن تبیین اصل دیدگاه این اندیشمندان قرآنی و ارزیابی مناسب به این حقیقت دست‌یافته که اگرچه اصل دیدگاه این دو مفسر و اندیشمند فرزانه معاصر موردقبول و قابل‌اثبات است، اما از منظری دیگر این نگرش‌ها با ملاحظات و بلکه کاستی‌هایی مواجه است که در این جستار به آن‌ها پرداخته می‌شود.
کلیدواژه‌ها
آیت‌الله‌جوادی؛ آیت‌الله مصباح؛ جامعیت ذاتی؛ جامعیت‌ مقایسه‌ای؛ ادله‌جامعیت
مراجع
قرآن کریم. (1373). ترجمه‌ آیت‌الله مکارم شیرازی، قم: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.

صحیفه‌ی سجادیه. (1376). ترجمه‌ سید علی‌نقی فیض الاسلام اصفهانی. قم: هادی.

ابن‌أبی فراس (ورام)، مسعود‏. (1410 ق). مجموعة ورّام‏. قم: مکتبه فقیه‏.

ابن‌منظور، محمد. (1414). لسان العرب. بیروت: دارصادر.

ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید. (1404 ق). شرح نهج‌البلاغه لابن‌ابی‌الحدید. قم: مکتبه آیت‌الله مرعشی نجفی.

ابن‌حنبل، احمد. (بی‌تا). مسند الامام احمدبن‌حنبل. بیروت: دارصادر.

ابن‏عاشور، محمدطاهر. (1420). تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیرابن‌عاشور. بیروت: مؤسسة التاریخ‌العربی.

ابن سیده، على. (1421 ق). المحکم و المحیط الأعظم. بیروت: دار الکتب العلمیة.

ابن فارس، احمد،1404 ق). معجم مقاییس اللغه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی‏.

ازهرى، محمد. (1421 ق). تهذیب اللغة. بیروت: دار احیاء التراث العربی‏.

ایازی، سید محمدعلی. (1380 ش). جامعیت قرآن. رشت: کتاب مبین.

آلوسى، محمود. (1415 ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی. بیروت: دارالکتب العلمیة.

بازرگان، مهدی. (1374). «آخرت و خدا، هدف از بعثت انبیاء». کیان، ش 28.

بخاری، محمد. (1401 ق). صحیح البخاری. بیروت: دارالفکر.

بى‌آزار شیرازى‏، عبدالکریم. (1376 ش). قرآن ناطق. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى‏.

جوادی آملی، عبدالله. (1392 ش). تفسیرتسنیم (جلد 30). قم: اسراء.

ـــــ. (1395 ش). تفسیر تسنیم (جلد 25). قم: اسراء.

ـــــ. (1386 ش). قم: اسراء.

ـــــ. (1389). تفسیر تسنیم (جلد 22). قم: اسراء.

ـــــ. (1391). تفسیر تسنیم (جلد 26). قم: اسراء.

ـــــ. (1388 ش، الف). قرآن در قرآن. قم: اسراء.

ـــــ. (1388 ش، ب). تفسیر تسنیم (جلد اول). قم: اسراء.

حاجی، حمزه و مهریزان، مهدی. (1391). «قلمرو جامعیت قرآن در پرتو آرای مفسران». پژوهش‌های اعتقادی و کلامی، ش 5، صص 93-126.

خسروپناه، عبدالحسین. (1384 ش). «گستره‌قرآن». پژوهش و حوزه، ش 19 و 20، صص 37 – 48.

دروزه، محمدعزه. (1421 ق). التفسیرالحدیث: ترتیب‌السور حسب النزول. بیروت: دارالغرب الإسلامی.

راغب اصفهانى، حسین. (1412 ق). المفردات فی غریب ألفاظ القرآن. بیروت: دارالعلم.

زرکشى‏، محمد. (1410). البرهان فی علوم القرآن. بیروت: دارالمعرفه.  

زمخشرى، محمود. (1407 ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل. بیروت: دارالکتاب العربی.

سروش، عبدالکریم. (1384 ش). «فربه‌تر از ایدئولوژی». پژوهش‌های قرآنی، ش 39.

سیوطی، عبدالرحمان. (1380 ش). الإتقان فی علوم‌القرآن. قم: فخرالدین.

شبستری، محمدمجتهد. (1379 ش). نقد قرائت رسمی‌از دین. تهران: طرح نو.

صدوق، محمد. (1413). من لایحضره الفقیه، چاپ دوم، دفتر انتشارات اسلامی‌وابسته به جامعه مدرسین، قم.

ـــ. (1376). الأمالی. تهران: کتابچی.

صفار، محمد. (1404 ق). بصائرالدرجات فی فضائل آل محمّد صلّى الله علیهم. قم: مکتبه آیت‌الله مرعشی نجفی.

