دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات60
تعداد شماره‌ها2,089
تعداد مقالات16,801
تعداد مشاهده مقاله46,028,184
تعداد دریافت فایل اصل مقاله25,774,563
کتاب اللهی, کسری, مولایی, اصغر. (1400). تبیین احکام و اخلاق اسلامی در فرآیند تملک اراضی شهر ایرانی- اسلامی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 6(18), 131-164. doi: 10.22054/urdp.2022.60412.1319
کسری کتاب اللهی; اصغر مولایی. "تبیین احکام و اخلاق اسلامی در فرآیند تملک اراضی شهر ایرانی- اسلامی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 6, 18, 1400, 131-164. doi: 10.22054/urdp.2022.60412.1319
کتاب اللهی, کسری, مولایی, اصغر. (1400). 'تبیین احکام و اخلاق اسلامی در فرآیند تملک اراضی شهر ایرانی- اسلامی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 6(18), pp. 131-164. doi: 10.22054/urdp.2022.60412.1319
کتاب اللهی, کسری, مولایی, اصغر. تبیین احکام و اخلاق اسلامی در فرآیند تملک اراضی شهر ایرانی- اسلامی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1400; 6(18): 131-164. doi: 10.22054/urdp.2022.60412.1319

تبیین احکام و اخلاق اسلامی در فرآیند تملک اراضی شهر ایرانی- اسلامی

فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای
مقاله 5، دوره 6، شماره 18، آذر 1400، صفحه 131-164    اصل مقاله (1010.25 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/urdp.2022.60412.1319
نویسندگان
کسری کتاب اللهی1؛ اصغر مولایی* 2
1دانشجوی دکتری شهرسازی اسلامی ، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
2استادیار شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
چکیده
امروزه بخش‌های مهمی از شهرها با نیّات سرمایه‌داری، جهت طرح‌های بزرگ‌مقیاس مورد استفاده قرار می­گیرد. در خلال این طرح‌ها، بسیاری از مردم متضرر می‌شوند. پیامدهای تملک اراضی در بسیاری از طرح‌های توسعه، سبب نارضایتی‌های گسترده‌ای بین ساکنین مناطق در طرح ‌شده­است. همین عامل موجبات تضعیف حق ساکنین و ضررهای مادی و هویتی بسیاری گردیده و مشکلات عدیده‌ای را رقم‌زده است. لذا ضروری می‌نماید این مقوله از منظر دین مبین اسلام مورد بررسی قرار گیرد. در این پژوهش ضمن مطالعة منابع علمی و نصوص دینی، ذیل مفهوم شهر ایرانی-اسلامی، 3 بُعد فقهی، حقوق شهروندی و اخلاقی، مورد بررسی قرار می‌گیرد. سؤال اصلی پژوهش این است که "جایگاه اصول فقهی، اخلاقی و قواعد آن با تأکید بر مفهوم تملک در پروژه‌های توسعة شهری کدام است؟". نتایج پژوهش نشان داد قواعد تسلیط، لاضرار و مصلحت یکی از مهم‌ترین اصول فقهی است که رعایت آنها باید در شهرسازی اسلامی ایران در جهت تحکم بنیان خانواده، ثبات مالکیت، احترام به شهروندان موردتوجه قرار گیرد. در همین راستا مفاهیم شهرسازی­اسلامی باید به‌عنوان یک ضرورت در قوانین مرتبط با شهر گنجانده شود. عدم روزآمدی تعدادی از قوانین کشور و تفسیر نادرست از مصلحت جمعی در طرح‌های بزرگ‌مقیاس که بیشتر با نیات اقتصادی و شهوات سیاسی اجرا می‌گردد، ازجمله دلایل وجود مشکلات در حوزة تملک اراضی است.
کلیدواژه‌ها
قواعد فقهی؛ حقوق شهروندی؛ قاعدة تسلیط؛ طرح‌های توسعه
مراجع
  • ادیب زاده، بهمن. (1397)، «حق نظاره و حق جلوه در سیمای شهر اسلامی»، نشریة صفه، شمارة 80: 61-67.
