تعداد نشریات | 56 |
تعداد شمارهها | 1,642 |
تعداد مقالات | 13,021 |
تعداد مشاهده مقاله | 24,617,588 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 16,104,570 |
اقتصاد سیاسی بودجه در مجلس: تحلیلی بر الگوی تغییرات لایحه بودجه در مجلس شورای اسلامی | ||
پژوهشهای اقتصادی ایران | ||
دوره 26، شماره 88، آبان 1400، صفحه 223-254 اصل مقاله (1.6 MB) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/ijer.2021.60067.963 | ||
نویسندگان | ||
مصطفی دین محمدی ![]() | ||
1استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران | ||
2کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران | ||
چکیده | ||
هدف این مطالعه شناخت الگوی تغییرات کمی لوایح بودجه در مجلس است. تغییرات بودجه در مجلس در سطح ارقام کلان بودجه (مصارف بودجه عمومی) در دوره 1399- 1376 و در سطح تغییرات ردیفهای هزینهای تمام دستگاههای دولتی از سال 1399-1388 احصاء و مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان میدهد حدود 30 درصد از افزایشهای عمومی بودجه در مجلس رخ داده است. مجلس در نقش تثبیتکننده هزینههای عمومی و نیز سیاستگذار مالی عمل کرده است. همچنین رویکرد مجلس در تغییرات ردیفهای هزینهای لایحه بودجه، افزایش اعتبار آنها بدون کاهش هیچکدام از ردیفهای پایدار بوده است. به طور متوسط هر ساله 29 ردیف هزینهای جدید در مجلس ایجاد شده است. همچنین به طور متوسط 25 درصد اعتبارات ردیفهای موجود لایحه بودجه در مجلس هر ساله، تغییر یافته که نشاندهندة حجم بسیار بالای تغییر و ورود به اجزای بودجه دستگاهها از سمت مجلس است. دورههای همسویی سیاسی بین دولت و مجلس تفاوت معنیداری بر تغییر بودجه در مجلس نگذاشته است. در سالهای تغییر زمانی سیاسی (سال آخر دولت و سال اول مجلس) مجموع رشد مصارف بودجه عمومی لایحه به صورت معنی داری بیشتر از سایر سالها بوده است. سازمانهای فرادولتی، قدرت چانهزنی و رانتجویی بیشتری نسبت به سازمانهای زیرمجموعه دولت در مجلس دارند و بیشترین بهرهمندی از افزایش بودجه در مجلس با سهم 76 درصدی را به خود اختصاص دادهاند و مجلس از اختیارات خود بیشتر به نفع فرادولت اجرایی استفاده میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
لایحه بودجه؛ قانون بودجه؛ رانتجویی؛ مجلس شورای اسلامی | ||
مراجع | ||
الوانی، سید مهدی، پور عزت، علی اصغر و نیک مرام، سحر. (۱۳۹۱). تاملی بر آثار گروههای ذی نفوذ بر فراگرد تنظیم بودجه در ایران. پژوهشهای مدیریت در ایران، ۱(۱۶)، 1-18.
حاج امینی, مهدی. (1398). فراتحلیل کیفی نقش اصلاحات بودجه ای در مهار تورم متوسط مزمن اقتصاد ایران. پژوهشهای اقتصادی ایران. (24) 80، 202-151.
حسینی، سید محمدرضا، فاتحیزاده، محسن و تهرانی، ایمان. (۱۳۹۱). اصل (۷۵) قانون اساسی و اختیارات قوه مقننه در بودجهریزی. مجلس و راهبرد، ۱۹ (۷۰)، ۱۳۳-۱۶۲.
خاکباز، افشین. (1391). نقش در حال تحول پارلمانها در فرایند بودجه. چاپ اول. تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
خضری، محمد (1387). اقتصاد سیاسی رانت جویی در بودجهریزی دولتی ایران. پژوهشنامه علوم سیاسی، 3 (4)، 39-72.
شبیری نژاد، اکبر (۱۳۸۷). بودجهریزی در ایران، بودجه و پارلمان. تهران. مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی.
شبیری نژاد، علی اکبر (1386). حقوق قوه مقننه در بررسی و رای به بودجه: مبانی نظری و الگوی پیشنهادی. تهران: مرکز پژوهشهای مجلس.
عباسی، ابراهیم (1391). بودجهریزی نوین در ایران (اصول، مراحل و روشها). چاپ سوم. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت).
