| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,113 |
| تعداد مقالات | 17,031 |
| تعداد مشاهده مقاله | 48,086,874 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 26,319,199 |
انگارۀ انتساب «فرزند» و «ولادت» به خدا، و نقد لوازم آن بر اساس آیات قرآن | ||
| پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
| مقاله 10، دوره 12، شماره 47، دی 1400، صفحه 255-286 اصل مقاله (689.83 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2021.63809.2440 | ||
| نویسندگان | ||
| عبدالعلی شکر* 1؛ هادی عبیداوی2؛ یوسف فرشادنیا3 | ||
| 1دانشیار فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری فلسفه و کلام، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| 3دانشجوی کارشناسی ارشد علوم حدیث-تفسیری اثری، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| انتساب «فرزند» و «ولادت» به خدا انگاره‌ای تاریخی است به طوری که قرآن با شیوه‌های گوناگونی آن را مورد نقد و نکوش قرار داده‌است. از طرفی باور به این آموزه، لوازمی را دربردارد که در تقابل با آموزه‌های ناب توحیدی است. مقاله حاضر با رویکرد توصیفی و تحلیلی، سیر تاریخی و لوازم باور به «ولادت» را بر مبنای آیات قرآن و همچنین مؤیدات روایی مورد بررسی قرار داده‌است. نتایج حکایت از آن دارد که قرآن با ذکر صفاتی نظیر مالک حقیقی، قادر مطلق، منزه بودن از نواقص برای خداوند به نفی این آموزه پرداخته است. «ولادت» براساس مکانیسم «خروج شئ من شئ» لوازمی از قبیل؛ حضور پیشین مولود در ذات والد و ازلیت آن به ازلیت والد، مثلیت، تعدد و تکثر خدایان در طول هم بر اساس تعدد و تکثر موالید، وجود شفعاء، محدودیت قدرت خداوند، پایستگی وجود، عدم تحقق بداء، یأس از والد و نفی دعا، ثنویت و نفی معجزه را در پی دارد. در مقابل، آموزه قرآنی «ابداع» و «خلق لا من شئ» لوازمی از قبیل؛ عدم وجود مخلوق در ذات خالق و حدوث آن، عدم مثلیت، توحید و احدیت، نفی شفعاء و وسائط، قدرت بی‌نهایت، نفی قانون پایستگی، تحقق بدا، دعا، نفی ثنویت و اثبات توحید و اثبات معجزه را به همراه دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ولادت؛ فرزند؛ خداوند؛ ابداع؛ خلق لا من شئ | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ا. هیوم، رابرت. (1391). ادیان زندۀ جهان. ترجمه دکترعبدالرحیم گواهی. چاپ نوزدهم. تهران: مرکز پژوهش ادیان جهان.
ابن درید، أبو بکر محمد بن الحسن. (1987م). جمهره اللغه. تحقیق رمزی منیر بعلبکی. بیروت: دارالعلمللملایین.
ابن سینا، حسین بن عبدالله. (۱۴۰۴ق). التعلیقات. بیروت: مکتبه الاعلام الاسلامی.
(1394). الهیات من کتاب الشفا. تصحیح و تعلیق حسن حسنزاده آملی. قم: انتشارات بوستان.
ابن عاشور، محمد الطاهربن محمد بن محمد الطاهر. (1984). التحلیل و التنویر. بیجا: الدار التونسیه للنشر.
ابن عربی، محی الدین. (بیتا). الفتوحات المکیه. بیروت: دارالتراث العربیه.
(1366). فصوص الحکم. تهران: انتشارات الزهراء.
(بیتا). الفتوحات المکیه. بیروت: دار صادر.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
اشو، باگوان. (1382). راز. برگردان محسن خاتمی. چاپ سوم. تهران: انتشارات فراروان.
افلوطین. (1378). اثولوجیا. ترجمه عربی ابن ناعمه حمصی از تاسوعات فلوطین. ترجمه فارسی حسن ملکشاهی. تهران: انتشارات سروش.
(1396). اثولوجیا. چاپ سوم. تهران: انتشارات بیدار.
