| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,039 |
| تعداد مقالات | 16,467 |
| تعداد مشاهده مقاله | 43,647,941 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 24,819,989 |
خوانش همایندهای علّی شادی ممدوح و مفهوم شناسی آن در آیات و روایات؛ مطالعه موردی واژه های ضحک، داعب، فرح، سرور | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| مقاله 2، دوره 15، شماره 57، مرداد 1403، صفحه 39-68 اصل مقاله (1.4 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2024.70957.2919 | ||
| نویسنده | ||
| فرهاد محمدی نژاد* | ||
| استادیار گروه معارف و الهیات دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| قرآن، معجزه جاودان اسلام ابعاد گوناگونی از اعجاز بیانی را دارا است. هدف از تحقیق حاضر طرح و توصیف مفهوم با هم‌آیی شادی در قرآن کریم و روایات و توجه به نقش ترکیبات هم آیند در مسائل کاربردی است. شادی در قرآن و احادیث، به دو بخش ممدوح و مذموم تقسیم می‌شود. شادی ممدوح شادی توأم با اهداف الهی و انسانی بوده که انسان در آن از نظر روحی، سبک‌بال شده و از شرایطی که در آن قرار گرفته است رضایت، کسب می کند؛ حال سؤال این است واژه های دال بر شادی ممدوح در قرآن به لحاظ مفهوم شناسی چه معنا، وابعاد و ویژگیهایی دارد؛ پژوهش حاضر به بررسی تحلیلی- توصیفی همایندهای علّی شادی ممدوح و مفهوم شناسی آن در آیات و روایات می پردازد. از این رو، در مقاله حاضر، در حوزه نظری مروری بر آرا زبان شناسی فرث، پالمر، در حوزه زبان شناسی کاربردی، داشته و در ادامه به تحلیل و توصیف مفهومی این پدیده زبانی در واژه های دال بر مفهوم شادی، می پردازد. نتایج بیانگر این است که یقین و رضامندی، نقطه اتّکای مطمئن، خوش رویی و محبت و دوری از شادی های ناپایدار، از جمله همایندهای علّی مرتبط با شادی ممدوح است. هفده واژه متناظر با مفهوم شادی در قرآن و روایات بکار رفته، که برخی جزء واژگان مشترکی بوده که هر دو مفهوم شادی ممدوح و مذموم را مد نظر داشته است. یکایک این واژگان دارای افتراق و تمایزهایی است که موجب امتیاز به کارگیری هر یک در موقعیت خاص و معین می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مفهوم شناسی شادی ممدوح؛ با هم آیی واژگان؛ همایند علّی؛ قرآن کریم؛ روایات | ||
| مراجع | ||
|
قرآن.
نهجالبلاغه.
ابن شعبه، حسن بن علی. (۱۳۸۰ش). تحفالعقول عن آل الرسول. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (بی تا). لسانالعرب. بیروت: دارصادر.
پالمر، فرانک. (1374ش). نگاهی تازه به معنی شناسی. ترجمه کورش صفوی. تهران: نشر مرکز.
پناهی، ثریا. (1381ش). فرایند باهم آیی و ترکیبات باهم آیند در زبان فارسی. نامه فرهنگستان. سال پنجم. شماره 3 . (پیاپی 19).
ترمذی، محمد بن عیسی. (1419ق). سنن الترمذی. (الجامع الصحیح). قاهره: دار الحدیث.
تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد. (1410ق). غررالحکم و دررالکلم. قم: دار الکتاب الإسلامی.
حسینی همدانی، سید محمدحسین. (1363ش). انوار درخشان. تهران: لطفی.
دیلمی، حسن بن ابی الحسن. (۱۳۷۶ش) ارشاد القلوب الی الصواب. ترجمه علی سلگی نهاوندی. قم: نشر ناصر.
راغب اصفهانی، حسین. (1416ق) المفردات. دمشق: دارالقلم.
الراغب الاصفهانی. (1416ق). مفردات الفاظ القرآن. تحقیق صفوان عدنان داوودی. بیروت: الدارالشامیه.
شرتونی، سعید. (1377ش). اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد. اداره کل حج و اوقاف و امور خیریه
الشیخ الکلینی. (1407ق). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
الطباطبائی، محمد حسین. (1351ش). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
طبرسی، علی‌بن‌حسن. (1418ق). مشکاه الانوار فی غرر الاخبار. قم: موسسه فرهنگی دار الحدیث.
طبرسی، فضل بن حسن. (1380ش). ترجمه تفسیر مجمع البیان. ترجمه و نگارش از احمد بهشتی؛ تصحیح و تنظیم موسوی دامغانی. تهران: فراهانی.
فتال نیشابورى، محمد بن احمد. (1375ش). روضهالواعظین و بصیرة المتعظین. قم: انتشارات رضى.
قرشی بنابی، علی‌اکبر. (1307ش). قاموس قرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
____________. (1377ش). مفردات نهجالبلاغه. تهران: مرکز فرهنگی نشر قبله.
متقی، علی بن حسام‌الدین. (1419ق). کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال. بیروت: دار الکتب العلمیه.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی. (1368ش). بحار‌الأنوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
المحدث الإربلی. (بی تا). کشف الغمه فی معرفه الأئمه. قم: نشر شریف الرضی.
محمدی ری شهری، محمد. (1393ش). حکمت نامه رضوی. مترجم حمیدرضا شیخی. قم: چاپ و نشر دارالحدیث.
(1387ش). حکمتنامۀ امام حسین(ع). قم: موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث. سازمان چاپ و نشر.
(۱۳۹۱ش). الگوی شادی از نگاه قرآن و حدیث. قم: موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث. سازمان چاپ و نشر.
معین، محمد. (1381ش). لغت‌نامه معین. تهران: زرین.
الحُلوانی، حسین بن نصر. (1408 ق). نزههالناظر و تنبیهالخاطر. قم: مدرسة الإمام المهدی (عج).
نصیبی، محمد بن طلحه. (بی تا). مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول. بیروت: موسسهالبلاغه.
النوری الطبرسی، میرزا حسین. (1366ش). مستدرکالوسائل و مستنبطالمسائل. قم: موسسه آل‌البیت(ع). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 138 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 189 |
||