| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,043 |
| تعداد مقالات | 16,472 |
| تعداد مشاهده مقاله | 43,656,043 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 24,824,179 |
تحلیل گزارش های تاریخی فتنه غز با رویکرد روایت شناسی | ||
| متن پژوهی ادبی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 بهمن 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ltr.2025.78671.3822 | ||
| نویسندگان | ||
| شیرین روشنی* 1؛ حبیب‌الله عباسی2 | ||
| 1ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| 2گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| میان تاریخ و روایت پیوندی ناگسستنی‌ست. روایت نقش مهمی در بازنمایی تاریخ دارد و باعث متن شدن اثر تاریخی میشود. در این جستار درصددیم با روش تحلیلی توصیفی و رویکرد روایت شناسی، عیار روایت‌مندی سه متن تاریخی مهم دوره‌ی سلجوقی سلجوق‌نامه ظهیرالدین نیشابوری، راحة الصدور و آیة السرور راوندی و مسامرة الاخبار و مسایرة الاخیار آقسرایی را از رهگذر خوانش گزارش‌های تاریخی از رخداد تاریخی «فتنه‌ی غز، اسارت سنجر سلجوقی و سرانجام کار او» تبیین کنیم و نشان دهیم کدام نویسنده-مورخ توانسته تاریخ حادثه ای و پر ماجرا را به روایت تاریخی ماندگاری تبدیل کند و راز توفیق او به چه عواملی منوط بوده است. برای تبیین میزان روایت‌مندی روایات از چهار عنصر: توصیف – مکان، زمان و شخصیت‌ها، کشمکش و گذار از یک وضعیت به وضعیتی دیگر، تمامیت و دارا بودن ویژگی غایت شناختی در جهت روایات بهره جستیم و نتیجه گرفتیم تاریخ نویسی در این دوره به دلایلی از جمله عدم تمایل مورخان به ثبت گزارش تاریخی هم‌زمان، عدم حمایت حاکمان سلجوقی از مورخین، و گذار از عصر خرد به عصر عاطفه و حاکمیت ایدئولوژی متعدد ضعیف‌تر از ادوار دیگراست. از میان این سه روایت، روایت راوندی به دلیل حضور تعلیق فراگیر، مفصل‌تر از دو روایت دیگر بوده و در عین نگاه دقیق به سلجوق نامه از آن فراتر رفته و با استخدام‌های فراوان، از روایت، آفرینش ادبی مفصلی ترتیب داده است. روایت سلجوق نامه در مرتبۀ بعدی قرار می‌گیرد و نمایان‌گر سیالیت راوی میان دو سویه‌ی گزارش و آفرینش، و روایت آقسرایی در کم‌ترین حد روایت‌مندی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نثر تاریخی؛ فتنه‌ی غز؛ روایت مندی؛ سلجوق‌نامه ظهیری؛ راحة الصدور و آیة السرور راوندی؛ مسامرة الاخبار و مسایرة الاخیار آقسرایی | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 23 |
||