| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,112 |
| تعداد مقالات | 17,029 |
| تعداد مشاهده مقاله | 48,060,781 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 26,305,231 |
مطالعة تطبیقی اقوال شیعۀ امامیه و معتزلۀ بصره در «وجوب قبول توبه» بر خداوند | ||
| پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه | ||
| مقاله 1، دوره 3، شماره 4، فروردین 1401، صفحه 7-48 اصل مقاله (1.47 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jcst.2021.60113.1056 | ||
| نویسندگان | ||
| زهره اخوان مقدم* 1؛ شهلا حقی2 | ||
| 1عضو هیئت علمی | ||
| 2مدرس حوزه | ||
| چکیده | ||
| یکی از معارف مهم و پربسامد قرآنی موضوع توبه است. توبه یا بازگشت، هم به خدا و هم به بنده نسبت داده می‌شود. در مباحث کلامی فرق، اگرچه در برخی مباحث بین شیعه و معتزله اتفاق نظر وجود دارد، اما در مسئلة قبول توبه، چنین نیست. معتزله بصره قائل است که قبول توبه برخداوند واجب عقلی است، و اگر قبول نکند فعل قبیح انجام داده، در حالی که اشاعره و شیعۀ امامیه و معتزلۀ بغداد معتقدند قبول توبه به دلیل تفضل خدا بر بندگان است. معتزله دو دلیل عقلی و یک دلیل قرآنی بر مدعای خود اقامه کرده، و اعتقادشان مبتنی بر مبنای «خلود در آتش برای گنهکار» می‌باشد. نتایج حاصل از این پژوهش که با روش تحلیلی_توصیفی انجام شده حاکی از آن است که چنین اعتقادی منتج به «تأثیرپذیری خدا از خلق» و نیز «مستحق مذمت بودنِ خدا» خواهدشد که هر دو محال است. طبق آیات متعدد، خداوند به گنهکار وعدة قبول توبه داده، و خُلف وعده قبیح است؛ پس قبول توبه عقلی نیست بلکه سمعی است، و چون خدا وعده قبول داده است، میپذیرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کلام شیعه؛ معتزله؛ توبه؛ واجب؛ وعدة الهی؛ خلود در عذاب | ||
| مراجع | ||
|
قرآن مجید.(ترجمه تفسیر المیزان)
صحیفۀ سجادیه. (ترجمه انصاری)
آمدى، سیفالدین. (1423 ق). أبکار الأفکار فی أصول الدین. قاهره: دار الکتب.
ابن فارس، احمدبن فارس. (بیتا). معجم مقاییس اللغه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن منظور، محمدبن مکرم. (1414ق). لسان العرب. چاپ سوم. بیروت: دار صادر.
ابوالفتوح رازى، حسین بن على. (1408 ه.ق). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. چاپ1. مشهد مقدس. آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهشهاى اسلامى.
بدرالدین، حسین. (1422ق). ینابیع النصیحه فی العقائد الصحیحه. چاپ دوم. صنعاء: مکتبهالبدر.
بغوى، حسین بن مسعود. (1420ه.ق). تفسیر البغوى المسمى معالم التنزیل. چاپ1. بیروت: دار إحیاءالتراث العربی.
بلاغى، محمدجواد. (بیتا). آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن. چاپ1. قم. وجدانى.
تفتازانی، سعدالدین. (1409). شرح المقاصد. چاپ اول. افست قم: الشریف الرضی.
جوهری، اسماعیل بن حماد. (1376). الصحاح: تاج اللغه و صحاح العربیه. بیروت: دارالعلم للملایین.
حیدری، علی نقی. (بیتا). اصول الاستنباط. ایران- قم: لجنه اداره حوزه علمیه.
حسینبن على (ع)، امام سوم. (1430 ه.ق). تفسیر الامام الحسین علیه السلام التفسیر الاثری التطبیقی. چاپ1. عراق- کربلاى معلى. العتبهالحسینیه المقدسه. قسم الشؤون الفکریه و الثقافیه.
زمخشرى، محمود بن عمر. (1407 ه.ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل. چاپ 3. بیروت: دار الکتاب العربی.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412 ه. ق). مفردات ألفاظ القرآن. چاپ1. بیروت: دارالشامیه.
رحمت کاشانی، حامد. (1391). صحیفه سجادیه. تهران: انتشارات پیام انقلاب.
سبحانی، جعفر. (1412ق). الإلهیات على هدى الکتاب و السنة و العقل. چاپ سوم. ایران-قم: المرکز العالمی للدراسات الإسلامیه.
_________. (بیتا). الأضواء على عقائد الشیعة الإمامیه. قم: مؤسسه امام صادق( ع).
_________. گوناگون، بحوث فی الملل و النحل. قم: مؤسسۀ النشر الإسلامی- مؤسسة الإمام الصادق (ع).
________. (1386 ش). سیماى عقائد شیعه. ترجمه جواد محدثى. تهران: نشر مشعر.
شبلى، نعمانى. (1386 ش). تاریخ علم کلام. ترجمه سید محمد تقى فخر داعى. تهران: اساطیر.
شیروانی، علی. (1393 ش). تحریر منطق. چاپ 12. قم: دارالعلم.
طبرسى، فضل بن حسن. (1372 ه.ش). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. چاپ 3. تهران: ناصر خسرو.
_____________. (1412 ه.ق). تفسیر جوامعالجامع. چاپ1. قم: حوزه علمیه قم. مرکز مدیریت.
طباطبایى، محمدحسین. (1390 ه. ق). المیزان فی تفسیر القرآن. چاپ2. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طریحى، فخر الدین. (1375 ه. ش). مجمع البحرین. چاپ سوم. تهران: مرتضوی.
علامه حلى. (1363 ش). أنوار الملکوت فی شرح الیاقوت. قم: الشریفالرضی.
______. (1413 ق). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. قم: مؤسسه النشر الإسلامی.
فیروز آبادی، محمد ابن یعقوب. (بیتا). القاموس المحیط. بیروت: دارالکتبالعلمیه.
فخر رازی، محمد بن عمر. (1420 ق). لتفسیر الکبیر. ج10. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
قاضى عبد الجبار- قوام الدین مانکدیم. (1422ق.) شرح الأصول الخمسه. چاپ اول. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
قرشی، علیاکبر. (بیتا). قاموس قرآن. ج7. تهران: اسلامیه.
کاشانى، فتحالله بن شکرالله. (1363 ه.ش). تفسیر خلاصه منهج الصادقین. مسمى به خلاصة المنهج. چاپ1. تهران: اسلامیه.
مصطفوی، حسن. (1368). التحقیق فى کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
عاملی، یاسین. (1413). الاصطلاحات الفقهیه فی الرسائل العملیه. چاپ اول. لبنان: دار البلاغة للطباعه و النشر و التوزیع.
علامه مجلسى، محمدباقر. (1111ق). حق الیقینن. تهران: انتشارات اسلامیه.
مقداد، فاضل. (1405ق). إرشاد الطالبین إلى نهج المسترشدین. قم: انتشارات کتابخانه آیتالله مرعشى ره.
مشکور، محمدجواد (1372). فرق و مذاهب. مشهد: آستان قدس رضوى.
محمدى، علی. (1378). شرح کشف المراد. قم: دارالفکر.
ماتریدى، محمدبن محمد.(1426ه.ق). تأویلات أهل السنة (تفسیر الماتریدى). چاپ1.بیروت: دارالکتب العلمیه. منشورات محمد علی بیضون.
مکارم شیرازی، ناصر. (1371). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتبالاسلامیه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 499 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 333 |
||