دانشگاه علامه طباطبایی

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات61
تعداد شماره‌ها2,213
تعداد مقالات17,991
تعداد مشاهده مقاله55,353,700
تعداد دریافت فایل اصل مقاله28,935,281
فولادیان, مجید, وزیری, حسین, طوسی فر, جمال, برادران کاشانی, زهرا. (1401). سیاست‌های سازگاری طبقات فرودست در مواجهه با پیامدهای فقدان اوراق هویتی: مطالعۀ موردی افراد فاقد سند هویتی ساکن در حاشیۀ شهر مشهد. سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(50), 153-204. doi: 10.22054/qjsd.2021.54325.2026
مجید فولادیان; حسین وزیری; جمال طوسی فر; زهرا برادران کاشانی. "سیاست‌های سازگاری طبقات فرودست در مواجهه با پیامدهای فقدان اوراق هویتی: مطالعۀ موردی افراد فاقد سند هویتی ساکن در حاشیۀ شهر مشهد". سامانه مدیریت نشریات علمی, 13, 50, 1401, 153-204. doi: 10.22054/qjsd.2021.54325.2026
فولادیان, مجید, وزیری, حسین, طوسی فر, جمال, برادران کاشانی, زهرا. (1401). 'سیاست‌های سازگاری طبقات فرودست در مواجهه با پیامدهای فقدان اوراق هویتی: مطالعۀ موردی افراد فاقد سند هویتی ساکن در حاشیۀ شهر مشهد', سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(50), pp. 153-204. doi: 10.22054/qjsd.2021.54325.2026
فولادیان, مجید, وزیری, حسین, طوسی فر, جمال, برادران کاشانی, زهرا. سیاست‌های سازگاری طبقات فرودست در مواجهه با پیامدهای فقدان اوراق هویتی: مطالعۀ موردی افراد فاقد سند هویتی ساکن در حاشیۀ شهر مشهد. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 13(50): 153-204. doi: 10.22054/qjsd.2021.54325.2026

سیاست‌های سازگاری طبقات فرودست در مواجهه با پیامدهای فقدان اوراق هویتی: مطالعۀ موردی افراد فاقد سند هویتی ساکن در حاشیۀ شهر مشهد

برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی
مقاله 5، دوره 13، شماره 50، فروردین 1401، صفحه 153-204    اصل مقاله (809.09 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/qjsd.2021.54325.2026
نویسندگان
مجید فولادیان* 1؛ حسین وزیری2؛ جمال طوسی فر3؛ زهرا برادران کاشانی4
1گروه علوم اجتماعی. دانشگاه فردوسی مشهد
2کارشناسی ارشد رفاه دانشگاه علامه طباطبایی
3دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه آزاد اسلامی
4دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
این پژوهش با هدف شناسایی سیاست‌های سازگاری افراد فاقد سند هویتی ساکن در سکونتگاه‌های غیررسمی شهر مشهد در زمینۀ دستیابی به آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، مسکن، اشتغال و تأمین اجتماعی انجام شده است. در پژوهش حاضر از روش نظریۀ زمینه‌ای که یکی از روش‌های تحلیل داده‌های کیفی است، برای تحلیل داده‌ها استفاده شده است. جامعۀ آماری پژوهش مطالعه تمامی افراد فاقد سند هویتی ساکن در سکونتگاه‌های غیررسمی در مناطق شهرداری شهر مشهد در سال 1395 بودند که حداقل پنج سال از سکونت آنها در این مناطق گذشته بود. یافته‌های پژوهش نشان داد مشکلات و محرومیت‌های افراد فاقد سند هویتی در«توانایی اندک آن‌ها در استفاده از فرصت‌هایی که جامعه برای اعضای دارای مدرک شناسایی فراهم کرده است» خلاصه می‌شود. شانس کم تحصیل و ازدواج رسمی، برخوردارنبودن از تسهیلات و خدمات رفاهی جامعه، پایدارنبودن اشتغال آن‌ها و روی‌آوردن به مشاغل کم‌درآمد و یدی، از مهم‌ترین محرومیت‌ها و مشکلات موجود در زندگی افراد فاقد سند هویتی است؛ درنتیجه افراد فاقد سند هویتی با توجه به موقعیت ساختاری خود و به‌منظور حل مشکلات و محرومیت‌های خود، اجتماع شبه‌اشتراکی را تشکیل داده‌اند. این افراد توانسته‌اند وضعیتی را در این اجتماع به وجود آورند تا مشکلات خود را حل کنند و سیاست‌های رفاهی متنوعی را در حوزه‌های مختلف به‌منظور جهت بهبود وضعیت رفاهی خود به‌کار گیرند.
کلیدواژه‌ها
سیاست سازگاری؛ افراد فاقد سند هویتی؛ نظریه زمینه ای؛ حوزه رفاهی؛ اجتماع شبه اشتراکی
مراجع
  • افلاطون. (۱۳۶۷)، دوره آثار، ترجمه: محمدحسن لطفی، تهران: انتشارات خوارزمی، چاپ دوم.
آقابخشی، حبیب‌اله. (1381)، «نظام مشارکت مردم در مناطق حاشیه‌نشین»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، شمارۀ 6: 223-234.

