تعداد نشریات | 55 |
تعداد شمارهها | 1,839 |
تعداد مقالات | 14,675 |
تعداد مشاهده مقاله | 31,782,054 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 19,756,221 |
تحلیل و بررسی دلالت آیة تطهیر بر عصمت اهل بیت(ع) در نگاه مفسران شیعه و اهل سنّت | ||
پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
مقاله 5، دوره 8، شماره 30، آذر 1396، صفحه 103-132 اصل مقاله (846.06 K) | ||
نوع مقاله: علمی - ترویجی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2017.8722 | ||
نویسندگان | ||
کاوس روحی برندق* 1؛ سید سجاد غلامی2 | ||
1دانشیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس تهران، تهران، ایران | ||
2دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس تهران، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
در قرآن کریم، آیاتی با بسامد فراوان دربارة امامت، ولایت و فضایل اهل بیت(ع) وجود دارد. یکی از این آیات که مفسران در محتوای آن بحث و گفتگو کردهاند، «آیة تطهیر» میباشد که راهگشاترین آیه دربارة منزلت، عصمت و امامت اهل بیت(ع) است. این مقاله دیدگاه مفسران شیعه و اهل سنتّ (بیش از 25 تفسیر) را دربارة چگونگی دلالت آیه بر عصمت مورد پژوهش قرار دادهاست و پس از تحلیل، ارزیابی و نقد دیدگاههای مختلف به این نتیجه دست یافتهاست که مفسران شیعه چهار دیدگاه و مفسران اهل سنّت دو دیدگاه را در این زمینه مطرح کردهاند و از میان همة تقریرها، دو دیدگاه از نظر استدلال به عنوان بهترین دیدگاه میان مفسران سلف و متأخر شیعه و اهل سنّت برگزیده شدهاست. اولین دیدگاه، استدلال علامه طباطبائی در تفسیر المیزان به دلیل زاویة خاص نگرش به مفهوم واژگان شاخص آیة تطهیر و چگونگی عملکرد ارادة خدا در اذهاب رجس و طهارت اهل بیت(ع) و دیگری نظر سیّد محمدحسین فضلالله در تفسیر مِن وحی القرآن است که به مصداق و عینیّت آیه بیشتر نزدیک شدهاست و به نوعی تفسیر دیدگاه علامه طباطبائی بهشمار میآید. | ||
کلیدواژهها | ||
آیة تطهیر؛ اهل بیت(ع)؛ عصمت؛ مفسران؛ شیعه؛ اهل سنّت | ||
مراجع | ||
آلوسی، سید محمود. (1415ق.). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. تحقیق علی عبدالباری عطیة. ط 1. بیروت: دارالکتب العلمیة. ابناثیر جزری، مبارکبن محمد. (1367). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر. چ4. قم: مؤسسة مطبوعاتی اسماعیلیان. ابنتیمیه، احمدبن عبدالحلیم. (1406ق.). منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعةو القدریة. تحقیق محمد رشاد سالم. ریاض: جامعة الإمام محمدبن سعود الإسلامیة. ابنحنبل، احمد. (1420ق.). مسند احمدبن حنبل. تحقیق شعیب الأرنؤوط وآخرون. ط2. بیروت: مؤسسة الرسالة. ابنسیده، علیبن اسماعیل. (1382ق.). المحکم و المحیط الأعظم. القاهره: معهد المخطوطات العربیة. ابنشهرآشوب مازندرانی، محمدبن علی. (1379ق.). مناقب آل أبیطالب علیهمالسلام. ط1. قم: مؤسسة انتشارات علامه. ابنعاشور، محمدبن طاهر. (بیتا). التحریر و التنویر. ط 1. بیروت: مؤسسة التاریخ. ابنفارس، أحمدبن فارس. (1404ق.). معجم المقاییس اللغة. تحقیق عبدالسلام محمد هارون. قم: مکتب الأعلام الإسلامی. ابنکثیر، اسماعیلبن عمر. (1419ق.). تفسیر القرآن العظیم. تحقیق محمدحسین شمسالدین. ط 1. بیروت: دار الکتب العلمیة. ابنمنظور، محمدبن مکرم. (1414ق.). لسان العرب. ط 3. بیروت: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع. اسکندری، حسن. (1390). «آیة تطهیر و دیدگاه سلفیه». سراج منیر. ش 2. صص 49ـ70. امین اصفهانی، سیده نصرت. (1361). مخزن العرفان در تفسیر قرآن. تهران: نهضت زنان اسلام. بابائی، علیاکبر. (1391). «استقلال نزول آیة تطهیر و تأثیر آن در ظهور و فهم معنای آیه». اندیشة نوین دینی. د 8. ش 28. صص 25ـ43. بحرانی، هاشمبن سلیمان. (1416ق.). البرهان فی تفسیر القرآن. چ1. تهران: بنیاد بعثت. جوان ملکوتی، عبدالله. (1376). «اهل