| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,088 |
| تعداد مقالات | 16,792 |
| تعداد مشاهده مقاله | 45,969,144 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 25,747,504 |
مسئولیت مدنی (مهرالمثل، ارش البکاره و جبران خسارت معنوی) و کیفری زنا با وعده‌‌ی ازدواج با تأکید بر رأی هیأت عمومی شعب کیفری دیوانعالی کشور | ||
| فصلنامه پژوهش حقوق کیفری | ||
| مقاله 2، دوره 12، شماره 47، تیر 1403، صفحه 47-82 اصل مقاله (1.47 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jclr.2025.67267.2475 | ||
| نویسنده | ||
| محمد حسن حسنی* | ||
| استادیار دانشکده علوم انسانی دانشگاه دامغان، دامغان، ایران | ||
| چکیده | ||
| زنای به عنف مقابل زنای مطاوعی متضمن احکام وضعی و تکلیفی متفاوت است. جنبه‌‌های دوگانه‌‌ی الهی و مردمی زنای به عنف بخلاف جنبه‌‌ی یگانه و حق اللهی محض زنای مطاوعی مقتضی اتخاذ رویکرد افتراقی با هدف حمایت از مزنی بها می‌‌باشد. زنا با وعده‌‌ی ازدواج از چالش‌‌های حقوقی تشخیص نوع زنا و چند و چون مسئولیت کیفری و مدنی آن و موجب نضج آراء فقهی و قضائی متهافت است. این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی و بررسی اقوال فقهی- حقوقی و رویه‌‌ی قضائی با تأکید بر رأی هیأت عمومی شعب کیفری دیوانعالی کشور این فرضیه را اثبات می‌‌نماید که نوع زنا با وعده‌‌ی ازدواج می تواند نسبت به زانی از جنبه‌‌ی الهی زنا مطاوعی و نسبت به مزنی بها از جنبه‌‌ی حق الناسی مصداق زنای بدون رضایت واقعی قلمداد گردد. چه آنکه تمایز ادله‌‌ی اثبات دعوا از دو جنبه‌‌ی اللهی و مردمی مقتضی آن است که همان گونه که صرف شبهه در زنای به عنف از جنبه‌‌ی حق اللهی موجب سقوط حد قتل از زانی می‌‌شود، شبهه در رضایت مزنی بها از جنبه‌‌ی حق الناسی، زانی را ضامن مهرالمثل و ارش البکاره یا خسارت معنوی مزنی بها سازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ارش البکاره؛ زنای به عنف؛ زنای مطاوعی؛ مهرالمثل؛ خسارت معنوی | ||
| مراجع | ||
|
- آوان،رضا.(1396).«جایگاه ارش البکاره ،مهرالمثل وخسارت معنوی در زنای مطاوعی»،فقه واصول،س 49،ش 3،ص 30-9.
10.22067/FIQH.V0I0.42907
- اسپانلو،محمود.(1399).«جبران خسارت بزه دیده مدعی تجاوز جنسی »،حقوقی دادگستری،س84،ش110،ص 217-189.
https://doi.org/10.22106/jlj.2020.112943.2888
- اکرمی،روح الله.(1395).«عنصر عنف در زنا»،پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب،س3،ش1،ص 66-33. 10.22091/CSIW.2017.1895.1178
- برغانی،محمد تقی.(1382).دیات ،چ1،قزوین،انتشارات حدیث امروز.
- توجهی،عبدالعلی.(1390).«وجوه تمایز زنا و تجاوز به عنف با تاکید بر شیوه اثبات»،پژوهش نامه حقوق اسلامی،س 12،ش2، ص 132-101.
10.30497/LAW.2012.1029
- حدادی،فاضل.(1394).«تعدی جنسی به بیهوش نقد ماده 224 قانون مجازات اسلامی1392»،رسائل،ش2،صص 97-78
- خالقی، علی.( 1393).نکته ها در قانون آیین دادرسی کیفری، چاپ سوم، تهران:شهردانش.
- رستمی،هادی.(1401).آئین دادرسی کیفری، چاپ دوم، تهران: نشر میزان.
- شکری،رضا.(1383).قانون مجازات اسلامی در نظم کنونی،تهران، انتشارات مهاجر.
- فتحی،حجت اله.(1396).شرح مبسوط قانون مجازات اسلامی مصوب 1392[حدود]،چ2،قم،موسسه دائره المعارف فقه اسلامی.
- فرجیها،محمد.(1398).«از تحریم تا تجریم تجاوز جنسی در روابط میان زوجین»،پژوهشنامه زنان،س10،ش3،صص:47-71.
