| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,113 |
| تعداد مقالات | 17,031 |
| تعداد مشاهده مقاله | 48,083,861 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 26,317,148 |
گفتمان‌کاوی نظام زبانی سورة جن: بررسی آماری | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| مقاله 6، دوره 9، شماره 33، تیر 1397، صفحه 139-162 اصل مقاله (594.72 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - ترویجی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2019.34572.1751 | ||
| نویسندگان | ||
| عبدالباسط عرب یوسف آبادی* 1؛ فواد عبدالله زاده2؛ فرشته افضلی2 | ||
| 1عشو هیات علمی دانشگاه زابل | ||
| 2عضو هیات علمی دانشگاه زابل | ||
| چکیده | ||
| «گفتمان» که به «شیوة خاص سخن گفتن» اطلاق می‌شود، از منظرهای مختلفی بررسی می‌شود که به آن «تحلیل گفتمان» می‌گویند. در تحلیل گفتمان با ارزیابی سطوح گوناگون متن، امکان دستیابی به برداشتی جدید و عمیق از متون گفتاری یا نوشتاری فراهم، و تعاملات زبان با ساختارهای فکری‌ـ اجتماعی کشف می‌شود. این شاخه از تحلیل می‌تواند جایگاه ویژه‌ای در مطالعات قرآنی یابد؛ چراکه تحلیل ساخت‌های گفتمان‌مدار قرآن، به کشف ایدئولوژی پنهان در پس همة آیات می‌انجامد. پژوهش حاضر در تلاش است با تکیه بر روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با استناد به الگوی وَن لیوون (2008 م.) که با تأکید بر اهمیت کارگزاران اجتماعی گفتمان پایه‌ریزی شده‌است، نظام گفتمانی سورة جن را تحلیل نماید. این سوره به دلیل شرح فشردة داستان گروهی از جنیان به عنوان کارگزاران اجتماعی گفتمان، کنش‌های گفتاری شایستة توجهی دارد. بنابراین، از منظر وَن لیوون تحلیل‌پذیر خواهد بود. بررسی‌ها نشان از آن دارد که در این سوره، مؤلفه‌های گفتمانی مبتنی بر اظهار (بسامد 172) در مقایسه با مؤلفه‌های مبتنی بر پوشیدگی (بسامد 24) بسامد بالایی دارد و این بدان معناست که خداوند در یک خلاقیت سبکی، مخاطب را با نام افراد، گروه‌ها، مکان‌ها و زمان‌هایی که کارگزاران اجتماعی (= جنیان) در آن نقش فعال دارند، آشنا می‌سازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تحلیل گفتمان؛ گفتمان‌مدار؛ کارگزار اجتماعی؛ وَن لیوون؛ قرآن کریم؛ سورۀ جن. | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. آشوری، داریوش. (1377). «گفتار و گفتمان». راه نو. س 1. ش 7. صص 19ـ23. آقاگل‌زاده، فردوس. (۱۳۸۵). تحلیل گفتمان انتقادی. چ 1. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. الآلوسی، سید محمود. (1415 ق.). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. تحقیق علی عبدالباری عطیة. ط 1. بیروت: دار الکتب العلمیة. ابن‌الأثیر، ضیاءالدّین. (1994 م.). المثل السائر. ط 1. مصر: دار النهضة. تلاوی، محمد نجیب. (2009 م.). تجدید الخطاب النقدی. ط 1. القاهرة: الدار الثقافیة للنشر. جرفی، محمد و عباد محمدیان. (۱۳۹۳). «بررسی سورة عبس از دیدگاه سبک‌شناسی گفتمانی میشل فوکو». پژوهش‌های ادبی ـ قرآنی. س 2. ش 2. صص 9ـ26. جلیلی، هدایت. (1372). روش‌شناسی تفاسیر موضوعی قرآن. چ 1. تهران: کویر. الحمصی، هشام عبدالرزاق. (1993 م.). نظرات فی کتاب الله. ط 1. دمشق: دار الهدی. حمودة، طاهر سلیمان. (1998 م.). ظاهرة الحذف فی الدرس اللغوی. ط 1. الإسکندریة: الدار الجامعیة. الخولی، أمین. (1995 م.). مناهج تجدید فی النحو والبلاغة والتفسیر والأدب. ط 1. القاهرة: الهیئة المصریة العامة. راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد. (1412 ق.). المفردات فی غریب القرآن. ط 1. دمشق: دار العلم. زرقانی، محمد عبدالعظیم. (1988 م.). مناهل العرفان فی علوم القرآن. ط 2. