دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات60
تعداد شماره‌ها2,060
تعداد مقالات16,630
تعداد مشاهده مقاله44,477,229
تعداد دریافت فایل اصل مقاله25,202,327
مهاجر میلانی, امیر. (1403). جایگاه نظام حقوقی مدرن در نظریه اصلاح دینی جواد طباطبایی؛ بازخوانی انتقادی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 26(85), 111-158. doi: 10.22054/qjpl.2024.75027.2919
امیر مهاجر میلانی. "جایگاه نظام حقوقی مدرن در نظریه اصلاح دینی جواد طباطبایی؛ بازخوانی انتقادی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 26, 85, 1403, 111-158. doi: 10.22054/qjpl.2024.75027.2919
مهاجر میلانی, امیر. (1403). 'جایگاه نظام حقوقی مدرن در نظریه اصلاح دینی جواد طباطبایی؛ بازخوانی انتقادی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 26(85), pp. 111-158. doi: 10.22054/qjpl.2024.75027.2919
مهاجر میلانی, امیر. جایگاه نظام حقوقی مدرن در نظریه اصلاح دینی جواد طباطبایی؛ بازخوانی انتقادی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1403; 26(85): 111-158. doi: 10.22054/qjpl.2024.75027.2919

جایگاه نظام حقوقی مدرن در نظریه اصلاح دینی جواد طباطبایی؛ بازخوانی انتقادی

پژوهش حقوق عمومی
دوره 26، شماره 85، اسفند 1403، صفحه 111-158
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjpl.2024.75027.2919
نویسنده
امیر مهاجر میلانی*
استادیار گروه فقه و حقوق پژوهشکده زن و خانواده، واحد قم، قم، ایران
چکیده
جریان روشنفکری همواره با ایده‌های ناهمگنی، سودای اصلاح دینی داشته است. طباطبایی بر خلاف بسیاری از روشنفکران معتقد است که اصلاح دینی در اسلام شریعت‌محور صرفا در قلمرو حقوق و از راه تبدیل حقوق شرع به نظام حقوقی جدید و تاریخ‌مند میسر است. در نگاه وی این تبدیل، شرایط امکان تفسیر متن قانون مبتنی بر شریعت، بر اساس نظریه‌های حقوقی جدید برآمده از فلسفه حقوق مدرن را فراهم کرده، در ادامه به پدیدار شدن «جدیدِ قدیم» و منتفی شدن «قدیمِ قدیم» و در نتیجه تحقق تجدد در جامعه ایرانی می‌انجامد. به باور وی جنبش مشروطه‌خواهی با تحولی که در منطق فهم دین و جواز تبدیل حقوق شرع به قانون و شکل‌گیری نظام حقوقی جدید ایجاد کرد، نمونه‌ای از این الگو در مقام «نظرِ در عمل» است. این پژوهش که در راستای مطالعه انتقادی این نظریه است با روش اسنادی و تحلیل محتوا به ارائه روایتی منسجم از نظریه پیچیده طباطبایی پرداخته سپس به نقد و ارزیابی آن می‌نشیند. به باور این پژوهش نظریه طباطبایی علی‌رغم توان بالایی که در توضیح مواد تاریخی و اندیشه ایران دارد از برخی وجوه اساسی از قبیل خطی‌تکاملی دیدن تاریخ، مقایسه دو نظام فکری قیاس‌ناپذیر، خطا در تحلیل متون اندیشه دینی با اشکالاتی مواجه است.
کلیدواژه‌ها
اصلاح دینی؛ عرفی‌شدن؛ جدال جدید و قدیم؛ مشروطه مشروعه؛ اصلاح معرفت دینی
مراجع
  • احتشام‌السلطنه، میرزا محمود، خاطرات، به کوشش سید مهدی موسوی (تهران: انتشارات زوار، 1367).
  • آبادیان، حسین، معماران نظری حکومت خودکامه (تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، 1400).
  • آجودانی، ماشاءالله، مشروطه ایرانی (تهران: اختران، 1387).
  • آجودانی، ماشاءالله، یا مرگ یا تجدد، دفتری در شعر و ادب مشروطه (لندن: انتشارات فصل کتاب، 1381).
  • آدمیت، فریدون، اندیشه ترقی یا حکومت قانون (تهران: انتشارات خوارزمی، 1351).
  • آدمیت، فریدون، ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران (سوئد: کانون کتاب ایران، 1985).