قوانین بودجه (۱۳۹9-۱۳76). تهران: دیوان محاسبات کشور.
لاینرت، یان (1387). بودجه ریزی در جهان، چارچوب حقوق نظامهای بودجهای (مطالعه تطبیقی). چاپ اول. تهران: مرکز پژوهشهای شورای اسلامی.
نبی لو، حسن (1386). بررسی نحوه تعامل قوای مقننه و مجریه در بوجهریزی. مجله اطلاعرسانی حقوقی، 6(12)، 31-52.
نجفی خواه، محسن و برزگر خسروی، محمد (۱۳۹۳). حدود صلاحیت مجلس شورای اسلامی در اصلاح لایحه بودجه. فصلنامه برنامهریزی و بودجه، ۱۹ (۲): ۲۵-۴۶.
Abbasi, E. (2009). Modern budjeting in iran a (principles, steps and methods). Tehran: SAMT. [In Persian] Alwani, S.M., et al (2021). A reflection on the effects of influential groups on budgeting in iran. Management Research in Iran, 16(1), 1-18. [In Persian] Budget lows. (1997-2020). Tehran. Supreme audit court [In Persian] Chohan, U. W., & Wales, C. (2017). Budget offices. global encyclopedia of public administration, Springer: New York, NY. Hajamini, M. (2019). The role of fiscal reforms in curbing chronic moderate inflation in iranian economy: A qualitative meta-analysis. Iranian Journal of Economic Research, 24(80), 151-202. doi: 10.22054/ijer.2019.11115. [In Persian] Hallerberg, M., Scartascini, C. G., & Stein, E. (2009). Who decides the budget? a political economy analysis of the budget process in Latin America. Inter-American Development Bank. Hosseini, S., et al (2012). 75th constitutional article and legislative branch’s powers in the budgeting process. Majlis and Rahbord, 19(70), 133-162. [In Persian] Khakbaz, A. (2012). The evolving role of parliaments in the budget process. first edition. Tehran: Islamic parliament research center of the islamic republic of iran. [In Persian] Khezri, M. (2008). The political economy of rent-seeking in iran government budgeting. Research Letter of Political Science, 3 (4), 39-72. [In Persian] Kıral, H., & Akdemir, T. (2020). Public financial management reforms in turkey: progress and challenges, Volume 1. Springer Nature. Krafchik, W., Wehner, J. (1998). The role of parliament in the budgetary process, South African Journal of Economics, 66 (4), 512–41. Lienert, I. (2005). Who controls the budget: the legislature or the executive? IMF working paper, 05/115. Lienert, M. (2010). Role of the legislature in budget processes. International Monetary Fund. Nabi Lu, H. (2007). Investigating the interaction of legislative and executive powers in budgeting. Journal of Legal Information, 6 (12), 31-52. [In Persian] Najafikhah M, & Barzegar Khosravi M. (2014). The Limits of Jurisdiction of Iranian Parliament in Amendment of Budget Bill. The Journal of Planning and Budgeting. 19 (2) :25-46. [In Persian] Obaidullah, A. T. M. (2019). Comparative budget process in westminster parliaments: a lesson for effective fiscal oversight. in institutionalization of the parliament in bangladesh. Springer Singapore: Palgrave Macmillan, Singapore. Rustin, C., & Nel, N. (2011). Budget analysis manual. parliament of the RSA, tesearch unit/finance and public accounts cluster. Santiso, C. (2005). Legislatures and budget oversight in Latin America: strengthening public finance accountability in emerging economies. OECD Journal on Budgeting, 4(2), 47-76. Santiso, C. (2006). Parliaments and Budgeting: Understanding the politics of the budget. Available at SSRN 875858. Santiso, C. (2015). Why budget accountability fails? the elusive links between parliaments and audit agencies in the oversight of the budget. Brazilian Journal of Political Economy, 35(3), 601-621. Shobirinejad, A. (2008). Budgeting in iran, budget and parliament. Tehran: Islamic parliament research center of the islamic republic of iran. [In Persian] Shobirinejad, A.A. (2007). Legislative rights in reviewing and voting on the budget: Theoretical foundations and the proposed model. Tehran: Islamic parliament research center of the islamic republic of iran. [In Persian] Stapenhurst, R. (2004). The legislature and the budget, World Bank Institute WBI Working Paper. No. 33035 Wehner, J. (2004). Back from the sidelines? redefining the contribution of legislatures to the budget cycle. World Bank Institute: Working Paper No. 28615. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 357 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 121 |