تعداد نشریات | 55 |
تعداد شمارهها | 1,781 |
تعداد مقالات | 14,130 |
تعداد مشاهده مقاله | 29,884,170 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 18,781,016 |
جایگاه مفهوم وصف در فقه امامیه و حقوقِ مدنی ایران | ||
پژوهش حقوق خصوصی | ||
مقاله 1، دوره 11، شماره 40، مهر 1401، صفحه 9-38 اصل مقاله (832.48 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jplr.2022.39874.2121 | ||
نویسندگان | ||
میرقاسم جعفرزاده![]() ![]() ![]() | ||
1دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
2دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه مازندران ، بابلسر، مازندران، ایران | ||
چکیده | ||
این تحقیق نشان می دهد که برخی از اصولیین شیعه، وصف را دارای مفهوم دانسته، ولی مشهور علمای اصول آن را فاقد مفهوم میدانند. علاوه بر این، این تحقیق نشان می دهد که با توجه به رواج پرسش در حقوق موضوعه، ارائه پاسخی مستدل به این پرسش برای حقوقدانان نیز دارای اهمیت بسیاری می باشد. با این هدف، بررسیهای تفصیلی در این تحقیق همچنین نشان می دهد که برخی برای اثبات مفهوم، بر این نظرند که باید بین وصف و حکم مقرر در منطوق، ملازمه از نوع سببیت انحصاری وجود داشته باشد. اما این بررسی نشان داد، صِرفِ وجود ملازمة قطعی مابین وصف و حکم منطوق کفایت میکند، زیرا، با عنایت به مقصود گوینده، برداشتِ عرفی مخاطب و مفسّر، ظهور عرفی و تبادر، بنای عقلا، حکیم بودنِ قانونگذار، اصل تعیین قاعدة کلی در قوانین، استقراء و کثرت استعمال میتوان بر وجود مفهوم مخالف برای اکثرِ اوصاف، لااقل در حقوق موضوعه اظهار نظر نمود. در این تحقیق، همچنین نشان داده میشود که وصف در یک تقسیمبندی به احترازی که واجد مفهوم بوده و توضیحی و غالبی که فاقد مفهوم هستند، تقسیم میشود. همچنین، وصف گاه، قیدِ حکم است که دارای مفهوم بوده و گاه، قیدِ موضوع است که فاقد مفهوم میباشد. در نهایت، در این تحقیق نشان داده میشود که «وصف، در قوانین موضوعه علی الاصول دارای مفهوم مخالف است مگر اثبات شود، توضیحی، غالبی یا قیدِ موضوع است یا ملازمهای با حکم منطوق، ندارد. | ||
کلیدواژهها | ||
مفهوم وصف در اصول فقه؛ مفهوم وصف در حقوق موضوعه؛ مفهوم مخالف؛ مفهوم موافق | ||
مراجع | ||
- اردبیلی، محمدعلی. حقوق جزای عمومی، جلد اول، چاپ بیست و دوم، (تهران: نشر میزان، 1388). 2- اصغری آقمشهدی، فخرالدین؛ تقیپور درزی نقیبی، محمدحسین. «مطالعهی تطبیقی تأثیر عرف و عادت در تفسیر قرارداد در کنوانسیون بیع بین المللی کالا و حقوق ایران»، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دانشگاه تهران، دوره 8، شماره 2 (1396)، صص 442–413. 3- امامی، سیدحسن. حقوق مدنی، جلد سوم، چاپ بیستم، (تهران: کتابفروشی اسلامیه، 1387). 4- امامی، سیدحسن. حقوق مدنی، جلد چهارم، چاپ هجدهم، (تهران: کتابفروشی اسلامیه، 1384). 5- امیدی، جلیل. تفسیر قانون در حقوق جزا، چاپ اول، (تهران: انتشارات جنگل، 1389). 6- ایروانی، باقر. شرح کفایة الاصول آخوند خراسانی، مترجم: دلاوری، حامد، جلد سوم، چاپ اول، (قم: انتشارات نصایح، 1395). 7- پیمانی، ضیاءالدین. حقوق کیفری اختصاصی، چاپ چهارم، (تهران: نشر میزان، 1379). 8- جعفری لنگرودی، محمدجعفر. دانشنامه حقوقی، جلد پنجم، چاپ سوم، (تهران: انتشارات امیرکبیر، 1356). 9- جعفری لنگرودی، محمدجعفر. مقدمه عمومی علم حقوق، چاپ سوم، تهران، انتشارات گنج دانش. 10- جعفری لنگرودی، محمدجعفر. مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد پنجم، چاپ پنجم، (تهران: انتشارات گنج دانش، 1391). 