| تعداد نشریات | 60 |
| تعداد شماره‌ها | 2,089 |
| تعداد مقالات | 16,801 |
| تعداد مشاهده مقاله | 46,028,167 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 25,774,556 |
مقایسه اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری و قصه درمانی بر جرات ورزی دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر | ||
| روانشناسی افراد استثنایی | ||
| دوره 12، شماره 47، مهر 1401، صفحه 33-51 اصل مقاله (1.27 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22054/jpe.2023.65119.2400 | ||
| نویسندگان | ||
| انیسه جباری دانشور* 1؛ سیدداوود حسینی نسب2؛ معصومه آزموده3 | ||
| 1دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاداسلامی، تبریز، ایران. | ||
| 2استاد گروه روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاداسلامی، تبریز، ایران. | ||
| 3استادیار گروه روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاداسلامی، تبریز، ایران. | ||
| چکیده | ||
| پژوهش حاضر با هدف مقایسه میزان اثربخشی بازی‌درمانی شناختی- رفتاری و قصه درمانی بر جرات‌ورزی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر صورت گرفت. این پژوهش، مطالعه‌ای نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر در سال تحصیلی 1399-1400 بود که در مدارس ابتدایی استثنایی شهر تبریز مشغول تحصیل بودند. نمونه‌ی آماری شامل 45 دانش‌آموز پسر مقطع ابتدایی بود که 15 نفر گروه آزمایش بازی‌درمانی، 15 نفر گروه آزمایش قصه درمانی و 15 نفر گروه کنترل با جایگزینی تصادفی در گروه‌های آزمایش و کنترل انتخاب شد. جهت جمع‌آوری داده‌ها، مقیاس جرات‌ورزی گمبریل وریچی (1975) مورد استفاده قرار گرفت. یکی از گروه‌های آزمایش برنامه آموزشی بازی‌درمانی (8 جلسه 45 دقیقه‌ای بازی‌درمانی شناختی-رفتاری)، گروه دوم برنامه آموزشی قصه درمانی (8 جلسه 45 دقیقه‌ای قصه درمانی) و گروه کنترل مداخله دریافت نکردند. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که بین بازی‌درمانی شناختی-رفتاری و قصه درمانی با گروه کنترل در جرات‌ورزی تفاوت معناداری وجود دارد (001/0p<). قصه درمانی نسبت به بازی‌درمانی در افزایش مهارت جرات‌ورزی اثربخش‌تر بود با ضریب تأثیر 69%. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که قصه درمانی و بازی‌درمانی شناختی- رفتاری می‌توانند به‌عنوان مداخلات تکمیلی در جهت آموزش جرات‌ورزی و بهبود مشکلات روان‌شناختی و رفتاری دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی به کار گرفته شوند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بازی‌درمانی شناختی- رفتاری؛ جرات‌ورزی؛ قصه درمانی؛ کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر | ||
| مراجع | ||
|
منابع
اریکسون، م. (1398). نقش قصه در تغییر زندگی و شخصیت (قصه درمانی). (ترجمه مهدی قراچه داغی). تهران: دایره.
اژدری، آ؛ و مصطفایی، ع. (1397). اثربخشی قصه درمانی بر سازگاری اجتماعی دختران کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر. ششمین همایش علمی پژوهشی علوم تربیتی و روانشناسی آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ایران، تهران.
افروز، غ. (1392). روانشناسی و توان‌بخشی کودکان آهسته گام. (چاپ یازدهم). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
امیری، ح؛ و امیریان، ک. (1395). اثربخشی نقاشی درمانی در کاهش کاستی توجه-بیش فعالی کودکان پسر کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر. فصلنامه نسیم تندرستی، 5(2)،1-8.
انجمن روان‌پزشکی آمریکا. (1394). راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های ذهنی. (ترجمه فرزین رضاعی، علی فخرایی، آتوسا فرمند، علی نیلوفری، ژانت هاشمی آذر و فرهاد شاملو). تهران: کتاب ارجمند. (2013).
