آمار
| تعداد نشریات | 56 |
| تعداد شماره‌ها | 1,654 |
| تعداد مقالات | 13,133 |
| تعداد مشاهده مقاله | 24,973,914 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 16,260,894 |
ترتیب ارکان جمله و ساخت اطلاع در متون نثر قرن پنجم هجری | ||
| پژوهشنامه زبان ادبی | ||
| دوره 1، شماره 1، خرداد 1401، صفحه 29-54 اصل مقاله (805.77 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jrll.2022.66381.1011 | ||
| نویسندگان | ||
ارسلان گلفام   1؛ محمدجواد برقعی2
| ||
| 1دانشیار زبانشناسی ، دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 2دانشجوی دکتری زبانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| متون منثور برجای‌مانده از قرن 5 ق که از زبان عربی و متون فارسی دورة پیشین تأثیر پذیرفته‌اند، موردِ پژوهشیِ مناسبی در قلمرو زبانشناسی هستند. می‌توان از رهگذر چارچوب‌های نقش‌گرایانه به متون این دوره نظر انداخت و ویژگی‌های زبانی‌شان را به‌گونه‌ای تشریح کرد که دستمایة تحقیقات سبک‌شناسانه واقع شود. بررسی ترتیب ارکان جمله و ساخت اطلاع، و ارتباط این دو مقوله با یکدیگر به زبانپژوه امکان آن را می‌دهد که رابطة معنی (کاربرد) با صورت زبانی را بهتر فهم کند، به‌علاوه می‌تواند ابزاری برای شناخت ویژگی‌های سبکی هر دوره باشد. در این پژوهش تلاش شده تا در چارچوب دستور نقش‌گرای نظام‌مند، وضعیت ساخت اطلاع در قرن پنجم بررسی شود و با نگاهی آماری، وضعیت ترتیب ارکان جمله و ساختمان نحوی در این دوره توصیف گردد. پیکره‌ای شامل 1200 جمله از کتاب‌های کشف‌المحجوب، تاریخ بیهقی، رسالة قشیریه، التفهیم، قابوس‌نامه و دانش‌نامة علایی گردآوری، و الگوهای ترتیب سازه‌های اصلی در این متون مشخص گردید. معین شد که هر جمله با کدام‌یک از الگوهای ساخت اطلاع مطابقت می‌کند. این تحقیق نشان داد که در قرن 5 ترتیب بنیادین یا صورت بی‌نشان ارکان اصلی جمله در جملات گذرا، مطابق با الگوی فاعل-مفعول-فعل و در کل جملات مطابق با الگوی هسته‌پایانی است. تعداد جملات با ترتیب‌های نشان‌دار فقط 10 درصد کل پیکره را تشکیل می‌داد که به معنای انعطاف کمِ متون این دوره به لحاظِ ترتیب ارکان جمله است. بررسی وضعیت ساخت اطلاع در این دوره نیز نشان داد که فقط 5 درصد از جملات منطبق با الگوهای نشان‌دار ساخت اطلاع بودند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زبانشناسی نقش‌گرا؛ دستور نقش‌گرای نظام‌مند؛ ساخت اطلاع؛ ترتیب ارکان جمله؛ متون نثر قرن پنجم | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 17 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4 |
||