10.30465/WS.2019.4468
- قیاسی،جلال الدین.(1380).مطالعه تطبیقی حقوق جزای عمومی، قم،پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- گنجینه استفتائات قضائی(نرم افزار)،دفتر آموزش روحانیون و تدوین متون فقهی معاونت آموزش قوه قضائیه.
- مجلسی اول،محمد تقی.(1400ق).یک دوره فقه کامل فارسی،چ1،تهران:فراهانی.
- مجموعه آرای فقهی در امور کیفری[جرائم ضد عفت و شخصیت معنوی افراد].(1382).قم،معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضائیه،مرکز تحقیقات فقهی.
- محمودیان،کامران.(1392).«جبران خسارت ازاله بکارت در حقوق ایران و فقه امامیه»،حقوقی دادگستری،دوره 77،ش83،ص150-113.
10.22106/jlj.2013.10822
- مذاکرات و آراء هیات عمومی دیوانعالی کشور در سال 1397 [بخش اول].(1399).چ1، تهران،قوه قضائیه.
- مرادپور، ژیلا.(1398).«نقش علم قاضی در احراز عنف و اکراه در جرائم منافی عفّت»،مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ش20،ص 94 - 65 .
- مرعشی،محمد حسن.(1376).دیدگاه های نو در حقوق کیفری اسلام،چ1،تهران:میزان.
- مصدق،محمد.(1396).شرح قانون مجازات اسلامی[حدود]،چ2،تهران،جنگل
- مکارم شیرازی،ناصر.(1427ق).استفتائات جدید،ج3،چ2،قم،مدرسه امام علی(ع).
- میر شکاری،عباس.(1399).«الزامات اخلاقی و حقوقی جبران زیان ناشی از آزار جنسی»،اخلاق و تاریخ پژشکی،دوره 13، ش 1،صص198-180
In persia Avan, Reza and Abbasali, Soltani; «The Status of Compensation for Virginity, Stipulated Dower, and Moral Damage in Compliant Adultery from the Perspective of Jurisprudence with an Approach to the Critique of Islamic Penal Law [Ratified in] 2013», Fiqh and Usul, Volume 49, Issue 3(2017), Pages 9-30. (in Persian). 10.22067/FIQH.V0I0.42907 Espanlou, Mahmod and kalantarian, kiomars, «Possibility of Compensation of the Rape Victim After Acquittal of Defendant in Iran’s Law», the Judiciary law Journal, Volume 84, Issue 110(2020), Pages 185-212. (in Persian). https://doi.org/10.22106/jlj.2020.112943.2888 Akrami, Ruhollah; «The Element of absence consent in Sexual intercourse From the perspective Islamic jurisprudence, Iran and England criminal law», Comparative Studies on Islamic and Western Law , Volume 3, Issue 1(2016), Pages 33-66. (in Persian). 10.22091/CSIW.2017.1895.1178 Barghani, Mohammad Taqi bin Mohammad; (Diyat), 1st edition, (Qazvin: Hadith Imroz Publications, 2003). (in persian) Tavajjohi, Abdollali; Tavakolpoor, Mohammad Hadi; «Jurisprudential and Legal Study of Adultery and Rape: a study of the concept and Method of Establishment», Islamic Law Research, Volume 12, Issue 2,(2012) Pages 101-132. (in Persian). 10.30497/LAW.2012.1029 Haddadi, Fazel; «Sexual assault against unconscious», Rasael, Volume 2, Issue 1,(2015), Pages 78-97. (in Persian) Khaleghi, Ali; (Notes on Criminal Procedure Law), third edition, (Tehran: Shahrdanesh, 2014). (in Persian) Shokri, Reza; (Islamic Penal Code in the current order), third edition (Tehran, Mohajer Publications,2004). (in Persian) Rostami, Hadi; (Criminal Procedure), 2nd edition ,(Tehran, Mizan legal foundation,2022). (in Persian) Fathi, Hojjat Elah; (Detailed description of the Islamic Penal Code approved in 2012: Hodud), 2nd edition, (Qom, Institute of Islamic Jurisprudence Encyclopedia,2017). (in Persian) Farajiha, Mohamad; «From prohibition to criminalization of marital rape in the light of responsive regulation theory», Women’s Studies, Volume 10, Issue 29,(2020), Pages 47-71. (in Persian) 10.30465/WS.2019.4468 Ghiasi, Jalaluddin; (2001), (Comparative study of general criminal law), 1st edition, (Qom, Hozeh and University Research Institute, 2001) (in Persian) Ganjineyh estfta'eat qazae (narm afzar),dftar