بتلهایم، ب. (1399). افسون افسانه‌ها (ترجمه اختر شریعت‌زاده). تهران: هرمس، (1975).
بریمانی، صاحبه، اسدی، جوانشیر و خواجوند، افسانه. (1397). اثربخشی بازی‌درمانی بر سازگاری اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی کودکان ناشنوا. توان‌بخشی، 19(3).
بیات، فرشته.، رضایی، علی محمد؛ و بهنام، بهناز. (1397). مقایسه اثربخشی بازی‌درمانی و قصه‌گویی بر بهبود نشانگان اختلال نقص توجه / بیش فعالی دانش آموزان. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم.12(8)،59-68.
حسین‌زاده، م. (1397). مقایسه اثربخشی بازی‌درمانی شناختی رفتاری و قصه درمانی بر علائم کمبود توجه/ بیش فعالی و تکانش‌گری دانش‌آموزان ابتدایی پسرانه دوره اول تبریز. رساله دکترا، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز.
دبیریان، م؛ و حیدری شرف، پ. (1398). اثربخشی قصه درمانی بر کاهش میزان اضطراب و بهبود هراس اجتماعی کودکان کم‌توان ذهنی شهر کرمانشاه. فصلنامه راهبردهای نو در روانشناسی و علوم تربیتی، 2(4)،1-11.
درتاج، ف؛ و فردید، س. (1397). مقایسه سبک دلبستگی، احساس تنهایی و جرات‌ورزی نوجوانان قربانی زورگویی با نوجوانان عادی مدارس دوره اول متوسطه. مجله روانشناسی مدرسه.
دروز، آ.(1389). ترکیب بازی‌درمانی با رفتاردرمانی شناختی. (ترجمه غزال رمضانی). تهران: نشروانیا (2009).
درویش دماوندی، ز، درتاج، ف.، قنبری هاشم آبادی، ب.و دلاور، ع.(1399). اثربخشی قصه درمانی مبتنی بر کنش‌های اجرایی روزمره بر بهبود نظم جویی شناختی هیجانب کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی. مجله علوم روان‌شناختی،19(90)،787-797.
ذبیح قاسمی، م.، طهرانی زاده، م.و مردوخی، م.(1398). اثربخشی قصه درمانی بر سازگاری اجتماعی و احساس تنهایی کودکان معلول جسمی حرکتی. فصلنامه کودکان استثنایی،19(2)،5-16.
رضایی، ع.(1398). اثربخشی موسیقی بر توجه و سازگاری اجتماعی کودکان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر، پایان‌نامه ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
روشن، آ.(1396). قصه‌گویی: چگونه از داستان برای کمک به کودکان در رفع مشکلات زندگی بهره ببریم. (ترجمه بهزاد یزدانی و مژگان عمادی). تهران: جوانه رشد.
سانتراک، ج.(1393). روانشناسی تربیتی. (ترجمه حسین دانش فر، شاهده سعیدی و مهشید عراقچی). تهران: رسا. (2008).
سیف نراقی، م. و نادری، ع.(1394). روانشناسی و آموزش کودکان کم‌توان ذهنی (ویرایش سوم). تهران: انتشارات سمت.
شجاعی، ز.، گل پرور، محسن. آقایی، اصغر؛ و بردبار، محمدرضا. (1399). مقایسه اثربخشی هنر بازی‌درمانی شناختی رفتاری و قصه درمانی شناختی رفتاری بر کیفیت زندگی وابسته به سلامت کودکان مبتلا به سرطان. نشریه کومش،22(2)،244-254.
صادق، ل.(1399). مقایسه اثربخشی بازی‌درمانی و قصه درمانی برافزایش خودکارامدی و حل مسئله در کودکان تک واتد دوره ابتدایی. دومین کنگره تازه یافته‌ها در حوزه خانواده، بهداشت روان، اختلالات، پیشگیری و آموزش.