  • امیرفخریان، محمدمهدی؛ رهنما، محمدرحیم و آقاجانی، حسین. (1391)، «اولویت‌بندی نیاز به خدمات بهداشتی-درمانی محلات حاشیه‌نشین شهر مشهد بر اساس سیستم پشتیبانی فضایی چندمعیاره»، مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا، شمارۀ 6: 17-37.
  • برگر، پتر و لوکمان، توماس. (1375)، ساخت اجتماعی واقعیت،ترجمه: فریبرز مجیدی، تهران: انتشارات علمی-فرهنگی.
  • پارساپژوه، سپیده. (1381)، «نگرشی از درون به پدیدۀ حاشیه‌نشینی (مطالعۀ موردی: اسلام‌آباد کرج»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، شمارۀ 6: 161-197.
  • پورمحمدی، محمدرضا و جهان‌بین، رضا. (1388)، «ادامۀ حیات اسکان غیررسمی و رویکرد توانمندسازی به‌مثابۀ نوین‌ترین راهبرد مقابله با آن»، فصلنامۀ جغرافیایی چشم‌انداز زاگرس، شمارة 1: 33-52.
  • پیران، پرویز. (1375)، «فقر و آسیب‌های اجتماعی»، سمینار فقر و فقرزدایی، تهران: سازمان بهزیستی کشور.
  • پیران، پرویز. (1380)، «تحلیل جامعه‌شناختی از مسکن شهری در ایران:اسکان غیررسمی»، مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، شمارة 6: 27-48.
  • جنکینز، ریچارد. (1381)، هویت اجتماعی، ترجمه: تورج یاراحمدی، تهران: شیرازه.
  • حاجیان، ابراهیم. (1388)، جامعه‌شناسی هویت ایرانی، تهران: پژوهشکدۀ تحقیقات استراتژیک.
  • خاکپور، براتعلی. (1394)، «سرمایۀ اجتماعی، توانمندسازی زنان حاشیه‌نشین و بازار کار شهری (مطالعۀ موردی: جامعۀ زنان محله‌های اسکان غیررسمی تبریز»، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ فضای شهری، شمارۀ 1: 69-80.
  • خواجه‌صالحانی، افسانه و اعظم آزاده، منصوره. (1394)،«تشخیص محله و احساس طرد اجتماعی (مطالعۀ موردی شهر پاکدشت)»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، شمارۀ 59: 91-120.
  • ربانی خوراسگانی، رسول؛ کلانتری، صمد و یاوری، نفیسه. (1383)، «پدیدۀ حاشیه‌نشینی و پیامدهای اجتماعی و فرهنگی آن (ارزنان و دارک اصفهان)»، جامعه‌شناسی کاربردی، شمارۀ 2: 119-154.
  • روشه، گی. (1370)، کنش اجتماعی، ترجمه: هما زنجانی‌زاده، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
  • رئوفی، محمود. (1389)، «مؤلفه‌های هویت دینی»، دین و ارتباطات، سال هفدهم، شمارۀ 1 و 2: 91-112.
  • سالاروندیان، فاطمه؛ حسینی، سیدعلی؛ حبیبی، لیلا و جعفری مهرآبادی، مریم. (1395)، «نقش مشاغل غیررسمی در تسکین اسکان غیررسمی (مطالعۀ موردی: حصار امیر پاکدشت)»، اقتصاد و مدیریت شهری، شمارۀ 14: 137-157.
  • شریفی‌نیا، زهرا؛ نورا، محمدرضا و سندگل، مهدی. (1390)،«توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی با تأکید بر عوامل اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست‌محیطی (مطالعۀ موردی: محلۀ غلام‌تپه بزی شهرستان آزادشهر»،فصلنامۀ جغرافیایی سرزمین، شمارۀ 2: 121-134.
  • شعبان‌زاده، مهدی؛ محمدی، حمید؛ اسفنجاری کناری، رضا و دهباشی، وحید. (1394)، «ارتباط کمّی بین فقر، آموزش و تولید ناخالص داخلی ایران طی سال‌های 89-1363»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، شمارۀ 58: 37-61.
  • شیخی، محمد و امانیان، ابوالفضل. (1389)، «عاملیت انسانی و فقر: بررسی ارتباط کنش مؤثر فردی با فقر اقتصادی در مهاجرین حاشیه‌نشین کلان‌شهر تبریز»، فصلنامۀ برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، شمارۀ 4: 67-92.
  • صادقی، یداله. (1389)، «فقرزدایی و تأمین رفاه سکونتگاه‌های غیررسمی با رویکرد مقتدر سازی در میان‌آباد در اسلامشهر»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، شمارۀ 37: 155-186.
  • صانعی، لیلا و راغفر، حسین. (1389)، «اندازه‌گیری آسیب‌پذیری کودکان کشور در مقابل فقر»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 9، شمارۀ 35: 161-187.