  • بلومنبرگ، هانس، مشروعیت عصر مدرن، ترجمه زانیار ابراهیمی (تهران: موسسه فرهنگی‌هنری پگاه روزگار نو، 1401).
  • پورمحمدی، رضا، درآمدی بر تفسیر حقوقی (قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1402).
  • تبریزی، محمد‌حسین، کشف‌المراد من المشروطه و الاستبداد، به کوشش حسین آبادیان (تهران: نشر نی، 1374).
  • ترکمان، محمد، رسائل، اعلامیه‌ها، مکتوبات، ... و روزنامه شیه فضل‌الله نوری، ج 1 (تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا، 1362).
  • توکویل، الکسی، انقلاب فرانسه و رژیم پیش از آن، ترجمه محسن ثلاثی (تهران: انتشارات مرواید، 1391).
  • حائری، عبدالهادی، تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق (تهران: انتشارات امیرکبیر، 1364).
  • حجاریان، سعید، از ش‍اه‍د ق‍دس‍ی‌ ت‍ا ش‍اه‍د ب‍ازاری‌ (تهران: طرح نو، 1389).
  • زرگری‌نژاد، غلامحسین، رسائل مشروطیت (تهران: انتشارات کویر، 1374).
  • سروش، عبدالکریم، قبض و بسط تئوریک شریعت (تهران: موسسه فرهنگی صراط، 1370).
  • شریعتی، علی، تشیع علوی تشیع صفوی (تهران: کتابخانه دانشجویی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 1352).
  • طالبوف، عبدالرحیم، کتاب احمد، چاپ دوم (تهران: انتشارات شبگیر، 2536).
  • طباطبایی، جواد، ابن خلدون و علوم اجتماعی، نسخه دوم، چاپ نخست (تهران: مینوی خرد ۱۴۰۰).
  • طباطبایی، جواد، تاملی درباره ایران (تهران: مینوی خرد، 1392).
  • طباطبایی، جواد، ملت، دولت و جکومت قانون جستار در بیان نص و سنت، چاپ 4 (تهران: مینوی خرد، 1400).
  • فنایی، ابوالقاسم، خلاق دین‌شناسی : پژوهشی در باب مبانی اخلاقی و معرفت‌شناسانه فقه (تهران: نگاه معاصر، 1389).
  • قوچانی، محمد حسن، حیات الاسلام فی احوال آیة الملک العلام (تهران: انتشارات کویر، 1393).
  • کاتوزیان، محمدعلی همایون، ایران جامعه کوتاه مدت و 3 مقاله دیگر، ترجمه عبدالله کوثری (تهران: نشر نی، 1393).
  • گشه، مارسل، دین و دموکراسی و حقوق بشر، ترجمه امیر نیک‌پی (تهران: نشر ثالث، 1385).
  • محلاتی، اسماعیل، اللئالی المربوطه فی وجوب المشروطه، به کوشش حسین آبادیان (تهران: نشر نی، 1374).
  • مخبرالسلطنه، مهدی‌قلی هدایت، خاطرات و خطرات (تهران: شرکت چاپ نگین، 1329).
  • میری، سید جواد، نظریه عام اصلاح دینی، بازخوانی روایت سید جواد طباطبایی از فلسفه سیاسی مشروطه (تهران: انتشارات نقد فرهنگ، 1400).
  • نائینی، محمدحسین، تنبیه الأمة و تنزیه الملة‌ (قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1424).‌
  • نوری، شیخ فضل‌الله، در حرمت مشروطه و قانون اساسی، به کوشش حسین آبادیان (تهران: نشر نی، 1374).
  • نوری، شیخ فضل‌الله، لوایح، به کوشش هما رضوانی (تهران: نشر تاریخ ایران، 1362).
مقاله‌ها

  • تقی‌زاده، سیدحسن، «اخذ تمدن خارجی»، یغما، شماره‌های 149 و 150، (آذر 1339).
  • طباطبایی، جواد، «تاملی درباره ایران» فصلنامه ناقد، سال اول، شماره دوم، (1383).
  • منذر، علی ابوالحسنی، «سندی منتشر نشده از عصر مشروطه؛ نامه فرزند صاحب عروه به پدر پس از شهادت شیخ فضل‌الله نوری»، تاریخ معاصر ایران، شماره 27، (پائیز 1385).
  • منذر، علی ابوالحسنی، «نامه علامه قزوینی به شیخ فضل الله»، نشریه زمانه، شماره 47، (1385).
  • مازندرانی، شیخ عبدالله، «بی‌نام»، حبل‌المتین، شماره 15، (رمضان 1328) .
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 171


login