  • افشارنیا، اعظم؛ زبردست، اسفندیار و طلاچیان، مرتضی. (1398)، «بررسی و ارزیابی طرح‌های توسعه شهری بر اساس رویکرد عدالت فضایی (نمونه موردی: طرح ساماندهی فرحزاد)»، فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه‌ای، سال چهارم، شماره 9: 59- 92.
  • آقا صفری، عارف؛ حاتمی نژاد، سید حسین؛ پوراحمد، احمد؛ رهنمایی، محمدتقی؛ منصوری، سید امیر و کلانتری خلیل‌آباد، حسین. (1398)، بررسی نوسازی و بهسازی بافت فرسوده محلة شهید خوب بخت تهران، نشریة مطالعات شهر ایرانی اسلامی، سال اول، شماره اول، تهران، ایران.
  • بهشتیان، سید محسن. (1392)، تملک اراضی توسط شهرداری‌ها، تهران، انتشارات مجد، چاپ اول.
  • پور حسین روشن، حمید؛ پورجعفر، محمدرضا و علی‌اکبری، صدیقه. (1398)، «تبیین عدالت جنسیتی در فضاهای شهری، مطالعه موردی: فضای شهری مجموعه خواهر امام رشت»، نشریة برنامه‌ریزی و توسعة شهری و منطقه‌ای، دانشگاه علامه طباطبایی، دورة 4، شمارة 10: 115- 145.
  • حاجی علی‌اکبری، کاوه. (1390)، «مرور تجارب دوساله تسهیلگری سازمان نوسازی شهر تهران در دفترهای محلی نوسازی»، نشریه اینترنتی نوسازی، دورة دوم، شمارة سوم: 1-8.
  • حسینی، سید محسن. (1376)، مالکیت ابزار تولید و سهم آن از محصول در دیدگاه اسلام، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس.
  • حلی، حسن بن یوسف. (1414)، تذکره الفقهاء، قم: نشر آل البیت (ع)، جلد بیستم، چاپ اول.
  • خسروی، محمدباقر؛ بمانیان، محمدرضا و سیفیان، محمدکاظم. (1391)، «نقش هویت‌ساز قاعدة لاضرر در شکل‌گیری الگوی معماری اسلامی»، نشریة نقش‌جهان، دورة سوم، شماره 1: 19- 30.
  • داداش پور، هاشم و الوندی پور، نینا. (1395)، «عدالت فضایی در مقیاس شهری در ایران، فرا مطالعه چارچوب نظری مقاله‌های علمی موجود»، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، دورة 21، شماره 3: 67-80.
  • رستمی، محمد زمان. (1395)، «عدالت از دیدگاه اندیشمندان اسلامی و غربی»، نشریة جستارهای اقتصادی، شماره 4، دوره 11: 113- 136.
  • رفیعیان، مجتبی و الوندی پور، نینا. (1395)، «مفهوم‌پردازی اندیشة حق به شهر؛ در جستجوی مدلی مفهومی»، نشریة جامعه‌شناسی ایران، دورة شانزدهم، شمارة 2: 25- 47.
  • رئیسی، محمد منان. (1396)، «تحلیلی فقهی بر نامطلوب بودن توسعة عمودی بناهای مسکونی در شهر اسلامی»، نشریة مطالعات شهری، دانشگاه کردستان، شماره 24: 3- 16.
  • گواهی، زهرا و ثقفی، مریم. (1394)، «مبانی فقهی- حقوقی سلب مالکیت توسط دولت»، نشریه علمی ترویجی اقتصاد و بانکداری اسلامی، شماره پانزدهم: 23- 45.
  • عبدالحمید، نقره‌کار. (1393)، سخن سردبیر، نشریه پژوهش‌های معماری اسلامی، دانشگاه علم و صنعت ایران سال اول، شماره 2: 2- 6.
  • عزیزی بندر آبادی، حمید و کریمیان، حسن. (1397)، «مطالعة میزان تأثیر فقه و قوانین اسلامی در ساختار محله‌ها و سازه‌های مسکونی بافت تاریخی شهر یزد، نمونه موردی: محلة گلچبنان»، نشریة مطالعات باستان‌شناسی، دورة 10، شمارة 2: 205، 220.