amwzsh rouhaniun va tadwin motun fiqhye moawenat amooezsh qoveye qazaeah. (in Persian) Majlesi, Mohammad Taqi; (a complete course of Persian jurisprudence), 1st edition, (Tehran: Farahani, 1979). (in Persian) Collection of jurisprudential opinions in criminal matters : crimes against of individuals' chastity and spiritual character, 1st edition (Qom, Judiciary Education and Research Department, Jurisprudential Research Center, 2012). (in Persian) Mahmoodianisfahani, Kamran; Malmir, Mahmood; «Defloration in the Iranian Criminal law and Imamia’s Jurisprudence», Judiciary law journal, Volume 77, Issue 83 ,(2013),Pages 113-150. (in Persian) 10.22106/jlj.2013.10822 Negotiations and Decisions of the General Board of the Supreme Court of the country in 1397 , 1st edition, (Tehran: Judiciary, 2020). (in Persian) Moradpur, Zhila; «The role of personal knowledge of the Judge in proving the force and duress in unchaste crimes; Theoretical discussions and practical experiences», Studies in Islamic Law & Jurisprudence, Volume 11, Issue 20,(2019), Pages 65-94. (in Persian) https://doi.org/10.22075/feqh.2018.14315.1509 Marashi, Mohammad Hassan; (New Perspectives in Islamic Criminal Law), 1st edition, (Tehran: Mizan, 1997). (in Persian) Mossadegh, Mohammad; (Description of the Islamic Penal Code: Hodaud), 2nd edition, (Tehran, Jangal, 2016). (in Persian) Makarem shirazi, Nasser; (New polls), vol.3, 2nd edition, (Qom: Publications of Imam Ali School, 2006). (in Persian) Mirshekari, Abas; Samadi, Afruz; «Ethical and Legal Requirements of Compensating Damages Resulted From Sexual Harassment», Medical Ethics and History of Medicine; Volume 13 , (2020), Pages 180-198. (in Persian) ب- منابع عربی - ابن ادریس،محمد بن منصور.(1410ق).السرائر،ج3،چ2،قم،انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم.
- ابن فارس،احمد.(1404).مقائیس اللغه،ج 4،چ1،قم،دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
- ابن منظور،محمد بن مکرم.(1414ق).لسان العرب،چ3،بیروت،دار الفکر.
- بهجت،محمد تقی.(1426ق).جامع المسائل،ج5،چ2،قم،دفتر آیت الله بهجت.
- تبریزی،میرزا جواد بن علی.(1428ق).تنقیح المبانی الاحکام(کتاب الدیات)،چ1،قم،دارالصدیقه الشهیده(س).
- جوهرى،اسماعیل بن حماد.(1410ق).الصحاح،بیروت،دار العلم للملایین.
- حر عاملی،محمد بن حسن.(1409ق). وسائل الشیعه،چ1،قم،موسسه آل البیت(ع).
- حلی اسدی،جمال الدین بن فهد.(1407ق). المهذب البارع،ج5،چ1، قم،انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم.
- حلی، شمس الدین.(1424ق).معالم الدین فی فقه آل یاسین،ج2،چ1،قم،موسسه امام صادق(ع).
- حلی،محمد بن حسن.(1387ق).ایضاح الفوائد،چ1،قم،موسسه اسماعیلیان.
- حلی،یحیی بن سعید.(1405ق).الجامع للشرایع،چ1،قم،موسسه سید الشهداء.
- حلی، فاضل مقداد بن عبدالله.(1404ق).التنقیح الرائع،ج4،چ1،قم،کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
- حمیرى، نشوان بن سعید.(1420ق).شمس العلوم،بیروت،دارالفکر المعاصر.
- خراسانی،علی محمد.(بی تا)،شرح تبصره المتعلمین،ج2،قم، بی نام.
- خمینی،روح الله.(بی تا).تحریر الوسیله،ج2،چ1،قم،دارالعلم.
- خمینی،روح الله.(1422ق ).استفتائات،ج3،چ5،قمری،انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم.
- خوانساری،احمد.(1405ق).جامع المدارک،چ2،تهران،مکتبه الصدوق.
- خوئی،ابوالقاسم.(1422).مبانی تکمله المنهاج،جلد42-41،چ1،قم:موسسه احیاء آثار امام خوئی.
- روحانی،محمد صادق.(1412ق).فقه الصادق(ع)،چ1،قم، دارالکتاب.
- زمخشرى،ابوالقاسم.(1417ق).الفائق،بیروت،دار الکتب العلمیۀ.
- سیستانى،على.(1417ق).منهاج الصالحین،چ5،قم،دفتر آیت االله سیستانى.
- صیمری،مفلح بن حسن.(1420ق).غایه المرام ،ج4،چ1،بیروت،دارالهادی.
- طباطبائی،علی بن محمد.(1418).ریاض المسائل،چ1،قم،موسسه آل البیت(ع).