بیت و آیة تطهیر در تفاسیر مهم اهل سنت». مقالات و بررسیها. ش 62. صص 7ـ22. حائری تهرانی، میر سیدعلی. (1377). مقتنیات الدرر و ملتقطات الثمر. تهران: دارالکتب الإسلامیة. حسینی استرآبادی، سید شرفالدین علی. (1409ق.). تأویل الآیات الظاهرة. چ1. قم: جامعة مدرسین حوزة علمیة قم. حسینی شیرازی، سید محمد. (1424ق). تقریب القرآن إلی الأذهان. چ1. بیروت: دارالعلوم. ذهبی، شمسالدین محمد. (1413ق.). الکاشف فی معرفة من له روایة فی الکتب السنة. ط1. جدّه: دار القبلة للثقافة الإسلامیة. راغب اصفهانی، حسینبن محمد. (1412ق.). مفردات ألفاظ القرآن. تحقیق صفوان عدنان داوودی. ط1. بیروت: دارالقلم. رحیمی، غلامرضا. (1383). «مصداق اهل بیت علیهمالسلام در آیة تطهیر با رویکرد به منابع اهل سنت». پژوهشنامة حکمت و فلسفه اسلامی. ش 8 و 9. صص 123ـ146. زمخشری، جارالله محمود. (1407ق.). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. ط3. بیروت: دار الکتاب العربی. سجادی، سید جعفر. (1379). فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا. چ1. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سید مرتضی، علیبن الحسین. (1411ق.).الذخیرة فی علم الکلم. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. شاذلی، سیدبن قطب. (1412ق.). فی ظلال القرآن. ط 17. القاهرة: دارالشروق. صدرای شیرازی، محمدبن ابراهیم. (1981م.). الحکمةالمتعالیة فی الأسفار العقلیةالأربعة. ط 3. بیروت: دار إحیاء التراث. طباطبائی، سید محمدحسین. (1417ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. ط 5. قم: مکتبة النشر الإسلامی. طبرسی، فضلبن حسن. (1372). مجمعالبیان فی تفسیر القرآن. تحقیق محمدجواد بلاغی. چ3. تهران: انتشارات ناصرخسرو. طبری، محمدبن جریر. (1412ق.). جامعالبیان فی تفسیر القرآن. چ1. بیروت: دار المعرفة. طنطاوی، سید محمد. (بیتا). التفسیر الوسیط للقرآن الکریم. بیجا: بینا. طوسی، محمدبن حسن. (بیتا). التبیان فی تفسیر القرآن. ط1. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. طیب، سید عبدالحسین. (1378). أطیب البیان فی تفسیر القرآن. چ2. تهران: انتشارات اسلام. فخر رازی، ابوعبدالله محمد. (1420ق.). مفاتیح الغیب. بیروت: دار التراث العربی. فراهیدی، خلیلبن احمد. (1409ق.). کتاب العین. ط2. قم: نشر هجرت. فیروزآبادی، محمدبن یعقوب. (1426ق.). القاموس المحیط. ط 8. بیروت: مؤسسة الرسالة للطباعة والنشر والتوزیع. فیض کاشانی، ملا محسن. (1415ق.). تفسیر الصافی. تحقیق حسین اعلمی. ط2. تهران: انتشارات الصدر. قرآن کریم. (1415ق.). ﺗﺮﺟمة سیدعلی موسوی گرمارودی. ﺗﻬـﺮان :دار اﻟﻘـﺮآن اﻟﻜـﺮﻳﻢ (دﻓﺘـﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﺗﺎرﻳﺦ و ﻣﻌﺎرف اﺳﻼﻣﻰ). قرشی، سید علیاکبر. (1377). تفسیر أحسن الحدیث. تهران: بنیاد بعثت. قرطبی، محمدبن احمد. (1364). الجامع لأحکام القرآن. ط1. تهران: انتشارات ناصرخسرو. قشیری، عبدالکریمبن هوازن. (۱۳۶۱). رسالة قشیریه. تصحیح بدیعالزمان فروزانفر. تهران: انتشارات علمی فرهنگی. کلینی، محمدبن یعقوب. (1429ق.). الکافی. چ1. قم: دار الحدیث. مصطفوی، حسن. (1360). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. مغنیه، محمدجواد. (1424ق.). تفسیر الکاشف. چ1. تهران: دارالکتب الإسلامیة. مفید، محمدبن نعمان. (1424ق.). تفسیر القرآن المجید. چ1. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. نخجوانی نعمتالله بن محمود. (1999م.). الفواتح الالهیة و المفاتح الغیبیة. مصر: دار رکابی للنشر. هاشمی، محمدبن سعد (ابنسعد). (1413ق.). الطبقات الکبری. چ1. بیروت: دار صادر. هیتمی مکی، احمدبن حجر. (1417ق.). الصواعق المحرقة. تحقیق عبدالرحمن عبدالله ترکی و کامل محمّد خراط. چ1. بیروت: مؤسسة الرسالة. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,925 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,925 |