الحرالعاملی. (1403ق). وسائل الشیعة. الشیخ عبد الرحیم الربانی الشیرازی. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
بریه، امیل. (1395). تاریخ فلسفه. ج 2. ترجمه علی مرادی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
حسن زاده آملی. (1378). ممدالهمم در شرح فصوص الحکم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
داتی، ویلیام. (1392). اساطیر جهان. ترجمه ابوالقاسم اسماعیل پور. تهران: ناشر اسطوره.
راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد. (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. بیروت. دارالقلم.
یوسفی رضوی، مرتضی. (1387). دو دست خدا . وبسایت بینش نو؛ پایگاه نشرآثار آیت الله مرتضی رضوی. (https://binesheno.com/)
ژیران. ف؛ ک. لاکوئه؛ ل. دلاپورت. (1375). اساطیر آشور و بابل . تهران: فکر روز.
سیوطی، جلال الدین. (بیتا). الدر المنثور فی التفسیر بالماثور. بیروت: دارالفکر.
شاه عبدالعظیمی، سید حسین. (1363). تفسیر اثنی عشری. تهران: انتشارات میقات.
شیخ بهائی. (1361). دیوان کامل شیخ بهایی. مقدمه سعید نفیسی. تهران: نشر چکامه.
صدرالمتألهین. (1981). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
(1378). رساله فی الحدوث. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
صدوق. ابی جعفر محمد بن علی. (2009). التوحید. بیروت: انتشارات دار و مکتبه الهلال.
(1404). عیون اخبار الرضا. قم: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
صلیبا. جمیل. (1407ق). فرهنگ فلسفی. ترجمه منوچهر صانعى دره بیدى. تهران: انتشارات حکمت.
طباطبایی. محمد حسین. (1371). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: منشورات اسماعیلیان
(1388). نهایه الحکمه. چاپ سوم. قم: موسسه الامام الخمینی للتعلیم و البحث.
(1393). نهایه الحکمه. تصیح و تعلیق غلامرضا فیاضی. چاپ هشتم. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
طوسی. محمد بن حسن. (بیتا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: احیاء التراث العربی.
عفیفی. ابوالعلا.(1396). فصوص الحکم و مکتب ابن عربی. ترجمه محمدجواد گوهری. تهران: انتشارات روزنه.
فارابی. ابونصر. (۱۳۹۲). التعلیقات. تهران: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
فروغی. محمدعلی. (1379). سیرحکت در اروپا. چاپ ششم. تهران: انتشارات صفی علیشاه.
قرشی بنایی. سیدعلی اکبر. (1391). تفسیر احسن الحدیث. قم: دفتر نشر نوید اسلام.
کاپلستون. فردریک چارلز. (1391). تاریخ فلسفه. ترجمه ابراهیم مددجو. چاپ چهارم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
گلسرخی، ایرج. (1377). تاریخ جادوگری. بیجا: نشر مهارت.
مجلس، محمد باقر. (1403ق). بحار الانوار الجامعة لدرر أخبار الائمة الاطهار. بیروت: موسسه الوفاء.
مصطفوی، حسن. (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مصلح، جواد. (۱۳۸۹). ترجمه و شرح الشواهد الربوبیه ملاصدرا. چاپ پنجم. تهران: سروش.
مطهری، مرتضی. (1383). مجموعه آثار. ج6. چاپ دهم.تهران: انتشارات صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر. (1389). تفسیرنمونه. چاپ چهل و دو. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
الحویزی، عبدعلی بن جمعه العروسی. (1434ه). تفسیر نور الثقلین. چاپ اول. قم: منشورات دارالهدی.
میرداماد، محمدباقر. (1367). القبسات. به اهتمام مهدی محقق و سید علی موسوی بهبهانی و پروفسور ایزوتسو و ابراهیم دیباجی. تهران: دانشگاه تهران.
همیلتون، ادیت. (1376). سیری در اساطیر یونان و روم . ترجمه عبدالحسین شریفیان. تهران: اساطیر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,119 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 465 |
||