طباطبایى، سیدمحمدحسین. (1390 ق). المیزان فی تفسیرالقرآن. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.

طبرسى، فضل. (1372 ش). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو.

طبرى، محمد. (1412 ق). جامع البیان فى تفسیرالقرآن (تفسیر الطبرى). بیروت: دارالمعرفة.

طوسی، محمد. (بی‌تا). التبیان فی تفسیرالقرآن. بیروت: دارإحیاء التراث العربی.

فخر رازى، محمد. (1420 ق). التفسیرالکبیر (مفاتیح الغیب). بیروت: دارإحیاء التراث العربی.

فراهیدى، خلیل. (1409 ق). کتاب العین. قم: هجرت.

فیض کاشانى، محمد. (1415 ق). تفسیر الصافی. تهران: مکتبة الصدر.

قمی، علی. (1363 ش). تفسیر القمی. قم: دارالکتب.

کریم‌پور قراملکی، علی. (1382). «قلمرو قرآن». پژوهش‌های قرآنی، ش 35 و 36، صص 274 – 295.

کریم‌پور قراملکی، علی (1383). «جامعیت قرآن از نظر مفسران». بینات، ش 42، صص 50-69.

سایت اسراء www. esra.ir.

کلینى، محمد. (1429 ق). الکافی. قم: دارالحدیث.

مصباح، علی و محیطی اردکانی، حسن (1391). «نقد و بررسی دلایل انکار علوم انسانی دستوری». معرفت اخلاقی، ش 3. ص 107-124.

مصباح یزدى، محمدتقی. (1393 الف). رابطه علم و دین. قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى.

ـــــ. (1393 ب). معارف قرآن 6، کیهان شناسی. قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى.

ـــــ. (1380). معارف قرآن 6؛ قرآن‏شناسى. قم: مؤسسه آموزشى وپژوهشى امام خمینى‏.

مکارم شیرازى و جمعی از نویسندگان، ناصر. (1371 ش). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الإسلامیة.

Quran Karim. (1994). Translation by Ayatollah Makarem Shirazi, Qom: Office of Islamic History and Teachings Studies. [In Persian]

Azhar, Muhammad. (1999). Tahdhib al-Lughah. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi. [In Arabic]

Alusi, Mahmoud. (1995). Rooh al-Ma'ani fi Tafsir al-Quran al-Azim wa al-Sab' al-Mathani. Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyah. [In Arabic]

Bazargan, Mehdi. (1995). Akhirate va Khoda, Hadaf az Bosseh-ye Anbiya. Keyan, No. 28. [In Persian]

Bukhari, Muhammad. (1983). Sahih al-Bukhari. Beirut: Dar al-Fikr. [In Arabic]

Bi Azar Shirazi, Abdul Karim. (1998). Qura'n Nateq. Tehran: Cultural Islamic Publishing Office. [In Persian]

Darozi, Mohammad Azeh. (1999). Al-Tafsir al-Hadith: Tartib al-Suwar Hasab al-Nuzul. Beirut: Dar al-Gharb al-Islami. [In Arabic]

Fakhr al-Razi, Muhammad. (1999). Al-Tafsir al-Kabir (Mafatih al-Ghayb). Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi. [In Arabic]

Farahidi, Khalil. (2001). Kitab al-Ain. Qom: Hijrat. [In Persian]

Feiz Kashani, Muhammad. (1996). Tafsir al-Safi. Tehran: Maktabat al-Sadr. [In Persian]

Haji, Hamza, & Mehrizan, Mahdi. (2012). The Scope of Quranic Unity in the Light of Exegetes' Views. Research in Theological and Theological Studies, No. 5, pp. 93-126. [In Persian]

Ibn Abi Firas (Warham), Masoud. (1991). Majmu'ah Warham. Qom: Maktabah Faqih. [In Persian]

Ibn Manzur, Muhammad. (1993). Lisan al-Arab. Beirut: Dar Sadir. [In Arabic]

Ibn Abi al-Hadid, Abdul Hamid. (1985). Sharh Nahj al-Balagha by Ibn Abi al-Hadid. Qom: Ayatollah Marashi Najafi Library. [In Persian]

Ibn Hanbal, Ahmad. (n.d.). Musnad Imam Ahmad ibn Hanbal. Beirut: Dar Sadir. [In Arabic]

Ibn Ashur, Muhammad Tahir. (2001). Tafsir al-Tahrir wa al-Tanwir, known as Tafsir Ibn Ashur. Beirut: Arab History Institute. [In Arabic]

Ibn Sayyidah, Ali. (1999). Al-Muhkam wa al-Mahit al-Azam. Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyah. [In Arabic]