  • صدیق اورعی، شهیده و صدیق اورعی، غلامرضا. (1393)، «بررسی اولویت‌های رفاهی در خانواده‌های منطقۀ 9 شهر مشهد»، معرفت فرهنگی و اجتماعی، سال ششم، شمارۀ 1: 5-24.
  • طالبی، ابوتراب و ملکوتی، معراج السادات. (1393)، «مسئلۀ هویت در کودکان بدون شناسنامه»، فصلنامۀ برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، شمارۀ 18: 35-63.
  • علاءالدینی، پویا؛ دایشمن، اووه و شهریاری، هلن. (1390)،«سکونتگاه‌های غیررسمی در ایران: ارزیابی وضعیت بندرعباس، کرمانشاه و زاهدان»، پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، سال اول، شمارۀ 1: 35-59.
  • فتح‌زاده، حیدر و زاهد زاهدانی، سیدسعید. (1394)، «برنامه‌ریزی راهبردی به‌منظور توانمندسازی محلات حاشیه‌نشین (محلات حاشیه‌نشین سیلاب، احمدآباد و یانوق دره‌سی تبریز)»، پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، شمارۀ 6: 61-88.
  • فکوهی، ناصر و پارسا پژوه، سپیده. (1387)، «بررسی انسان‌شناختی محلۀ آلونک‌نشین علی‌آباد مهران»، مطالعات اجتماعی ایران، سال دوم، شمارۀ 2: 75-98.
  • قادری، طاهره و افضلی، مرضیه. (1390)، «چگونگی برساخته‌شدن واقعیت فقر برای فقرا (مقایسۀ زنان زیرپوشش جمعیت امام علی (ع) با مردان زیرپوشش این جمعیت»، برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، شمارۀ 7: 99-136.
  • قرخلو، مهدی و میره، محمد. (1386)، «توانمندسازی اجتماعی، راه‌حلی برای حاشیه‌نشینی (شیخ‌آباد قم)»، فصلنامۀ دانشگاه آزاد اسلامی شوشتر، سال دوم، شمارۀ 3: 111-126.
  • گل‌محمدی، احمد. (1381)، جهانی‌شدن، فرهنگ و هویت، تهران: نشر نی.
  • گیدنز، آنتونی. (1378)، تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه:ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
  • محمودی، وحید و صمیمی‌فر، سید قاسم. (1384)، «مفهوم و روش‌های سنجش و اندازه‌گیری فقر و نابرابری/ فقر قابلیتی»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال چهارم، شمارۀ 17: 9-31.
  • مرکز آمار ایران. (1390)، «گزیدۀ نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390»، برگرفته از: https://www.amar.org.ir/Portals/0/Files/abstract/1390/sarshomari90_nahaii.pdf
  • موسایی، میثم و خورشیدی، رضا. (1395)، «جامعه‌شناسی فقر»، رشد آموزش علوم اجتماعی، شمارۀ 72: 14-17.
  • نجفی، سعید؛ احدنژاد، محسن و دویران، اسماعیل. (1394)، «ارزیابی کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های غیررسمی شهرها (موردشناسی: محلۀ اسلام‌آباد شهر زنجان»، جغرافیا و آمایش شهری، شمارۀ 16: 75-90.
  • نقدی، اسداله و زارع، صادق. (1389)، «جهان چهارم ایرانی- سیمای «زیست حاشیه‌ای» و «مسائل شهری» در همدان و برخی راه چاره‌ها»، بررسی مسائل اجتماعی ایران، شمارۀ 3: 145-166.
  • نواح، عبدالرضا و حیدری، خیری. (1395)، «بررسی هویت قومی و تأثیر آن بر احساس طرد اجتماعی (موردمطالعه: عرب‌های شهر اهواز)»، فصلنامۀ راهبرد اجتماعی فرهنگی، سال پنجم، شمارۀ 18: 59-84.
  • یوسفی، علی؛ موسوی، سیدمهدی و حسینی، آمنه‌سادات. (1393)، «شبکۀ اجتماعی مهاجران افغان در مشهد (موردپژوهش: مهاجران ساکن شهرک گلشهر»، دوفصلنامۀ مسائل اجتماعی ایران، شمارۀ 1: 213-239.
  • یوسفی، علی و ورشوئی، سمیه. (1389)، «نابرابری اجتماعی در فضای شهری مشهد: برآوردی از نابرابری‌های درآمدی و تحصیلی در نواحی شهر»، مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، شمارۀ 4: 970125.
  • هالوی، الی. (۲۵۳۵)، تاریخ سوسیالیسم اروپایی، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 725
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 506


login