ضیایی میناب، ن.(1398). بررسی تأثیر بازی‌درمانی شناختی-رفتاری بر کاهش پرخاشگری جسمانی، کلامی و رابطه‌ای دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی پسر 7 تا 12 ساله شهرستان میناب. فصلنامه تحقیقات جدید در علوم انسانی،16(5).
عاشوری، م. و عابدی، ا.(1399). فرا تحلیل تأثیر مداخلات مبتنی بر بازی‌درمانی بر رفتارسازشی کودکان کم‌توان ذهنی. سلامت روان کودک،7(1)،94-105.
عاشوری، م. و یزدانی پور، م.(1397). بررسی تأثیر آموزش بازی‌درمانی گروهی با رویکرد شناختی رفتاری بر مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی. توان‌بخشی.19(3).
عطایی، ف.، احمدی، ع.، کیامنش، ع وسیف، ا.(1398). اثربخشی آموزش مهارت جرات‌ورزی، برافزایش انگیزش تحصیلی و کاهش اعتیاد به اینترنت دانش‌آموزان. فصلنامه خانواده و پژوهش. (46).
فتاحی نبی، م.، طالبی، ر.، غلامی، ز.، اکبری نژاد، م و هوشیار، ن.(1399). اثربخشی قصه درمانی بر کاهش مشکلات رفتاری دانش‌آموزان. نشریه سلامت روان کودک،7(4)، 296-311.
فلاحی و. و کریمی ثانی، پ.(1395). اثربخشی قصه درمانی بر بهبود مهارت‌های ارتباطی و تعاملات اجتماعی کودکان مبتلا به اوتیسم. نشریه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی،7(2)،81-104.
قاسم‌زاده، س.، امینی، س.و نوروزی، ر.(1399). تأثیر آموزش نقاشی انگیزشی بر رفتار پرخاشگرانه دانش‌آموزان پسر کم‌توان ذهنی. فصلنامه کودکان استثنایی،20(1)،45-56.
کادوسون، ه.، شیفر، چ. (1397). 101 تکنیک بازی‌درمانی. ترجمه الهه محمداسماعیل. تهران: انتشارات دانژه.
کیارسی، ز.کیارسی، س. وکیارسی، آ.(1395). بررسی تأثیر انیمیشن‌های داستانی بر رشد و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر. فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی،6(4)،91-110.
لواسانی، م.، کرامتی، ه.و کدیور، پ.(1397). اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بررویکردشناختی-رفتاری بر سازگاری اجتماعی و سازگاری تحصیلی دانش‌آموزان با اختلال خواندن. مجله ناتوانی‌های یادگیری،7(3)،91-109.
معینی راد، ج. و محمدی، ی.(1398). تعیین اثربخشی رویکرد درمانی قصه محور برتاب آوری و مهارت‌های اجتماعی دانش ـموزان کم‌توان ذهنی دوره متوسطه تحصیلی آموزش‌وپرورش ناحیه سه شیراز. چهارمین کنفرانس دانش و فناوری روانشناسی، علوم تربیتی و جامعه‌شناسی ایران، تهران.
مکارم، م؛ و یوسفی، ز. (1400). اثربخشی گروه‌درمانی روان نمایشگری بر جرات مندی، پذیرش بی‌قیدوشرط خود و روحیه قدردانی در افراد دارای معلولیت جسمی، حرکتی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. 20(6)، 681-696.
نعمت زاده، پ و موسوی، خ.(1399). مقاله مروری نقش بازی‌درمانی و قصه درمانی بر بی‌قراری و بی‌توجهی و پرخاشگری کودکان مبتلابه نقص توجه. نشریه پژوهشنامه اورمزد، شماره 53،71-54.
وحید و.(1396). قصه درمانی و مهارت‌های اجتماعی در کودکان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر. مجموعه مقالات ششمین کنگره انجمن روانشناسی ایران، روانشناسی معاصر،12،1848-1851.