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. الزرکشی، بدرالدّین. (1992 م.). البحر المحیط فی أصول الفقه. تحقیق عبدالقادر العانی. ط 3. کویت: وزارة الأوقاف. ـــــــــــــــــــــــــ . (1408 ق.). البرهان فی علوم القرآن. تحقیق محمد أبوالفضل إبراهیم. ط 2. بیروت: دار الجمیل. الزمخشری، جارالله محمود. (1407 ق.). الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل. ط 3. بیروت: دار الکتاب. سادات مقداری، صدیقه و شکوفه جهانگیری. (1394). «تحلیل گفتمان انتقادی شعر دفاع مقدس برای کودکان از منظر رهیافت ون لیوون». متن‌پژوهی ادبی. س 19. ش 65. صص 121ـ160. شرشار، عبدالقادر. (2006 م.). تحلیل الخطاب الأدبی وقضایا النص. ط 1. وهران: دارالأدیب. طباطبائی، سید محمدحسین. (1973 م.). المیزان فی تفسیر القرآن. ط 1. بیروت: الأعلمی. عبده، محمد و محمد رشیدرضا. (1422 ق.). تفسیر المنار. ط 2. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. العموش، خُلود. (1388). گفتمانقرآن: بررسیزبان‌شناختیپیوندمتنوبافتقرآن. ترجمة حسین سیدی. چ 1. تهران: سخن. العوا، سلوی محمد. (1382). بررسی زبان‌شناختی وجوه و نظایر در قرآن کریم. ترجمة حسین سیدی. چ 1. تهران: به‌نشر. عید، رجاء. (1979 م.). فلسفة البلاغةبینالتقنیةوالتطور. ط 2. الإسکندریة: منشأة المعارف. فیض کاشانی، ملاّ محسن. (1415 ق.). الصافی فی تفسیر کلام الله الوافی. تحقیق:حسن أعلمی. ط 2. قم: الصدر. قدامة بن‌جعفر، ابوالفرج. (1884 م.). نقد الشعر. ط 1. بیروت: دار الکتب العربیة. مجلسی، محمدباقر. (1404 ق.). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول. ط 1. طهران: دار الکتب الإسلامیة. مفتاح، محمد. (1990 م.). دینامیة النص:تنظیروإنجاز. ط 2. بیروت: الدار البیضاء. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران. (1374). تفسیر نمونه. چ 2. تهران: دار الکتب الإسلامیة. میرفخرایی، تژا. (1383). فرایند تحلیل گفتمان. چ 1. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها. یقطین، سعید. (1989 م.).انفتاحالنصالروائی. ط 2. بیروت: الدار البیضاء. Fairclough, Norman. (1989). Language and Power. London: Longman.
------------------------ . (2002). "Critical Discourse Analysis and the Marketization of Public Discourse". Critical Discourse Analysis. Toolan, M. (Ed.).Vol.2. London: Routledge.
Jaworski, Adam & Nikolas Coupland. (1999). The Discourse Reader. British: Routledge.
Johnstone, Barbara. (2008). Discourse Analysis. Malden, M.A: Blackwell Publishing.
Richardson, John E. (2007). Analyzing Newspapers: An Approach from Critical Discourse Analysis. New York: Palgrave Publishing.
Slembrouck, Stef. (2006). "What is Meant by Discourse Analysis?". Cririque of Anthropology. No. 21. P. 1.
Van Dijk, Teun. (1998). "Opinions and Ideologies in the Press". Approaches to Media Discourse. Bell, A. and Peter Garrett (Ed.). Oxford: Blackwell, Pp. 21-63.
Van Leeuwen, Theo. (2008). Discourse and Practice, New Tools for Critical Discourse Analysis. Oxford: Oxford University Press.
Wodak, Ruth & Michael Mayer. (2001). Methodes of Critical Discourse Analysis. London: SAGE Publication. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,153 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,048 |
||