  • عندلیب، حسن. (1397)، «بررسی و تبیین اصول و قواعد شهرسازی از منظر فقه اسلامی»، نشریة معارف فقه علوی، سال چهارم، شماره ششم: 5- 26.
  • علی‌آبادی، محمد و هاشمی طغرالجردی، مجید. (1389)، «ضرورت رویکردی نو در تدوین قوانین و مقررات معماری اسلامی، تأملی بر تأثیر قاعدة فقهی لاضرر بر مواد مربوط به حریم بصری در قانون مدنی ایران»، نشریة انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شمارة 1: 67- 75.
  • عبدالستار عثمان، محمد. (1376)، مدینه اسلامی، ترجمه: علی چراغی، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ اول.
  • قلندریان گل خطمی، ایمان و حقیقت بین، مهدی. (1394)، «کاربرد فقه در تحقق منظر شهری امن»، نشریة شیعه شناسی، سال چهاردهم، شماره 55: 69- 98.
  • طبیبیان، منوچهر؛ شکوهی، محمدصالح و ارباب، پارسا. (1389)، «ارزیابی عدالت اجتماعی در طرح منظر شهری محلة خوب بخت، منطقة 15 شهرداری تهران»، نشریة آرمانشهر، شماره 5: 111- 122.
  • فیومی، احمد بن محمد. (1405)، المصباح المنیر، قم: نشر دارالهجره، چاپ اول.
  • قربانی، رحیم. (1394)، شاخص‌های معماری و شهرسازی اسلامی، خانه، مسجد، بازار، راه و آرامگاه، قم: انتشارات قدر، چاپ اول.
  • لطفی، حیدر؛ عدالتخواه، فرداد؛ میرزایی، مینو و وزیرپور، شب بو. (1388)، «مدیریت شهری و جایگاه آن در ارتقاء حقوق شهروندان»، نشریة جغرافیای انسانی، سال دوم، شماره اول: 101- 110.
  • محمدی، مریم و کاظمی، کیارش. (1399)، «بازخوانی یک طرح شهری با بهره‌گیری از انگارة حق به شهر»، نشریة برنامه‌ریزی و توسعة شهری و منطقه‌ای، دانشگاه علامه طباطبایی، دورة 5، شمارة 15: 89- 117.
  • مولایی، اصغر. (1396)، «تبیین نظم شهر اسلامی بر اساس احکام ثابت»، نشریة فلسفة دین، دانشگاه تهران. دورة 14، شمارة 4: 855- 878.
  • مولایی، اصغر. (1397)، «تبیین مبانی نظم اجتماعی در شهر اسلامی بر اساس شریعت اسلامی»، نشریة اسلام و علوم اجتماعی، سال 10، شماره 20: 49- 76.
  • میرزایی، علیرضا، (1390)، قوانین و مقررات اراضی در نظم حقوق کنونی، تهران: انتشارات بهنامی، چاپ اول.
  • میرغلامی، مرتضی؛ کی‌نژاد، محمدعلی و علیزاده، بهرام. (1397)، «ارزیابی عدالت فضایی در توسعة مجدد فضاهای شهری، موردپژوهی: طرح موضعی عتیق شهر تبریز»، نشریه باغ‌نظر، شماره 15، دورة 67: 43-52.
  • مدیریت مطالعات و برنامه‌ریزی معماری و شهرسازی. (1395)، ارزیابی طرح نوسازی محلة شهید خوب بخت و ارائة راهکارهای مناسب به منظور پیشبرد پروژه‌های مشابه، تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، معاونت مطالعات و برنامه‌ریزی امور زیرساخت و طرح جامع. جلد اول.
  • نوحی، حمیدرضا. (1384)، قواعد فقهی در آثار امام خمینی ره، تهران: چاپ و نشر عروج، چاپ اول.
  • هادوی‌نیا، علی اصغر. (1386)، «مبانی نظریه دولت در قرآن کریم»، نشریة اقتصاد اسلامی، شماره 26، سال 7: 7- 31.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 2,863
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 591


login