هارون رشیدی، ه. و کاظمیان مقدم، ک.(1397). رابطه الگوهای ارتباطی، انعطاف‌پذیری و انسجام خانواده با جرات‌ورزی دانش‌آموزان دختر. فصلنامه فرهنگی-تربیتی زنان و خانواده.13(44)،165-183.
References
American Association on Mental Retardation. (2002). Mental retardation: Definition, classification, and systems of supports (10thed) (Translated by BehPajooh, A., & Hashemi, H). Tehran: Tehran University Publications. (in Persian).
American Psychiatric Association (2015). Diagnostic and Statistical Guide to Mental Disorders. (Translated by Farzin Rezaei, Ali Fakhraei, Atosa Farmand, Ali Niloufari, Janet Hashemi Azar and Farhad Shamloo).
Bettelheim, B. (1399). The Enchantment of Legends (translated by Akhtar Shariatzadeh). Tehran: Hermes, (1975).
Bigby, C., & Craig, D. (2017). A case study of an intentional friendship between a volunteer and adult with severe intellectual disability: “My life is a lot richer!” Journal of Intellectual & Developmental Disability, 42(2), 180-189.
Daan H.G. Hulsmans,Roy Otten,Esmee P.Schijven,Evelien A.P.Poelen. (2021).Exploring the role of emotional and behavioral problems in a personality-targeted prevention program for substance use in adolescents and young adults with intellectual disability.Research in Developmental Disabilities,volume 109.
Daniel,S. (2019). Engaining The Feedforward Qualities of Communicative Musicality in Play Therapy With children with Autism.The Arts in Psycholotheraoy,65.
Erickson, M. (2019). The role of story in changing life and personality (story therapy). (Translated by Mehdi Qaracheh Daghi). Tehran: Circle.
Geiger,A.,Noa Shpigelman,N..Feniger,R. (2020).The Socia-Emotional World of Adolescents With Intellectual Disability:A Drama Therapy-Based Participatory Action Research.The Arts In Psychotherapy,volume70.
Guven, M. (2010). An analysis of the vocational education undergraduate students’ levels of assertiveness and problem-solving skills. Procedia-Scial and Behavioral Sciences, Volume 2, Issue 2, Pages 2064–2070.
Harris, L., McGarty, A. M., Hilgenkamp, T., Mitchell, F., & Melville,C. A. (2018). Correlates of objectively measured sedentary time in adults with intellectual disabilities. Preventive Medicine Reports, 9, 12-17.
Jolanda C.H. Douma M.A.,Marielle C. Dekker,Frank C. Verhulst M.D,Hans M.Koot. (2006).Self-Reports on Mental Health Problems of Youth With Moderate to Borderline Intellectual Disabilities.Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry.volume45,issue10,1224-1231.
Knell, S.M. (1999). Cognitive-Behavioral Play Therapy. In S.W. russ &T. Ollendic (Eds.), Handbook of psychotherapies with children and families (pp:385-404). New York: Kluwer Academic/plenum publishers.
Mansell, J. (2012). Active support: enabling and empowering people with intellectual disabilities.Philadelphia: Jessica Kingsley Publishers.
Oliver,Ch.,Adams,D.,Allen,D.,Crawford,H.,Heald,M.,Moss,J.,Richards,C.,Waite,J.,Welham,A.,Wilde,L.Woodcock,K. (2020).The behavior and welleing of children and adults with severe intellectual disability and complex needs: the BE-Well checklist for carers and professinals.Pediatrics and Child Health,volume30,issue12,416-424.
Wu,J.J.,Chen,K.,Ma,Y.,Vomocilova,J. (2020).Early Intervention For Children With Intellectual and Developmental Disability using Drama Therapy Techniqes.Children and Youth Service Review,109.
استناد به این مقاله: نقش. (1401). مقایسه اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری و قصه درمانی بر جرات ورزی دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر، روانشناسی افراد استثنایی، 12(47)، 33-51.
DOI: 10.22054/jpe.2022.65169.2401
Psychology of Exceptional Individuals is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,252 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,257 |
||