- طوسی،محمد بن حسن.(1387ق).المبسوط،ج7،چ3،تهران،المکتبه المرتضویه.
- طوسی،محمد بن حسن.( 1407ق).تهذیب الاحکام،چ4،تهران،دارالکتب الاسلامیه.
- عاملی،زین الدین بن علی.(1410ق).الروضه البهیه،چ1،قم،کتابفروشی داوری.
- عاملى،زین الدین بن على.(1413ق).مسالک الأفهام،چ1،قم،مؤسسۀ المعارف الإسلامیۀ.
- علامه حلی،حسن بن یوسف.(1420ق).تحریر الاحکام الشریعه،ج 5-4،چ1،قم،موسسه امام صادق(ع)
- علامه حلی،حسن بن یوسف.(1413ق).مختلف الشیعۀ فی أحکام الشریعۀ،چ2،قم،انتشارات اسلامى حوزه علمیه قم.
- علامه حلی،حسن بن یوسف.(1411ق).تبصره المتعلمین ،چ1،تهران،وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- علامه حلی،حسن بن یوسف.(1410ق).ارشاد الاذهان ،ج2،چ1،قم،انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم.
- علامه حلی،حسن بن یوسف.(1413ق).قواعد الأحکام ،ج 3،چ1،،قم،انتشارات اسلامى حوزه علمیه قم.
- فاضل اصفهانی،محمد بن حسن.(1416).کشف اللثام ،ج11-10،چ1،قم،انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم.
- فاضل لنکرانی،محمد.(1422ق).تفصیل الشریعه - الحدود،چ1، قم،مرکز فقهی ائمه اطهار(ع).
- فاضل لنکرانى،محمد.(1429ق).تفصیل الشریعۀ ـ الغصب،إحیاء الموات،المشترکات واللقطۀ، قم،مرکز فقهى ائمه اطهار(ع).
- فاضل لنکرانی،محمد.(1418ق).تفصیل الشریعه،کتاب الدیات،چ 1،قم،مرکز فقهی ائمة اطهار(ع)
- فاضل لنکرانی،محمد.(1377ش).جامع المسائل،ج2،چ1،قم،مطبوعاتی امیر.
- فراهیدى،خلیل بن احمد.(1410ق).کتاب العین،چ2،قم،هجرت.
- فیاض،محمد اسحاق.(1426ق).رساله توضیح المسائل،چ1،قم،انتشارات مجلسی.
- فیض کاشانی،محمد حسن.(بی تا).مفاتیح الشرائع،چ1،قم،کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
- کاشف الغطا،احمد بن علی.(1423ق).سفینه النجاه،ج4،چ1،نجف،موسسه کاشف الغطا.
- کرکی،علی بن حسین.(1408ق).جامع المقاصد،قم،موسسه آل البیت(ع).
- کلینی،ابوجعفر.(1407 ق).الکافی،ج5،چ4،تهران،دارالکتب الاسلامیه.
- گلپایگانی،محمد رضا.(1409ق).مجمع المسائل،ج4،چ2،قم:دارالقران الکریم.
- مجلسی ثانی،محمد باقر.(1410ق).بحارالانوار،ج100،چ1،بیروت،موسسه الطبع و النشر.
- مجلسی ثانی،محمد باقر.(بی تا).حدود و قصاص و دیات،چ1،تهران،مؤسسه نشر آثار اسلامی.
- محقق حلی،ابوالقاسم.(1410ق).المختصر النافع،تهران،موسسه البعثه.
- محقق حلی،ابوالقاسم.( 1408ق).شرایع الاسلام ،چ2،قم،موسسه اسماعیلیان.
- مصطفوى،حسن.(1402ق).التحقیق فی کلمات القرآن الکریم،چ 1، تهران،مرکز الکتاب للترجمۀ والنشر.
- مفید،محمد بن محمد بن نعمان.(1413ق).المقنعه،قم،کنگره جهانی هزاره شیخ مفید.
- موسوى،على بن حسین.(1415ق).الانتصار،قم،انتشارات اسلامى حوزه علمیه قم.
- موسوی اردبیلی،عبد الکریم.(1377)،استفتائات،چ1،قم،نجابت.
- مؤمن، محمد.(1422ق).مبانی تحریر الوسیلۀ - کتاب الحدود، تهران،مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره).
- مهیار،رضا.(1410ق)،فرهنگ ابجدی عربی – فارسی،تهران،انتشارات اسلامی.
- نجفی،محمد حسن.(1404).جواهر الکلام ،چ7،بیروت،داراحیاء التراث العربی.
- وحید خراسانی،حسین.(1428ق)،منهاج الصالحین،ج3،چ5،قم،مدرسه امام باقر(ع). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 240 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 37 |
||