11- زراعت، عباس. مبانی استنباط حقوق، چاپ اول، (تهران: انتشارات میزان، 1391). 12- سبحانی، جعفر. الموجز فی اصول الفقه، مترجمان: غرویان، محسن و طالبیان، سیدمحمدرضا، چاپ هشتم، (قم: انتشارات دارالفکر، (1390). 13- سبحانی، جعفر. الوسیط فی اصول الفقه، مترجم: زراعت، عباس، جلد اول، چاپ اول، (تهران: انتشارات جنگل، 1392). 14- شهبازی، محمدحسین. درسهایی از اصول فقه، چاپ دوم، (تهران: نشر میزان، 1393). 15- صدر، سیدمحمدباقر. قواعد کلی استنباط(دروس فی علم الاصول)، مترجم: اسلامی، رضا، جلد دوم، چاپ دوم، (قم: ناشر بوستان کتاب، 1384). 16- ضیائی بیگدلی، محمدحسین. اصول فقه، چاپ اول، (قم: مؤسسه انتشارات دارالعلم، 1367). 17- قافی، حسین؛ شریعتی فارانی، سعید. اصول فقه کاربردی، جلد اول(مباحث الفاظ)، چاپ پنجم، (قم و تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت، 1389). 18- قبلهای خویی، خلیل. علم اصول در فقه و قوانین موضوعه، چاپ پنجم، (تهران: انتشارات سمت، 1387). 19- قیاسی، جلالالدین. روش تفسیر قوانین کیفری، چاپ اول، (قم: نشر مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1379). 20- کاتوزیان، ناصر. دوره مقدماتی حقوق مدنی(اموال و مالکیت)، چاپ چهاردهم، (تهران: نشر میزان، 1385). 21- کاتوزیان، ناصر. قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چاپ پانزدهم، (تهران: نشر میزان، 1386). 22- گروه مطالعات اسلامی دایرةالمعارف انسانشناسی زیر نظر محمدحسین مختاری. اصول فقه(مبانی حقوق اسلامی)، چاپ اول، (تهران: انجمن قلم ایران، 1378). 23- گلدوزیان، ایرج. حقوق جزای عمومی ایران، جلد اول، بی چا، (تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1369). 24- گودرزی، محمود. آئین استنباط در حقوق اسلامی، چاپ دوم، (تهران: انتشارات مجد، 1387). 25- لطفی، اسدالله. مبانی استنباط حقوق اسلامی (اصول فقه)، جلد اول، چاپ اول، (تهران، انتشارات جنگل، 1391). 26- لنکرانی، فاضل. سیری کامل در اصول فقه (دوره ده ساله خارج اصول)، جلد هفتم، چاپ دوم، (قم: انتشارات فیضیه، 1384). 27- محقق داماد، سیدمصطفی. مباحثی از اصول فقه، دفتر اول (مباحث الفاظ)، چاپ شانزدهم، (تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، 1387). 28- محمدی، ابوالحسن. مبانی استنباط حقوق اسلامی، چاپ بیستوچهارم، (تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1385). 29- مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی. فرهنگ نامه اصول فقه، چاپ سوم، (قم: انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی(معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، 1390). 30- مظفر، محمدرضا. اصول الفقه، مترجم: هُدایی، علیرضا، جلد اول، چاپ سوم، (تهران: انتشارات حکمت، 1378). 31- نوبهار، رحیم. اصول فقه (مباحث الفاظ و قواعد تفسیر متن)، چاپ اول، (تهران: نشر میزان، 1395). ب- عربی 32- امینی، علیرضا؛ آیتی، محمدرضا. تحریر الروضة فی الشرح المعة، جلد اول، چاپ شانزدهم، (تهران: انتشارات سمت و طه، 1390). 33- انصاری، مرتضی. مطارح الانظار(تقریرات انصاری)، جلد دوم، چاپ دوم، (قم: انتشارات مجمع فکر اسلامی، 1383). - امینی، علیرضا؛ آیتی، محمدرضا. تحریر الروضة فی الشرح المعة، جلد اول، چاپ شانزدهم، (تهران: انتشارات سمت و طه، 1390).
33- انصاری، مرتضی. مطارح الانظار(تقریرات انصاری)، جلد دوم، چاپ دوم، (قم: انتشارات مجمع فکر اسلامی، 1383).
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 225 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 103 |