تعداد نشریات | 55 |
تعداد شمارهها | 1,780 |
تعداد مقالات | 14,130 |
تعداد مشاهده مقاله | 29,856,973 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 18,767,447 |
مبانی کلامی ربط علل طبیعی با آیات توحیدی از دیدگاه علامه طباطبائی و ابن عربی | ||
پژوهشنامه معارف قرآنی | ||
مقاله 3، دوره 13، شماره 49، تیر 1401، صفحه 63-88 اصل مقاله (1.17 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/rjqk.2022.66870.2573 | ||
نویسندگان | ||
محمد شعبان پور1؛ فردین دارابی ![]() ![]() | ||
1استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران. mohamadshabanpour@gmail.com | ||
2دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران. fardindarabi@gmail.com | ||
چکیده | ||
در دیدگاه ابن عربی که مبنای کلامی اشعری دارد، هیچ نقشی برای انسان و علل طبیعی در نظام عالم قائل نیست؛ و این به دلیل اعتقاد وی به جبر است. عالمه طباطبائی دیدگاه شیعه دارد و برای علل طبیعی نهتنها بی نقش در نظر نمیگرفت، بلکه نقش طولی در نظر میگیرد و نقش طولی جبر نیست و آنچه جبر است نقش عرضی است؛ بنابراین باد و باران و امثال این علل طبیعیاند که نقش کارگزاری در نظام عالم دارند و هیچ منافاتی با توحید ندارد، ظاهراً ابن عربی آیات توحیدی را مقدم میدارد و این علل طبیعی را کنار میگذارد؛ اما عالمه طباطبائی آیات توحیدی را همانطور معنا میکند که علل طبیعی را بهعنوان علل طولی میداند و دقیقاً مطابق با توحید میداند و مخالف با مسئله توحید نیست. در این پژوهش آگاهانه یا ناآگاهانه این دو دانشمند طبق تأثیرپذیری از مبانی کالمی که برای خود دارند اینگونه دو روش متفاوت در قبال یک موضوع را اختیار کردهاند. این مقاله به شیوه کتابخانه-اسنادی به مطالعه آثار نگاشته شده عالمه طباطبائی و ابن عربی و بهصورت روش کار تطبیقی جزئی با توجه به مبانی کالمی ربط علل طبیعی با آیات توحیدی به جمعبندی مطالب پرداخته است | ||
کلیدواژهها | ||
علل طبیعی؛ توحید افعالی؛ مبانی کلامی؛ علامه طباطبائی؛ ابن عربی | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. آشتیانی، سید جاللالدین. )7217 .)نقدی بر تهافت الفالسفه غزالی. قم: نشر بوستان کتاب. ابن عربی، محمد. )7352 .)الفتوحات المکیة. قاهره. الطباعه بوالق. __________. )7814 .)التجلیات االلهیه. همراه با تعلیقات ابن سودکین و »کشف الغایات«. به کوشش عثمان یحیی. تهران: بینا. __________. )7837 .)تنبیهات علی علوّ الحقیقه المحمدیه العلیّه. قاهره: عالم الفکر. __________. )3113 .)التدبیرات االلهیّه فی اصالح المملکه االنسائیه. لیدن: مطبعة به ریل. __________. )7833 .)تفسیر ابن عربى )تأویالت عبد الرزاق(. 3 جلد. چاپ7 .لبنان: بیروت. دار إحیاء التراث العربی __________. )7241 .)رسالة الصفات االهیة. در چهارده رساله عرفانی. تصحیح سعید رحیمیان. چاپ اول. شیراز: کوشامهر. بدیعی، محمد. )7248 .)احیاگر عرفان: پژوهشی در زندگی و مذهب محییالدین ابن عربی. تهران: موسسه فرهنگی و انتشاراتی پازینه. جوادی آملی، عبداهلل. )7214 .)آوای توحید. شرح نامه امام خمینی به گورباچف. تهران: ناشر موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی )ره(. جوادی آملی. عبداهلل. )7218 .)علی بن موسی الرضا و الفلسفه االلهیه. قم: داراالسـراء للنشر. ___________. )721۸ .)رحیق مختوم. قم: نشر اسراء. خمینى، سـید روح اللّه موسـوى. )7241 .)الطلب و اإلراده. تهران: مؤسـسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى. چاپ 8. سبحانی، جعفر. )7873 .)اإللهیات على هدى الکتاب و السنه و العقل. قم. المرکز العالمی للدراسات اإلسالمی. چاپ 2. سبحانی. جعفر و محمدرضایی. محمد. )7241 .)اندیشه اسالمی. تهران: دفتر نشر معارف. صدرالمتألهین )مالصدرا(. محمد بن ابراهیم. )7547 .)الحکمه المتعالیه فى االســفار العقلیه األربعه. تعلیقه علّامه سید محمدحسین طباطبائی. چاپ 2 .بیروت: داراالحیا لتراث العربی. طباطبائی، سید محمدحسین. )7247 .)طریق عرفا )ترجمه و شرح رساله الوالیه(. ترجمه صادق مبانی کالمی ربط علل طبیعی با آیات توحیدی از دیدگاه ...؛ شعبانپور و دارابی | 66 حسن زاده. قم: نشر بخشایش. طباطبائی. سید محمدحسین. )7875 ق(. الرسائل التوحیدیة. لبنان. بیروت. مؤسسة النعمان. ______________. )7833 ق(. نهایه الحکمه. تعلیقه عباس علی زارعی سبزواری. چاپ 7۸ . موسسه النشر االسالمی. ______________. )7259 .)بدایة الحکمة. تحقیق عباسعلی زارعیسبزواری. قم. ناشر: الجماعه المدرسین به قم المشرفه. موسسه النشر االسالمی. ______________. )72۸2 .)المیزان فی تفسیر القرآن. قم. دفتر انتشارات اسالمی. ______________. )7218 .)ترجمه تفسیر المیزان. ترجمه محمدباقر موسوی. قم. جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. دفتر انتشارات اسالمى. چاپ: 9. ______________. )7244 .)شیعه در اسالم. چاپ پنجم. قم: موسسه بوستان کتاب )مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسالمی حوزه علمیه قم(. _____________. )7245 .)نهایة الحکمه. ترجمه و شرح علی شیروانی. قم. بوستان کتاب. چاپ دهم. طباطبایى، سید محمد حسین. مطهری. مرتضی. )7241 .)اصول فلسفه و روش رئالیسم. تهران: صدرا. طیار مراغی. محمود و حسن زاده. صادق. )7215 .)دومین یادنامه علّامه طباطبائی. اسوه عارفان. تهران: انتشارات آل علی. الهیجى، فیاض. )7242 .)گوهر مراد. مقدمه زین العابدین قربانى. . چاپ اول.تهران: نشـر سایه. مطهری، مرتضی. )7252 .)شرح منظومه. تهران: صدرا. ________. )7248 .)مجموعه آثار شهید مطهری. تهران: انتشارات صدرا. میرزایی، نسترن. )7259 .)شالودههای فلسفه نوافالطونی. مجله فلسفی زیزفون. زمستان 7259 . هاشمیان، هادی. )بیتا(. دریای عرفان. شرح حال سید علی قاضی طباطبائی. قم: موسسه فرهنگی طه | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 131 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 81 |