Ibn Fares, Ahmad. (1994). Mu'jam Maqayis al-Lughah. Qom: Islamic Information Office. [In Persian]

Iyazi, Seyyed Muhammad Ali. (2001). Jama'iyat Quran. Rasht: Ketab Mobin. [In Persian]

Jawadi Amoli, Abdullah. (2013). Tafsir Tasnim (Vol. 30). Qom: Isra. [In Persian]

----------------. (2016). Tafsir Tasnim (Vol. 25). Qom: Isra. [In Persian]

----------------. (2007). Tafsir Tasnim. Qom: Isra. [In Persian]

-----------------. (2012). Tafsir Tasnim (Vol. 22). Qom: Isra. [In Persian]

-----------------. (2013). Tafsir Tasnim (Vol. 26). Qom: Isra. [In Persian]

----------------. (2009). Qura'n dar Qura'n. Qom: Isra. [In Persian]

---------------. (2009). Tafsir Tasnim (Vol. 1). Qom: Isra. [In Persian]

Khosropinah, Abdul Hossein. (2005). The Scope of Quran. Research and Seminary, No. 19-20, pp. 37-48. [In Persian]

Karimpour Ghoramlaki, Ali. (2003). "The Scope of the Quran". Quranic Studies, Nos. 35-36, pp. 274-295. [In Persian]

Karimpour Ghoramlaki, Ali. (2004). "The Scope of Quran according to Exegetes." Bayanat, No. 42, pp. 50-69. [In Persian]

            Esra Website www.esra.ir.

Kulayni, Muhammad. (2008). Al-Kafi. Qom: Dar al-Hadith. [In Persian]

Mesbah, Ali, & Mahyati Ardakani, Hassan. (2012). Critique and Examination of Reasons for Denial of Human Sciences. Ma'rifat-e Akhlaghi, No. 3, pp. 107-124. [In Persian]

Mesbah Yazdi, Muhammad Taqi. (2015a). The Relationship between Science and Religion. Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. [In Persian]

----------------. (2015b). Ma'arif Quran 6, Cosmology. Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. [In Persian]

----------------. (2001). Ma'arif Quran 6; Quranic Studies. Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. [In Persian]

Makarem Shirazi, Nasser, et al. (1992). Tafsir-e Namune. Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyya. [In Persian]

Qumi, Ali. (1984). Tafsir al-Qumi. Qom: Dar al-Kutub. [In Persian]

Raghib Isfahani, Hussein. (1993). Al-Mufradat fi Ghareeb Alfaadh al-Quran. Beirut: Dar al-Ilm. [In Arabic]

Soroush, Abdul Karim. (2005). "Furbah-tar az Ideology". Quranic Studies, No. 39. [In Persian]

Siyuti, Abdul Rahman. (2001). Al-Itqan fi Ulum al-Quran. Qom: Fakhr al-Din. [In Persian]

Sahifeh Sajjadiye. (1997). Translation by Seyyed Ali Naqi Feiz al-Islam Isfahani. Qom: Hadi. [In Persian]

Shabestari, Mohammad Mojtahed. (2000). Naqd Qira'at Rasmi az Din. Tehran: Tarh-e Novin. [In Persian]

Saduq, Muhammad. (1994). Man La Yahduruhu al-Faqih, 2nd edition, Islamic Publications Office affiliated with the Society of Scholars, Qom. [In Persian]

-----------------. (1998). Al-Amali. Tehran: Ketabchi. [In Persian]

Safar, Muhammad. (1993). Basa'ir al-Darajat fi Fada'il Al Muhammad Salla Allah Alayhim. Qom: Ayatollah Marashi Najafi Library. [In Persian]

Tabatabai, Seyyed Mohammad Hussein. (2011). Al-Mizan fi Tafsir al-Quran. Beirut: Al-Alami Institute for Publications. [In Arabic]

Tabarsi, Fazl. (1993). Majma al-Bayan fi Tafsir al-Quran. Tehran: Naser Khosrow. [In Persian]

Tabari, Muhammad. (1991). Jami' al-Bayan fi Tafsir al-Quran (Tafsir al-Tabari). Beirut: Dar al-Ma'rifah. [In Arabic]

Tusi, Muhammad. (n.d.). Al-Tibyan fi Tafsir al-Quran. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi. [In Arabic]

Zarkashi, Muhammad. (1995). Al-Burhan fi Ulum al-Quran. Beirut: Dar al-Ma'rifah. [In Arabic]

Zamakhshari, Mahmoud. (1986). Al-Kashaf an Haqaiq Ghawamidh al-Tanzil wa Ayyun al-Aqawil fi Wujuh al-Tawil. Beirut: Dar al-Kutub al-Arabi. [In Arabic]

‌

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 174
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 164


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب
login