| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,178 |
| تعداد مقالات | 17,651 |
| تعداد مشاهده مقاله | 53,564,712 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,276,510 |
نَفَـقِـۀ قنات (کاریز) (شیوه‌های تأمین هزینه در نظام آبیاری سنتی) | ||
| دو فصلنامه دانش های بومی ایران | ||
| مقاله 18، دوره 6، شماره 12، مهر 1398، صفحه 647-665 اصل مقاله (609.97 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjik.2017.8265 | ||
| نویسندگان | ||
| مرتضی سالمی قمصری* 1؛ سینا فروزش2؛ حجتی محمدرضا3 | ||
| 1مدرس تاریخ دانشگاه علامه طباطبائی و پژوهشگر دانش های بومی ایران | ||
| 2استادیار تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی-واحد علوم و تحقیقات | ||
| 3کارشناسی پژوهشگری | ||
| چکیده | ||
| عوامل طبیعی در پدیده‌های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی هر جامعه نقش قاطع و تعیین‌کننده‌ای دارند. در سرزمین کم‌آب ایران در طول تاریخ[1]، قنات مهم‌ترین شیوه بهره‌برداری از منابع آبی بوده، که حفظ، نگهداری و استفاده و بهره‌برداری از آن نیز، به‌صورت جمعی بوده است. منابع آب مشترک و تبعات آن و سرمایه‌گذاری درازمدت در احداث و نگهداری قنات، برنامه‌های درازمدتی را می‌طلبید، که با فردگرایی و فرهنگ رقابتی قابل جمع نبوده است و برخلاف نظر برخی نویسندگان و روشنفکران ایرانی، کاریز و تمدن کاریزی با فرهنگ و جامعه "کوتاه‌مدت" ابداً سازگار نبوده است. هم احداث قنات حاصل فرهنگ مشارکتی درازمدت و صلح‌جویانه و یاریگرانه بوده و هم وجود آن، این فرهنگ را تقویت و بازتولید کرده است. در این مقاله به مالیات بهره‌برداری از آب یا نَفَـقِـۀ قنات که آینده‌نگری هوشمندانه نیاکانمان در جهت خودکفایی مالی قنات بوده، پرداخته شده است. در نظام‌های آبیاری سنتی نفقه مجموع مبالغی است که در طول مدارهای گردش آب در تمام مدت سال آبی[2] هزینه می‌گردد، که شامل دستمزدهای گروه آبیاران و مخارج جنبی منبع آبدهی می‌باشد. در ادامه کار به نفقه چند قنات از نقاط متفاوت ایران نیز اشاره می‌شود. [1]- تا حدود هفتادسال پیش قنات مهم‌ترین شیوه تأمین آب در ایران بود. [2]- سال آبی از ابتدای پاییز (مهرماه) آغاز می‌شود و تا پایان تابستان (شهریورماه) سال بعد ادامه می‌یابد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نفقه؛ آب؛ کاریز؛ قنات؛ ایران | ||
| مراجع | ||
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,898 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 590 |
||